Kirene Okulu

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Kirene (Kyrene) okulu, Kireneli Aristippos tarafından kurulmuş olan bir Sokratesçi okuldur. Kinizmin reddiyeci ve katı ahlaki tutumlarına karşı yumuşak, rahat ve keyifli bir yaşam anlayışının savunucuları olmuşlardır. Aristippos'da Sokrates'in öğrencilerinden biridir ve doğru yaşamak nedir? sorusuyla felsefesini geliştirmiştir. Ona göre ulaşılmak istenen ve ulaşılması gereken hedef yalnızca hazdır. İstencimizin yegane amacı hazdır ve Aristippos'a göre haz, bu nedenle iyi'nin ta kendisidir. Haz veren her şey iyidir sonucuna varılmasıyla, bu felsefe hazcılığı (Hedonizm) kurar. Bu okulun yorumuyla, Sokratesci iyi ve mutluluk kavramları yeni bir anlama daha kavuşurlar. Daha önceden Sokrates'de iyi açık bir şekilde tanınlanmamış ve mutluluk ise farklı bir şekilde, ruhun devamlı sağlığı ve esenliği şeklinde değerlendirilmişti. Aristippos, hazzı felsefi bir kategori haline getirerek, haz türleri arasında herhangi bir ayrım gözetmez; ona göre hazlar nitelik olarak değil nicelik olarak birbirinden ayrılırlar ve bedensel olsun zihinsel olsun hazlar önemlidirler. Duyusal hazlar, manevi hazlardan doğrudan olmaları sebebiyle daha üstün tutulurlar. Öte yandan bu haz kavramı Sokratesçi bilgi anlayışıyla da bir şekilde ilişkilendirilmiştir. Hazza ulaşmak için bilgi bir koşul olarak görülür. Farklı bir yoldan mutluluk yine bilgiyle ulaşılabilen bir şey olarak belirtilmiş olmaktadır. Çünkü bilgi, bu anlayışa göre önyargılardan, boş dini inançlardan, insanı hazdan uzaklaştıran eğilimlerden kurtabilecek yegane güçtür. Bilgi sayesinde insan kendine güven kazanır ve dış dünyanın hazzı engelleyen koşullarını bertaraf etmesini sağlayacaktır. Kirene okulu, bu anlamda kiniklerin tam tersi bir yolda, yani insanın dünya nimetlerinden kurtulmasıyla kendisine yeteceği ve özgürleşecegi düşüncesinden farklı olarak, dünyanın zevkine ulaşmak için özgürleşmeyi isterler. Hayattan zevk alan ve hazzın peşinde olan bu okula göre bilgedir. Her zaman dingin ve kontrollu olarak kişinin içinde bulunduğu koşullara hükmetmeye ve hazza ulaşmaya çalışması bilgece bir yaşam sürdürmektir. Kinikler gibi kirene okulu da bireyciliğin ve bireyselliğin gelişmesine etki etmiş okullardandır. Din konusunda onlarda kinikler gibi yaklaşırlar, onun kuruntularından kurtulunması gerektiğine inanırlar.