Ezoterizm

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Gerek medyumnik yollarla, gerekse aktarılagelen 'tradisyon'larla alınmış derin ve hakiki bilgilerin ehil olmayanlardan gizlenerek, yalnızca ehillere öğretilmesi ve bu yolla edinilen bilgiler bütünü ezoterizm olarak tanımlanır. Tanımından da anlaşılabileceği gibi, ezoterizm bir inanç sistemi veya bir yol değildir; birtakım yüksek bilgiler bütününe ve bu bilgilerin herkese açıklanmadan öğretilmesine verilen genel bir isimdir. Sözcük, Grekçe "iç, içsel" anlamındaki "esoterikos" sözcüğünden ya da "görüyorum, içsel olan, gizli olan" anlamlarına gelen "eisotheo" sözcüğünden türetilmiştir. Karşıtanlamlısı "egzoterizm"dir. Ezoterizme göre, ezoterik bilgiler, yani hakiki bilgiler içeren sırlar, herkese açıklanmamalı, ancak belli eğitimlerden geçip o bilgileri almaya hak kazanmış, layık olmuş kişilere derece derece açıklanmalıdır. Kimseye, değerini ve anlamını anlayamayacağı böyle bilgilerin verilmemesi gerektiği gibi, kimseye kaldıramayacağı, taşıyamayacağı bilgi de verilmemelidir. Çünkü taşıyamayacağı bilgi, kişiye bir yarar vermeyeceği gibi, zararlı da olabilir. Hakiki bilgiler bir tür enerjidir; dozunda alınmalıdır: Nasıl hak etmeyene yararı yoksa, hatta zararı olabiliyorsa, ehil olanın da bu enerjiyi derece derece alması gerekir, yani aniden gereken dozdan fazla alması kendisi için çok tehlikeli olur. Böyle bir durumda karşılaşabileceği tehlikelerden bazıları, yoldan çıkmak, sapıtmak, inandıklarını inkar etmek, bunalıma düşmek, hatta bilerek veya bilmeyerek satanik sayılabilecek faaliyetlerde bulunmaktır. Bu ve birtakım başka nedenlerden ötürü yeryüzünde "sembolizm" vardır. Yüksek bilgiler insanlara anlayış düzeylerine göre ve anlayış düzeylerinin ilerlemesine göre derece derece açılan bir sembolizme bürünmüş şekilde verilir. Bu durum kutsal metinlerde de geçerlidir.

MTİAD eski başkanı Ergün Arıkdal ezoterizmin üç özelliğini şöyle açıklamaktadır:

1. "Sır, sükûnet içinde, sessizlik halinde alınır. Sonra, ondan kimseye söz edilmez. Hatta ondan söz etmek güçtür de. Zaten gerçek 'gizli'nin tabiatı böyledir. Bir şeyin gizli olması, onun ifade edilmesindeki güçlüğe bağlıdır. İfade edilmesi ne kadar güçse, o şey o kadar gizli demektir. Belki de o derece hakikate yakın bir bilgidir. Müride o şekilde bir hakikat gösterilir ki, onu başkalarına açıklayacak bir gücü kendisinde bulamaz. Çünkü, o önce, kendi kendine bunu kavrayıp, hazmedecek durumda değildir. Bir tarife göre, bir insanın gelişmişliği, alışı ve verişi oranındadır. Bir şeyi ne kadar alabiliyor ve başkalarına ne kadar verebiliyorsunuz? Bu alma ve verme arasındaki dengeyi kurduğu zaman mürit, ezoterik olarak, gelişmiş bir varlık sayılır.
2. Ezoterik bir öğretinin dışında kalmış (profan) bir insan için, böyle bir sır ne anlaşılabilir, ne de kavranabilir bir durumdadır. Bunu temin eden husus sembolizmdir. İnisiyatik organizasyonun dışında kalan kişilerin bu sırlara erememesi için, bu sırlar organizasyon mensupları arasında semboller vasıtasıyla aktarılır. Dışarıda bulunan birisi sembolü görür, fakat ihtiva ettiği anlamı anlayamaz. Bir tür şifre... Hariçte bulunan kişi kendine göre bir şey anlayacaktır. Asıl anlam hakkında bir malumata sahip olamayacaktır. Çünkü bir inisiyasyondan geçmemiştir.
3. Üstattan müride nakledilen sırrın kendisi değil, sembolüdür. Onu anlaşılır hale getiren ruhsal tesirdir. Bir üstadın bir müride öğretmek istediği şeyde sembolle birlikte özel bir ruhî tesir de vardır. Mürit burada üstadından bir nevi tesir almaktadır. O tesirle beraber o sembol, onun zihninde gelişecektir. Bilgi, inisiye olmuş bir müride de apaçık olarak verilmemektedir. Sembolle birlikte ona, bilginin anlaşılmasına yardımcı olacak bir ruhsal içerik verilir. Aslında ezoterik çalışma bu yüzden zordur. Yani mürit (sembolü çözmek için) büyük bir çaba sarf edecektir."

Ezoterizm, sık sık, yanlışlıkla mistisizm ile karıştırılarak dinsel alana sokulmaktadır. Fakat ezoterizm, René Guénon'un belirttiği gibi, ne bir dindir, ne de bir dinin iç kısmıdır. Kaynağını herhangi bir dinden de almaz. Guenon'a göre, buna karşı gösterilebilecek tek istisna, yalnızca, temel dayanak noktalarını İslamiyet'ten almış olmakla birlikte, mistisizmle karıştırılmaması gereken İslami ezoterizmdir. İslami¡ ezoterizmde "ezoterik" ve "ezoterist" terimleri yerine "bâtınî" terimi kullanılır.

---

[değiştir] Ezoterizm alanında kullanılan ya da bu alanı ilgilendiren belli başlı kavram ve terimler, alfabetik sırayla, şunlardır:

• Abı hayat (ölümsüzlük içkisi)
• Agarta
• Ahilik
• Altın Oran
• Altın Post
• Anka Kuşu
• Ankh
• Arkan
• Aydınlanma
• Batınilik
• Büyük Eser
• Cehenneme iniş (ölüm deneyimi)
• Dante
• Drüidler
• Ejder
• El Alma
• Eleusis Misterleri
• Esseniler
• Felsefe Taşı
• Gnosis (marifet)
• Graal kupası
• Gül-haçlılar
• Heksagram
• Hermes-Thot
• Hermetik Zincir
• Hermetizm
• Hiyerofant
• Işık
• İkinci Doğuş
• İnisiyasyon
• İnisiyatör (mürşit, guru)
• İnisiye
• İsis Misterleri
• Kabala
• Kayıp Sevgili
• Kemik
• Köprücük Kemikleri
• Kuş Dili
• Küb
• Lüsifer
• Maji
• Mistagog
• Misterler
• Mitraizm
• Neofit
• Oğullar
• Okültizm
• Orfe
• Organlara Ayrılma
• Osiris Dini
• Ölümsüzlük
• Pentagram
• Pisagor
• Sayısal Sembolizm
• Sembolizm
• Semboller
• Simya
• Sufilik
• Sütun
• Tapınak Şövalyeleri
• Teozofi
• Thule Örgütü
• Tradisyon
• Üçgen
• Yuvarlak Masa Şövalyeleri
• Zümrüt Tabletler

[değiştir] Göz At

• Semboller
• Teozofi
• Okültizm
• Tradisyonalizm
• Ezeli hikmet

[değiştir] Dış Bağlantılar

• Ezoterizmi Anlamak
• Ezoterizm Nedir?
• Esoterica

---

Tarihsel planda genel olarak, 'ezoterik bilgi' belirli grupların, farmasonlar gibi, dışarıdakilerden (halktan) sakladığı bilgiyi tanımlamakta kullanılmıştır. Son zamanlarda, okkült ve mistik öğretilerin halka daha fazla yansıması ile beraber, daha farklı bir ezoterik anlayış önem kazanmıştır; ancak ferasetli ve farkında bir azınlık tarafından anlaşılabilen kompleks ve güç bir tür bilgi. Bu anlayışta, ezoterik bilgi çoğunlukla dışarıya dair bilgilerden farklı ve uzak olan derin, kişinin içinde sakladığı bir tür hikmettir.