พระราชวังบวรสถานพิมุข
จากวิกิพีเดีย สารานุกรมเสรี
พระราชวังบวรสถานพิมุข หรือ วังหลัง คือ วังของกรมพระราชวังบวรสถานภิมุข ในรัชกาลที่ ๑ สร้างขึ้นที่ตำบลสวนลิ้นจี่ ตั้งแต่เมื่อครั้งยังดำรงพระยศเป็น สมเด็จเจ้าฟ้ากรมหลวงอนุรักษเทเวศน์ ถือว่าเป็นพระราชนิเวศน์เดิมของพระองค์ท่าน พื้นที่ดังกล่าวนี้ มีขอบเขตทางทิศเหนือจรดกำแพงเมืองธนบุรีเดิม ทางทิศใต้จรดฉางเกลือ วังหลังนี้เป็นกำลังสำคัญที่จะป้องกันพระนครทางทิศตะวันตกฝ่ายเหนือจากการรุกรานของข้าศึก ถัดจากวังหลังลงไปเป็นตำบลสวนมังคุด ซึ่งเป็นบ้านเดิมของสมเด็จเจ้าฟ้ากรมพระยาเทพสุดาวดี ต่อไปเป็นบ้านปูนและบ้านขมิ้นตามลำดับ ครั้นกรมพระราชวังหลังทิวงคตแล้ว วังก็ถูกแบ่งออกเป็นตอนๆ ตอนพระมณเทียรสถานเดิม พระชายาทองอยู่ (ที่เรียกกันทั่วไปว่า "เจ้าครอกข้างใน") ประทับอยู่ ทางตอนใต้แบ่งออกเป็น ๓ วัง คือ
- วังเหนือ เรียกว่า วังน้อย กรมหมื่นนเรศรโยธี ประทับ
- วังกลาง เรียกว่า วังกลาง กรมหลวงเสนีย์บริรักษ์ ประทับ
- วังใต้ เรียกว่า วังใหญ่ กรมหมื่นนราเทเวศน์ ประทับ
ครั้นถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว เชื้อสายกรมพระราชวังหลังไม่มีกำลังที่จะดูแลรักษาวัง จึงได้ปล่อยให้ร้างอยู่อย่างนั้น โดยที่รอบๆเป็นที่อยู่ของราชสกุลเสนีย์วงศ์บ้าง ปาลกะวงศ์บ้าง ที่เหลือกลายเป็นที่ดินราษฎรไป
คณะกรรมการสร้างโรงพยาบาลศิริราชได้ขอพระราชทานที่แปลงใต้ คือวังกรมหมื่นนราเทเวศน์ มาเป็นพื้นที่สำหรับสร้างโรงพยาบาล ต่อมาโรงพยาบาลศิริราชได้ขยายออกไปจนเกือบเต็มวังหลัง โดยได้รับพระราชทานพื้นที่เพิ่มเติมบ้าง เวนคืนด้วยเงินงบประมาIบ้าง ส่วนเขตวังหลังส่วนเหนือซึ่งเป็นที่ของสถานีรถไฟธนบุรี ทางโรงพยาบาลศิริราชเพิ่งได้รับกรรมสิทธิ์เพิ่มเติมอีก ๓๐ ไร่ เมื่อปี พ.ศ. ๒๕๔๗ เพื่อพัฒนาเป็นสถาบันการแพทย์ชั้นเลิศในเอเชียอาคเนย์ รวมพื้นที่ปัจจุบันของโรงพยาบาลศิริราชเป็น ๑๐๗ ไร่
ปัจจุบัน ตำบลวังหลัง ได้รับการเปลี่ยนชื่อเป็น แขวงศิริราช ส่วนถนนเข้าวังหลังได้รับชื่อว่า ถนนพรานนก
[แก้] อ้างอิง
อ้างอิงข้อมูลจาก หนังสือ ศิริราชร้อยปี ประวัติและวิวัฒนาการ โดย ศ.นพ. สรรใจ แสงวิเชียร
