Buana

Ti Wikipédia, énsiklopédi bébas

Peta Dymaxion karya Buckminster Fuller némbongkeun daratan kalawan distorsi minimal salaku hiji buana nu nyambung

Buana atawa benua nyaéta daratan lega nu teu pegat. Dunya ieu munggaran dibagi kana buana-buana ku ahli géografi jaman Hélénisme Iskandariyah. Migunakeun Iskandariyah salaku méridian utama, aranjeunna ngabagi oikoumene atawa marcapada nu bisa dicicingan ieu kana tilu bagian: Asia wétaneun Iskandariyah, Éropa kuloneun Iskandariyah jeung kaléreun laut Méditerania, sarta Libya, nu dipikawanoh ku urang Romawi salaku Afrika, kuloneun Iskandariyah jeung kiduleun Méditerania. [1].

[édit] Pamuka

Sacara géologis, beungeut Marcapada kabagi jadi sababaraha pelat téktonik, nu di antarana pelat buana, nu katutupan ku batu métamorf jeung batu sédimén nu kandel kayaning granit nu ngambang na kulit Bumi, nu lolobana mangrupa daratan; sedengkeun nu séjénna pelat samudra, nu diwangun ku lapisan basaltik ipis kulit nu padet, sarta katutup ku sagara. Aya genep pelat buana badag, ti nu pangbadagna nepi ka pangleutikna:

Eurasia, lolobana na pelat Eurasian
Afrika na pelat Afrika
Amérika Kalér, lolobana na pelat Amérika Kalér
Amérika Kidul na pelat Amérika Kidul
Antartika na pelat Antartik
Australia na pelat Australia

Para ahli géografi jeung sajarah nyimpulkeun pentingna nangtukeun daratan lega nu kasambungkeun ku sarupaning lemah sasak:

Afrika-Eurasia: gabungan daratan Afrika jeung Eurasia
Amérika: gabungan daratan Amérika Kalér jeung Kidul

Afrika-Eurasia leuwih mindeng dianggap superbuana.

[édit] Géologi

Mimiti abad ka-20, para ahli géologi geus bisa narima yén buana mindahkeun patempatan na beungeut planét ieu sapanjang kala géologis, hiji prosés nu kawentar salaku buana ngised, nu diterangkeun ku téori téktonik pelat. Yén nu ngised téh pelat téktonik, nu bejad sarta ngahiji ti baheula nepi ka bentuk buana nu ku urang dipikawanoh kiwari. Ku kituna, dina sajarah géologi jeung lian ti buana nu kiwari aya, aya ogé buana séjénna -

Najan panempo manusa nunjukkeun yén selat nu déét kawas Laut Béring téh misahkeun daratan kana dua buana, fitur éfemeral kieu teu nangtukeun buana sacara géologis. Buana géologis hartina bagian lambar buana nu nyambung. Ku kituna, Laurasia (Amérika Kalér-Eurasia) jeung Afrika-Arab mangrupakeun hiji buana, nu tilu yuta taun ka tukang ngahiji ogé jeung Amérika Kidul. Buana géologis nu lega lianna nyaéta Sahul (Australia-Guinéa Anyar) jeung Antartika, tapi aya ogé sababaraha mikrobuana: Madagaskar, Seychelles (atawa Mascarene Plateau), Selandia Anyar, Kalédonia Anyar, jsb., nu bengkah ti buana kuna Amparan Gondwana.