Relativiteti
Nga Wikipedia, Enciklopedia e Lirë
Për ta përcjellë manifestimin e një ngjarjeje apo dukurie siç është psh. lëvizja e një trupi,duhet të ekzistonë sistem referent (SR) i koordibatave. Të mendojmë dy SR prej të cilëve njëri është në lëvizje e tjetri është në qetësi. Këto dy sisteme vështrojne të njëtën dukuri.
Në bazë të relativitetit ato përjetojnë të njejtën dukuri në forma të ndryshme. Nga logjika e shëndoshë e dimë që ajo që është e bukur për mua, për juve munde të jetë e shëmtuar, pra gjë relative.
Relativiteti Special
Kur sistemet referente në fjalë (SR) lëvizin me shpejtësi konstante apo zero pra nuk lëvizin në mënyrë të nxituar themi që levizin në mënyrë inerciale. Në bazë të teorisë speciale të relativitetit të gjitha ligjet fizike janë të njëta në sisteme inerciale, ky është postulati i parë i kësojë teorie. Postullati i dytë thotë që shpejtësia e lëvizjes së dritës në vakum është konstante (C= 300 000 km/s)në të tëgjitha SR.
Teoria e përgjitheshme e relativitetit
Isak Njuton zbuloi që forca e gravitacionit qeverisë lëvizjen apo bashkëtërheqjen e trupave. Toka e tërheq mollën që gjendet në një degë, nga se fusha gravitacionale e tokës vepron me forcë në mollen. Arsyeja pse molla lëvizë me nzitim g kah toka ( toka nuk levizë me nxitim të dukshëm kah molla) bazohet në faktin që molla ka masë të vogel. Sa më e madhe të jetë masa qa më i madhë është edhe intenziteti i fushës gravitacionale.
Albert Einstein në kuadër të torsë së përgjitheshme të realitetit thot që hapsira për rreth objektit me masë të madhe siç është toka apo yjet e të tjerë, duhet të mendohet si sistem (x,y, z, t) në formë të një rrjete. Kur një trup siç është molla gjendet në këtë rrjetë ajo shkon kah trupi në masë të madhe në bazë të faktit që hapsira apo rrjeta e përmendur për rreth është e lakuar apo lugore. Kjo formë lugore apo konkave e hapsirës për rreth trupave me masë shum të madhe sipas teorisë së përgjitheshme të relativitetit bën lëvizjen rapide të trupave që kan fatin të jen në horizontin e trupit me masë më te madhe. Ekzistenca e vrimave të zeza është e bazuar me këtë sqarim.
