Zbrodnia i kara

Z Wikipedii

Zbrodnia i kara to powieść napisana przez Fiodora Dostojewskiego. Autor napisał ją w roku 1866 i w tym samym roku zaczęła się ona ukazywać odcinkami w prasie. W formie książkowej ukazała się w roku 1867. W Polsce książka ta została wydana po raz pierwszy w latach 1887-88. Jest ona przykładem literatury realistyczno-psychologicznej.

Autor poświęcił około piętnaście lat na zbieranie materiałów i pisanie książki: czytał kroniki policyjne. Szukał tam informacji o zbrodniarzach, ludziach inteligentnych, bystrych i uzdolnionych, wierzących w swą wyjątkowość (pierwowzór Rodiona).

[edytuj] Fabuła

Książka opowiada o perypetiach Rodiona Romanowicza Raskolnikowa, 23-letniego studenta prawa. Rodia był półsierotą, miał jednak kochającą rodzinę. Jego matka Pulcheria Aleksandrowna i siostra Dunia darzyły go głębokim uczuciem, wspierały finansowo i martwiły jego ciężką sytuacją. Siostra do tego stopnia pragnęła poświęcić się dla brata, że zamierzała wyjść za mąż za człowieka, który zapewniłby spokój materialny rodzinie, a Rodionowi ułatwił praktykę prawniczą. Bohater, zbuntowany przeciw porządkowi świata, popełnia morderstwo na starej lichwiarce. Zgodnie ze swoją ideologią, którą wcześniej publikuje na łamach prasy, lichwiarka jest pasożytem społecznym, który stanowi niższą formę bytu. Takie rozumowanie "daje" mu prawo do jej zabicia. Sam czyn pierwotnie usprawiedliwia rzekomą niższością staruszki, która miała wynikać z wykonywanego przez nią zawodu.

Zbrodni dokonuje uderzając w jej głowę siekierą, uprzednio uśpiwszy jej czujność. W trakcie dokonywania zbrodni, zmuszony jest zabić również siostrę lichwiarki Lizawiettę. Szczęśliwym trafem, udaje mu się zbiec z miejsca zbrodni, nie będąc zauważonym. Zabiera z mieszkania lichwiarki jedynie kilka przedmiotów, z przerażenia swym czynem traci zdolność myślenia racjonalnego i pozostawia nietknięte pudełko z dużą ilością gotówki. Czując obrzydzenie do ukradzionych przedmiotów i obawiając się odkrycia jego zbrodni, zakopuje skradzione rzeczy w jednej z pobliskich bram. Zbrodnia doprowadza go do obłędu i samoudręczenia myślami o zbliżającej się karze. Powoduje to u niego wyczerpanie psychiczne, ciężką chorobę związaną z gorączką i majakami. Przekonuje się, że jego dotychczasowa filozofia nie jest prawdą, że nie istnieją ludzie, którzy w celach wyższych mogą zabijać innych. Ostatecznie, po wielu załamaniach psychicznych, zostaje zdemaskowany przez sędziego śledczego, Porfirego. Za jego namową przyznaje się do zbrodni i w szczegółach relacjonuje władzom jej przebieg. Trafia na 8 lat na Syberię.

Istotny w powieści jest również wątek Soni i Katarzyny Iwanowny. Sonia, której macochą jest Katarzyna Iwanowna (osoba niezrównoważona i wybuchowa), jest zmuszona do prostytucji przez warunki materialne. Jej perypetie wiążą się bezpośrednio z losem Rodiona i ostatecznie jedzie ona za nim na Syberię, gdzie przyczynia się do jego rehabilitacji.