Stridsvagn 103

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Stridsvagn 103

Czołg Stridsvagn 103 w muzeum armii szwedzkiej
Dane podstawowe
Państwo	Szwecja
Producent	Bofors
Trakcja	gąsienicowa
Typ	czołg podstawowy
Załoga	3 (dowódca, radiooperator, kierowca-celowniczy)
Historia
Prototyp	1961
Lata produkcji	1966 – 1971
Wyprodukowano	300
Dane techniczne
Silnik	silnik wysokoprężny Rolls-Royce K60 i turbiny gazowej Boeing 502-10MA (Strv-103A) silnika Rolls-Royce K60 i turbiny gazowej (Strv-103B) silnik wysokoprężny dwusuwowych Detroit Diesel 6V-53T i turbina gazowa (Strv-103C)
Moc	silnika o mocy 245 KM (180 kW) i turbiny gazowej o mocy 740 KM (544 kW) (Strv-103A) silnika o mocy 245 KM (180 kW) i turbiny gazowej o mocy 292 KM (215 kW) (Strv-103B) silników o mocy 292 KM (215 kW) i turbina gazowa o mocy 292 KM (215 kW) (Strv-103C)
Transmisja	mechaniczna
Wymiary
Długość maksymalna	9,00 m
Długość kadłuba	7,40 m
Szerokość	3,63 m (Strv-103A) 3,60 m (Strv-103B) 3,80 m (Strv-103C)
Wysokość	2,14 m
Wysokość maksymalna	2,43 m (z zamontowanym karabinem)
Masa
Masa własna	37 000 kg
Masa bojowa	39 700 kg
Opancerzenie
Osiągi
Prędkości maksymalne
Na drodze	50 km/h
W wodzie	(wersje pływające) 6 km/h
Zdolność pokonywania przeszkód
Brody bez przygotowania	1,50 m
Zasięg	390 km
Dane operacyjne
Uzbrojenie
Artyleryjskie	1 armata czołgowa Bofors L/62 kal. 105 mm
Strzeleckie	3 karabiny maszynowe KSP 58 kal. 7,62 mm.
Użytkownicy
Szwecja

Stridsvagn 103 (inne nazwy Strv 103 lub S-103) – szwedzki czołg podstawowy budowany od 1966 roku w zakładach Boforsa.

[edytuj] Historia

Po II wojnie światowej armia szwedzka posiadała tylko czołgi lekkie co wiązało się przede wszystkim z warunkami panującymi w Szwecji i Skandynawii. Pod koniec lat pięćdziesiątych rozpoczęto pracę nad czołgiem odpowiadającym nowym warunkom. Tak powstała koncepcja budowy nowego czołgu oznaczonego jako Stridsvagn 103 (pol. Czołg 103).

W czołgu tym konstruktorzy w celu obniżenia jego wagi, opracowali czołg bezwieżowy z zamontowaną na stałe do kadłuba armatą 105 mm, jak w przypadku dział pancernych. Dzięki układowi bezwieżowemu udało się nie tylko zmniejszyć masę całkowitą czołgu, wysokość, ale uproszczono także konstrukcję kadłuba i znacząco wzmocniono odporność opancerzenia na przebicie poprzez jego lepsze ukształtowanie. Przednia górna część kadłuba została osłonięta pancerzem o bardzo dużym nachyleniu i znacząco zwiększyło się prawdopodobieństwo rykoszetowania pocisków. Nietypowo uformowano dno kadłuba, które w przekroju poprzecznym posiada kształt szerokokątnego klina z ostrzem skierowanym ku górze.

W skład załogi pojazdu wchodzą trzy osoby: kierowca-celowniczy, dowódca i radiooperator. Kierowca w czasie jazdy prowadzi pojazd a w czasie postoju prowadzi ogień z armaty, gdyż aby naprowadzać nieruchomą armatę na cel musiano zastosować jej celowanie całym czołgiem. Naprowadzanie w poziomie następuje przez obrót całego wozu. By to umożliwić zastosowano w układzie kierowania przekładnię hydrostatyczną, przez co pojazd może wykonać skręt o dowolnym promieniu lub nawet w miejscu. Aby umożliwić naprowadzanie armaty w pionie zastosowano hydropneumatyczne zawieszenie wszystkich czterech par kół jezdnych z płynnie niezależnie regulowanym ciśnieniem w poszczególnych siłownikach. Dało to możliwość pochylania kadłuba w zakresie od –10° do +12° oraz obniżanie wozu do wysokości 1,75 m. Kierowca a także dowódca czołgu (jego decyzje są traktowane przez system jako nadrzędne) dysponują uniwersalnym przyrządem obserwacyjno-celowniczym OPS-1, który jest stabilizowany w płaszczyźnie pionowej. Z kolei w płaszczyźnie poziomej jest stabilizowana wieżyczka dowódcy o kącie obrotu 208° z dodatkowymi czterema peryskopami do obserwacji. W Stridsvagn 103 brak przyrządu do obserwacji w nocy.

Czołg Stridsvagn 103 jako główne uzbrojenie posiada gwintowaną armatę Bofors 105 mm typu L/62. Dzięki sztywnemu zabudowaniu armaty w kadłubie wozu uzyskano możliwość zastosowania automatu ładującego o szybkostrzelności rzędu 12 – 15 strz./min i stosunkowo prostej konstrukcji. Amunicja jest przewożona w kadłubie w 10 pojemnikach zwierających po 5 pocisków. Uzbrojenie dodatkowe to trzy karabiny maszynowe KSP 58 kal. 7,62 mm. Dwa z nich umieszczono w pojemniku po lewej stronie kadłuba, natomiast trzeci przeciwlotniczy obok włazu dowódcy czołgu.

Do napędu czołgu użyto dwa silnika: głównego dwusuwowego silnika Rolls – Royce K60 o mocy 245 KM (180 kW) i pomocniczego używanego w trudnych warunkach terenowych – turbiny gazowej Boeing 502-10MA o mocy 740 KM (544 kW).

Produkcję seryjną czołgu Stridsvagn 103 rozpoczęto w 1966 roku.

W 1969 roku zmodyfikowano czołg przez wyposażeniego go w dalmierz laserowy LV-300 firmy Simrad sprzężony ze zmodyfikowanym przyrządem obserwacyjno-celowniczym OPS-1L. Zmieniono również turbinę gazową oraz przystosowano go do pływania. Jego prędkość maksymalna przy pokonywaniu przeszkody wodnej wynosi 6 km/h. W pojeździe jako dodatkowe standardowe wyposażenie zastosowano lemiesz do usuwania min, stanowiący dodatkową ochronę dolnej przedniej części kadłuba. Tak zmodyfikowany czołg otrzymał oznaczenie Stridsvagn 103B. W 1971 roku zakończono produkcję seryjna tego czołgu.

W latach 1986 – 1989 przeprowadzono modernizację posiadanych przez armię szwedzką czołgów Stridsvagn 103B poprzez zainstalowanie systemu kierowania ogniem z dalmierzem laserowym i cyfrowym przelicznikiem balistycznym, zamontowanie nowych amerykańskich silników dwusuwowych Detroit Diesel 6V-53T o mocy 292 KM (215 kW). Tak zmodernizowane czołgi oznaczono jako Stridsvagn 103C.

Łącznie w latach 1966 – 1971 zbudowano 300 czołgów Stridsvagn 103.

[edytuj] Użycie

Czołg Stridsvagn 103 były używane tylko przez armię szwedzką, choć były zamówienia na ich zakup przez inne kraje. Użytkowano do lat dziewięćdziesiątych XX wieku, gdy zaczęto je zastępować przez niemieckie czołgi Leopard 2.