Nadmanganian potasu

Z Wikipedii

Nadmanganian potasu (łac. kalium hipermanganicum; wg obecnej nomenklatury IUPAC manganian(VII) potasu) to związek nieorganiczny, sól potasowa kwasu nadmanganowego o wzorze sumarycznym KMnO₄.

[edytuj] Właściwości

W warunkach standardowych jest ciałem stałym o gęstości 2,7 g/cm³. Nie jest higroskopijny. Tworzy charakterystyczne niebieskofioletowe kryształki. Stosunkowo słabo rozpuszcza się w wodzie (w temp. 20 °C 6,4 g w 100 cm³). W temp. powyżej 230 °C rozkłada się zgodnie z równaniem:

2KMnO₄ → K₂MnO₄ + MnO₂ + O₂

Jest silnym utleniaczem. Reakcja silnie zależy od pH roztworu. W roztworach kwaśnych ulega redukcji do słabo zabarwionego manganu(II):

MnO₄^- + 8H⁺ + 5e^- → Mn²⁺ + 4H₂O

W roztworach słabo zasadowych i neutralnych redukuje się do tlenku manganu(IV) (piroluzytu), który wydziela się z roztworu w postaci brązowego osadu:

MnO₄^- + 2H₂O + 3e^- → MnO₂ + 4OH^-

Natomiast w roztworach silnie zasadowych redukuje się do zielonego manganianu(VI):

MnO₄^- + e^- → MnO₄^2-

Nadmanganian potasu posiada silne własności bakterio- i grzybobójcze. Pastylki tego związku są m.in. stosowane do odkażania wody do mycia, w maściach do odkażania gardła oraz w preparatach do odkażania ran.

Roztwór nadmanganianu potasu z uwagi na właściwości utleniające, jest stosowany w analizie chemicznej do wykrywania jonów redukujących, takich jak tiocyjaniany (rodanki, SCN^-), bromki, azotany(III).

Roztwór ten jest również stosowany w analizie ilościowej, do miareczkowania - jest to manganianometria.

Roztwory wodne nadmanganianu potasu posiadają, w zależności od stężenia, barwę od jasnoczerwonej do ciemnofioletowej, przy czym barwa pojawia się już przy bardzo małych stężenia tego związku. Podgrzewanie roztworu wodnego nadmanganianu potasu prowadzi do jego dekompozycji do ditlenku manganu, co jest związane z jego odbarwieniem.

[edytuj] Zastosowanie

Nadmanganian potasu dawniej stosowano jako środek przeciwgrzybiczny. Niegdyś popularne były kąpiele niemowląt w roztworze nadmanganianu, obecnie nie jest to już praktykowane ze względu na mnogość innych, skuteczniejszych leków. Nadmanganian potasu jest czasami stosowany do wykonywania "sztuczki" z przemianą wody w "wino" i ponownie "wina" w wodę. W tym celu wystarczy na dnie szklanki umieścić mały, niewidoczny gołym okiem kryształek nadmanganianu. Po zalaniu go wodą zabarwia się ona czerwono i wygląda jak "wino", które po podgrzaniu ponownie zmienia się w "wodę". Aby eksperyment powiódł się, woda powinna być lekko alkaliczna, a szklanka całkowicie wysuszona. Można go także wykorzystać do doświadczenia zwanego "lokomotywa". W probówce umieszczamy kilka średnich kryształków KMnO₄ i, za pomoca pipety, dodajemy trochę perhydrolu. Z probówki natychmiast wylatuje biały dym (para wodna przemieszana z tlenem). Nadmanganian potasu także stosuje się w pirotechnice amatorskiej.

[edytuj] Zastosowanie w domowym laboratorium

W domowym laboratorium używany jako środek do wytwarzania tlenu poprzez zalanie jego wodą utlenioną, perhydrolem lub ogrzewaniem do wysokich temperatur.

Nadmanganian potasu może być wykorzystywany jako prekursor do produkcji narkotyków, i w związku z tym obrót nim jest w Polsce ograniczony (Dz. U. z 2005 roku Nr 179 poz. 1485) [1]. Ze względu na szerokie zastosowania tej substancji, przepisy te są jednak często ignorowane lub omijane: nadmanganian potasu jest zwykle dostępny m.in. w aptekach.