Morfologia gleb
Z Wikipedii
Jeśli możesz, dodaj je teraz.
Zajrzyj na stronę dyskusji, by dowiedzieć się czego brakuje i – jeśli jesteś w stanie – uzupełnij braki.
Morfologia gleb - dział nauki o glebie zajmujący się jej budową zewnętrzną. Morfologię dzielimy na: makromorfologię i mikromorfologię. Makromorfologię danej gleby oznacza się: poziom genetyczny, sposób przechodzenia jednego poziomu genetycznego w kolejny, barwę gleby, konkrecji glebowych i struktury gleby. Mikromorfologiczne właściwości gleby rozpatruje się w trakcie badań mikroskopowych określając jej składniki w preparatach o nie naruszonym układzie.
W morfologii gleb można wyróżnić następujące cechy, dające się określić w badaniach polowych:
- profil glebowy,
- poziomy genetyczne i warstwy,
- barwa gleby i sposób przechodzenia poziomów glebowych,
- konkrecje glebowe,
- struktura gleby,
- mikromorfologia gleby.
Spis treści |
[edytuj] Profil glebowy
Każdy rodzaj (typ) gleby powstaje z określonej skały macierzystej i może nią być zarówno lita skała magmowa, skała osadowa czy metamorficzna, zwarta jak granit czy też luźna jak piasek czy wapień. Profil glebowy to układ poziomów genetycznych bądź warstw występujących w pionowym przekroju gleby do głębokości 150 cm (gleby uprawne) lub 200 cm (gleby leśne). Profile glebowe możemy badać bądź na podstawie naturalnych odsłonięc geologicznych, bądź też za pomocą specjalnie wykonywanych odkrywek glebowych. Np. w gleboznawstwie leśnym przyjęto, że profil glebowy powinien mieć głębokość 200 cm.
W zależności od głębokości na jakiej zachodzi zmiana warstwy gleb niecałkowitych, różnic stosunków wodnych i powietrznych, a także w zależności od głebokości występowania utworu odmiennego pochodzenia wyróżniamy:
-
- gleby płytkie - utwór odmiennego pochodzenia występuje na głębokości do 50 cm,
- gleby średnio głębokie - utwór odmiennego pochodzenia występuje na głębokości od 50 do 100 cm,
- gleby głębokie - utwór odmiennego pochodzenia występuje głębiej niż 100 cm,
- bardzo głebokie - utwór odmiennego pochodzenia występuje głębiej niż 150 cm.
[edytuj] Poziomy genetyczne i warstwy
Każda skała macierzysta gleb podlega z biegiem czasu istotnym przemianom, przy czym powstają poziomy zróżnicowania pomiędzy poszczególnymi utworami zwanymi inaczej poziomami genetycznymi gleby.
- Poziomy genetyczne - część profilu glebowego, które są zmienione i powstają w wyniku procesu glebotwórczego i dają się odróżnić makroskopowo oraz na podstawie zmian właściwości chemicznych.
- Warstwy - powstają w wyniku procesów geologicznych. Jeżeli występuje tylko jedna warstwa to glebę taką nazywamy gleby całkowite|całkowitą]], jeżeli zaś można wyodrębnić kilka wyraźnych warstw jest to gleba niecałkowita.
Każdy typ gleb charakteryzuje się właściwym sobie układem poziomów genetycznych.
- Wykaz symboli poziomów genetycznych i warstw:
- Ao - poziom akumulacyjny organiczny,
- AoL (L) - podpoziom ściółki,
- AoF (F) - podpoziom fermentacyjny,
- AoH (H) - podpoziom humifikacyjny,
- A1 (Ah) - poziom akumulacyjny mineralny (poziom próchniczny),
- (A) - poziom akumulacyjny w glebach inicjalnych,
- Ad - poziom akumulacyjny, darniowy,
- Ap (Ahp) - poziom próchniczny orny,
- Ak - poziom akumulacyjny kopalny,
- A2 (Ae) - poziom bielicowy (eluwialny, wymywania),
- A1,2 (Ahe) - poziom próchniczno-bielicowy,
- A3 (Al) - poziom przemywania (płowienia),
- (B) - poziom brunatnienia,
- B - poziom iluwialny,
- Br - poziom rdzawy,
- Bt - poziom iluwialny ilasty (poziom wmycia),
- Bca - poziom iluwialny o znacznej zawartości CaCo3,
- Bh - poziom iluwialny próchniczny (iluwialno-humusowy),
- Bs - poziom iluwialny żelazisty,
- Bhs - poziom iluwialny próchniczno-żelazisty,
- g - poziom opadowo-glejowy (pseudoglejowy),
- G - poziom gruntowo-glejowy,
- Go - poziom gruntowo-glejowy oksydacyjny,
- Gor - poziom gruntowo-glejowy oksydacyjno-redukcyjny,
- Gr - poziom gruntowo-glejowy redukcyjny,
- C - poziom skały macierzystej,
- D - skała podścielająca,
- T - ogólne oznaczenie torfu,
- Tn - warstwa torfu torfowiska niskiego,
- Tw - warstwa torfu torfowiska wysokiego,
- Tp - warstwa torfu torfowiska przejściowego,
- Gt - warstwa gytii, Gtca - gytia wapienna, Gtd - gytia detrytowa, Gti - gytia ilasta,
- Mł - warstwa mułu,
- M - poziom murszowy,
- W - ogólne oznaczenie warstwy.
[edytuj] Barwa gleby i sposób przechodzenia poziomów glebowych
Jedną z ważniejszych cech merfologicznych gleby jest jej zabarwienie, a dokładnie zabarwienie poszczególnych poziomów genetycznych. Od bardzo dawna gleby określano według ich barwy np. czarnoziemy, lessy, bielice, czerwonoziemy itp.
Barwa gleby zależy od wielu czynników, a głównie od: rodzaju skały macierzystej, kierunków i intensywności procesów glebowych, ukształtowania terenu, oświetlenia, poziomu wód gruntowych. Podczas obserwacji poziomów genetycznych możemy stwierdzić barwę gleby silnie zróżnicowaną, kontrastową.
Zasadnicze barwy gleb to: gleba czarna|czarna]], brunatna, rdzawa, żółta, płowa, zielonkawa, biała oraz cała gama kolorów pośrednich oraz ciemnych plam, smug i zacieków.
