Krzyk (obraz)
Z Wikipedii
Krzyk (norw. Skrik) - obraz ekspresjonistyczny namalowany w 1893 przez norweskiego artystę Edwarda Muncha. Wielu krytyków sztuki uznało, że Krzyk to największe dzieło Muncha. Ich zdaniem obraz przedstawia współczesnego człowieka przeszytego bólem egzystencjalnym. Krajobraz w tle przestawia fiord w pobliżu Oslo, widoczny ze wzgórza Ekeberg. Obrazowi nadawano też tytuł Płacz.
Krzyk, obok takich obrazów, jak Mona Lisa Leonarda da Vinci czy Słoneczniki Vincenta van Gogha, należy do najbardziej znanych obrazów na świecie. Jest uważany za arcydzieło ekspresjonizmu.
Spis treści |
[edytuj] Fryz życia (Livsfrisen)
Munch namalował w latach 1892-1895 cztery obrazy pod tytułem Krzyk, stosując różne techniki malarskie. Serię tę nazwał Fryz życia, a poświęcona była śmierci, strachowi i miłości. Obraz w temperze na kartonie (wymiary 83,5 x 66 cm) znajduje się w Muzeum Muncha w Oslo, obraz w technice łączonej z wykorzystaniem farby olejnej, tempery oraz pasteli na kartonie (91 x 73,5 cm) przechowywany jest w Narodowej Galerii w Oslo. Trzecia wersja znajduje się w Muzeum Muncha, a czwartą posiada prywatny kolekcjoner Petter Olsen. Później Munch przeniósł swoje dzieło do litografii, aby obraz można było powielić i rozesłać na cały świat.
[edytuj] Inspiracja
Munch napisał na temat Krzyku następujące słowa:
Szedłem ścieżką z dwojgiem przyjaciół - słońce miało się ku zachodowi - nagle niebo wypełniła krwista czerwień - zatrzymałem się, czując wyczerpanie i oparłem się na barierce - nad czarno-błękitnym fiordem było widać krew oraz języki ognia; - moi przyjaciele szli dalej, a ja stałem tam i trzęsłem się z wrażenia - poczułem nieskończony krzyk przepływający przez naturę.
Wypowiedź ta skłoniła niektórych krytyków do stwierdzenia, że osoba na obrazie nie krzyczy, lecz niemo otwiera usta w reakcji na krzyk przepływający przez naturę. W tym samym czasie siostra Muncha, Laura została oddana do szpitala psychiatrycznego u podnóża Ekebergu.
Niedawno pojawiła się nowa teoria jakoby autor zaczerpnął inspirację od wydarzenia z roku 1883, kiedy to 27 sierpnia doszło do erupcji wulkanu Krakatau. Popioły tego wulkanu przykryły prawie całą ziemię. Niebo codziennie podczas zachodu słońca przybierało ciemno-czerwony kolor. Przestraszeni ludzie spodziewali się końca świata.
Jeden z najsłynniejszych obrazów końca dziewiętnastego wieku przedstawia jedne z najstraszliwszych wydarzeń w historii ludzkości. (...) Dopiero teraz po aż 113 latach (...) naukowcy odkryli, że przedstawia on jedną z największych erupcji wulkanicznych w historii ludzkości. (...) Obraz został namalowany w Norwegii w 1893 roku czyli w czasie gdy większość Europy pogrążona była w skrajnej nędzy a ludzie oczekiwali czasów ostatecznych. Obraz pokazuje ludzkie emocje i strach przed nieznanym zjawiskiem.
(Źródło: Portal Twoja Pogoda 18.11.2006 r. /godz. 03:11)
[edytuj] Impresjonizm
Krzyk uważany jest za pierwszy charakterystyczny obraz ekspresjonistów i za najbardziej charakterystyczny dla malarstwa duszy Muncha. Wymowa obrazu opiera się głównie na środkach wyrazu malowanej postaci, kolorach i prowadzeniu pędzla. Pierwszy plan ukazuje groteskową postać w nienaturalnych kolorach, która nie może być wizją postaci realnie istniejącej. Munch, opuszczając swoje duchowe wnętrze, wizualizuje bezradną stronę życia: strach i Apokalipsę. Siła wyrazu motywów obrazu ma sugerować bliskość i podobieństwo do egzystencji każdego człowieka. Zaobserwowano w chronologii powstawania kolejnych wersji obrazu, że kolor tła rozwijał się od jasnopomarańczowego do ciemnoczerwono-pomarańczowego.
[edytuj] Burzliwe losy obrazu
Dnia 12 lutego 1994 r. z Narodowej Galerii w Oslo skradziono jedną z wersji obrazu (w odcieniu czerwono-pomarańczowym). Odzyskano ją po 3 miesiącach. 22 sierpnia 2004 r. z Muzeum Muncha w Oslo skradziono inną, jasnopomarańczową wersję obrazu. Została wyniesiona w biały dzień na oczach strażników. Wraz z nim ukradziono inny obraz Muncha, Madonnę. Podczas procesu osób podejrzanych o napad pojawiły się podejrzenia, że obraz zniszczono, jako niezbywalny na czarnym rynku. Obraz, wartości ok. 54 milionów EURO, został odnaleziony, po dwóch latach i 9 dniach 31 sierpnia 2006 r. kiedy to norweska policja odzyskała skradzione dzieło. Informację na temat miejsca przechowywania obrazu podał jeden z przestępców sądzonych w procesie o napad na bank NOKAS w Stavanger. Oba napady były ze sobą powiązane i współpraca z policją stała się szansą na uzyskanie niższego wyroku w sprawie NOKAS.
[edytuj] Ciekawostki związane z obrazem
Słynna maska mordercy z filmu Krzyk była wzorowana na twarzy postaci z obrazu Muncha.
