Kronika Janka z Czarnkowa
Z Wikipedii
Kronika Janka z Czarnkowa obejmująca wydarzenia historii Polski w latach 1370-1384 powstała pod koniec XIV wieku, a jej autorem jest archidiakon gnieźnieński - Janko z Czarnkowa.
Kronika powstała prawdopodobnie pod koniec jego życia. W zasadzie możną ją traktować jako pierwszy pamiętnik w literaturze polskiej. Dzieło rozpoczyna opis śmierci Kazimierza Wielkiego i zawiera fakty, których Janko z Czarnkowa był świadkiem, ale przedstawione stronniczo i zgodnie z jego własnymi sympatiami politycznymi. Kazimierz Wielki zostaje ukazany jako prawdziwy wzór władcy, a czasy Ludwika Węgierskiego są ukazane jako okres chaosu i niepewności. Można się z Kroniki także dowiedzieć wiele o życiu i znaczeniu duchowieństwa tamtego okresu.
Kronika, napisana po łacinie, została przetłumaczona na polski przez Józefa Żerbiłłę w 1905 roku. Najnowsze wydanie wstępem opatrzył Jerzy Wyrozumski. W XIX w. udowodniono, że trzy pierwsze fragmenty nie pochodzą z kroniki Janka z Czarnkowa, nadal jednak umieszcza się je w dziele, gdyż śmierć Kazimierza Wielkiego i opis uroczystości jest wprowadzeniem do wydarzeń zamieszczonych w dalszych częściach kroniki.
Tekst łaciński kroniki można znaleźć w Monumenta Poloniae Historica. Pomniki Dziejowe Polski, t. 2.
[edytuj] Bibliografia
- J. Sieradzki, Sprawa Janka z Czarnkowa i jego utwór [w:] Studia Źródłoznawcze t.4, Warszawa-Poznań 1959, s. 33-56
- J. Dąbrowski, Janko z Czarnkowa i jego kronika
- J. Dąbrowski, Elżbieta Łokietkówna 1305-1380, Kraków 1914
- O. Halecki, O genezie i znaczeniu rządów andegaweńskich w Polsce, Kwartalnik Historyczny, Rocznik XXXV, Lwów 1921, s. 31-68
