Krążowniki typu Swierdłow (projekt 68)

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Krążowniki typu Swierdłow (projektu 68bis) – typ radzieckich krążowników lekkich z okresu po II wojnie światowej. Zbudowany w ilości 14 jednostek, był to najliczniejszy typ radzieckich krążowników w historii.

Krążownik typu Swierdłow

[edytuj] Historia

Po zakończeniu II wojny światowej w Związku Radzieckim przystąpiono do modernizacji i rozbudowy floty wojennej. Efektem tych prac było opracowanie konstrukcji nowych krążowników lekkich projektu 68bis, które później oznaczono jako typ Swierdłow od nazwy pierwszego wprowadzonego do floty krążownika tego typu. Projekt był rozwinięciem wywodzącego się jeszcze sprzed wojny projektu 68K (Czapajew, którego zbudowano po wojnie 5 okrętów).

Pierwsze krążowniki tego typu rozpoczęto budować w 1948 roku i zamierzano zbudować aż 25 okrętów tego typu. Jednakże krążowniki z uzbrojeniem wyłącznie artyleryjskim nie były już wówczas perspektywicznym rodzajem uzbrojenia i w 1959 roku na polecenie Nikity Chruszczowa (będącego wówczas I skeretarzem KPZR i premierem ZSRR), zrezygnowano z ich dalszej budowy, po zbudowaniu 14 okrętów tego typu.

Krążowniki typu Swierdłow szybko stały się przestarzałe w obliczu rozpowszechnienia się broni rakietowej w latach 60. Niemniej jednak, użytkowane były we flocie wojennej ZSRR aż do początku lat dziewięćdziesiątych XX wieku, kiedy to ostatecznie wycofano je z użycia. W tym czasie, "Dzerżinskij" został w 1958 eksperymentalnie uzbrojony w pociski przeciwlotnicze S-75 Wołchow, stając się pierwszym radzieckim krążownikiem rakietowym (przebudowany ze zmianą oznaczenia projektu na 70E), natomiast "Admirał Nachimow" służył na krótko do testów wyrzutni rakiet woda-woda (nosząc je jako pierwszy we flocie radzieckiej). Następnie dwa krążowniki "Żdanow" i "Admirał Sieniawin" przebudowano pod koniec lat 60. na okręty dowodzenia proj. 68U oraz uzbrojono w wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych krótkiego zasięgu. "Oktiabrskaja Riewolucja", "Admirał Uszakow" i "Michaił Kutuzow" przeszły niewielką modernizację do projektu 68A, polegającą na wzmocnieniu lekkiego uzbrojenia przeciwlotniczego przez instalację 16 działek 30 mm AK-230.

[edytuj] Historia poszczególnych okrętów

Nazwa	Stocznia	Data położenia stępki	Data wodowania	Data wcielenia do floty	Przydział do floty	Data skreślenia z listy floty	Uwagi
Dzerżinskij (Dzierżyński)	Stocznia Marynarki w Nikołajewie	21 grudnia 1948	31 sierpnia 1950	12 sierpnia 1952	Flota Czarnomorska	12 października 1988	W 1958 przebudowany na krążownik rakietowy proj. 70E
Swierdłow	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	15 października 1949	5 lipca 1950	15 maja 1952	Flota Bałtycka	30 maja 1989	w 1990 sprzedany do Indii na złom
Ordżonikidze	Stocznia Admiralicji w Leningradzie	19 października 1949	17 września 1950	18 sierpnia 1952	FB, od 1961 FCz	24 stycznia 1963	W 1962 roku sprzedany Indonezji, wycofany w 1972
Żdanow	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	11 lutego 1950	27 grudnia 1950	31 grudnia 1952	FB, od 1970 FCz	4 kwietnia 1990	W 1971 roku przebudowany na okręt dowodzenia proj. 68U1 W 1992 sprzedany na złom
Aleksandr Newskij	Stocznia Admiralicji w Leningradzie	30 maja 1950	7 czerwca 1951	31 grudnia 1952	Flota Północna	30 maja 1989
Admirał Nachimow	Stocznia Marynarki w Nikołajewie	27 czerwca 1950	29 czerwca 1951	27 marca 1953	Flota Czarnomorska	28 lipca 1960	w 1961 zezłomowany
Admirał Uszakow	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	31 sierpnia 1950	9 września 1951	8 września 1953	FB, od 1956 FPłn, od 1963 FCz	16. 09. 1987	W 1971 zmod. do proj. 68A. Od 1983 w rezerwie. W 1992 złomowany
Admirał Łazariew	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	6 lutego 1951	29 czerwca 1952	30 grudnia 1953	FB, od 1956 Flota Oceanu Spokojnego	12 październia 1986	W latach 1962 – 1972 w rezerwie W latach 1980 – 1986 przebudowany W 1991 zezłomowany
Michaił Kutuzow	Stocznia Marynarki w Nikołajewie	15 lutego 1951	29 listopada 1952	30 grudnia 1954	Flota Czarnomorska		Od 1989 w rezerwie
Aleksandr Suworow	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	26 lutego 1951	15 maja 1952	31 grudnia 1953	FB, od 1956 Flota Oceanu Spokojnego	15. 12. 1989	W 1991 zezłomowany
Admirał Sieniawin	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	31 października 1951	22 grudnia 1952	30 listopada 1954	FB, od 1955 Flota Oceanu Spokojnego	30 maja 1989	W 1971 przebudowany na okręt dowodzenia proj. 68U2. W 1992 sprzedany na złom.
Dmitrij Pożarskij	Stocznia Bałtycka w Leningradzie	luty 1952	25 czerwca 1953	31 grudnia 1954	FB, od 1955 Flota Oceanu Spokojnego	5 marca 1987	W 1990 zezłomowany
Oktjabrskaja Riewolucja (ex. Mołotowsk do 1957)	stocznia nr 402	15 lipca 1952	25 maja 1954	30 listopada 1954	FPłn, od 1960 FB	16 września 1987	W 1969 zmod. do proj. 68A. W 1988 sprzedany na złom
Murmańsk	stocznia nr 402	21 stycznia 1953	24 kwietnia 1955	22 września 1955	Flota Północna	3 lipca 1992	24 grudnia 1994 wyrzucony na brzeg Norwegii w drodze do stoczni złomowej

Oprócz wyżej wymienionych krążowników rozpoczęto jeszcze budowę krążowników o nazwach: Szczerbakow, Admirał Korniłow, Kronsztadt, Tallin, Warjag, Kozma Minin, Władywostok, Dmitrij Donskoj lecz ich budowę przerwano 2 września 1959 roku.

[edytuj] Dane taktyczno-techniczne:

Wyporność:
- standardowa: 16 000 ton
- pełna: 17 200 ton
Wymiary:
- długość:
  - ogólna: 210,00 m
  - na linii wodnej: 205,00 m
- szerokość: 22,00 m
- zanurzenie:
  - normalne: 6,76 m
  - maksymalne: 7,20 m
siłownia: turbiny parowe, moc łączna: 110 000 KM (inne dane 137 000 KM)
Prędkość: 33 węzły
Zasięg:
- 8 700 mil przy prędkości 18 węzłów
- 2 700 mil przy prędkości 32 węzłów
Uzbrojenie typowe: (niektóre okręty posiadały inną liczbę dział)
- - 12 dział kal. 152 mm (4 x III)
  - 12 dział kal. 100 mm (6 x II)
  - 32 działka kal. 37 mm (16 x II)
  - 16 działek kal. 30 mm (8 x II)
  - 2 wyrzutnie rakiet woda-powietrze średniego zasięgu S-75 Wołchow (SA-N-2) (tylko Dzierżyński, projekt 70E)
  - 2 wyrzutnie rakiet woda-powietrze krótkiego zasięgu Osa (SA-N-4) (Żdanow, Admirał Seniawin, projekt 68U)
  - 150 min (z wyjątkiem Żdanow, Admirał Seniawin)
Wyposażenie dodatkowe: elektroniczne urządzenia nawigacji i wykrywania obiektów nawodnych, podwodnych i latających, lądowisko dla śmigłowców (tylko Żdanow, Admirał Seniawin po przebudowanie na okręty dowodzenia)
Załoga: 1200