Iloczyn skalarny
Z Wikipedii
Iloczyn skalarny (iloczyn hermitowski, forma hermitowska dodatnia) w przestrzeni wektorowej V nad ciałem K (C liczby zespolone lub R liczby rzeczywiste) nazywamy takie odwzorowanie
- 1.
(dodatnia określoność)
- 2. (αx + βy | z) = α(x | z) + β(y | z), gdzie
oraz
(liniowość)
- 3.
, gdzie
jest sprzężeniem zespolonym (symetryczność)
Warunek trzeci jest ważny, gdy K=C.
Spis treści |
[edytuj] Różne konwencje
Iloczyn skalarny jest półtoraliniowy, tzn. jest liniowy ze względu na jeden składnik i antyliniowy ze względu na drugi składnik. Są dwie możliwe konwencje i obie są używane. Zwykle matematycy przyjmują antyliniowość ze względu na drugi składnik, natomiast fizycy ze względu na pierwszy.
Podobnie istnieją różne konwencje dotyczące symboli używanych do oznaczania iloczynu skalarnego.
iloczyn skalarny | sprzężenie zespolone | |
---|---|---|
1. | (x | y) | ![]() |
2. | ![]() |
![]() |
3. | ![]() |
![]() |
[edytuj] Podstawowe własności
W geometrii euklidesowej trójwymiarowej klasyczna definicja iloczynu skalarnego związana jest z kątem między wektorami w przestrzeni:
,
gdzie oznacza długość wektora
. Widać stąd, że jeżeli wektory
są prostopadłe, to ich iloczyn skalarny jest równy 0. Zachodzi także zależność odwrotna: jeśli iloczyn skalarny dwu niezerowych wektorów jest równy zero, to są prostopadłe.
[edytuj] Norma a iloczyn skalarny
Iloczyn skalarny pozwala określić normę wektora, czyli jego długość: ||x||=(x·x)½. Ważną własnością tak otrzymanej normy jest tożsamość równoległoboku:
- 2||x||2 + 2||y||2 = ||x + y||2 + ||x - y||2.
[edytuj] Inne własności
W przypadku przestrzeni wektorowej nad ciałem liczb rzeczywistych iloczyn skalarny jest funkcjonałem dwuliniowym. W przypadku przestrzeni wektorowej nad ciałem liczb zespolonych jest funkcjonałem półtoraliniowym (lub inaczej – hermitowskim).
Pojęcie iloczynu skalarnego pozwala na wprowadzenie takich pojęć jak baza ortogonalna, prostopadłość wektorów, rzut prostokątny
[edytuj] Przykłady
- W przestrzeni euklidesowej Rn, dla A = (A1, A2,..., An) i B=(B1, B2,..., Bn) standardowy iloczyn skalarny określamy wzorem
- A·B=A1B1+A2B2+...+AnBn.
- Jeżeli C[a,b] oznacza zbiór funkcji ciągłych na odcinku domkniętym [a, b], i w jest funcją ciąglą ("funkcja wagowa") to określając:
gdzie ∫ oznacza np. całkę Riemanna, otrzymujemy iloczyn skalarny na przestrzeni C[a,b].