Granica Europa-Azja

Z Wikipedii

Granica Europa-Azja - linia podziału Eurazji na Europę i Azję; granica ta jest i zawsze była umowna; w dużym przybliżeniu łączy ona Morze Czarne i Morze Karskie.

Przyjmowana przez Międzynarodową Unię Geograficzną granica geograficzna przebiega następująco: od Cieśniny Kerczeńskiej na północ, wschodnim brzegiem Morza Azowskiego, do ujścia rzeki Don; dalej w górę tej rzeki do Jezior Sostyńskich i miejsca, w którym uchodzi do nich rzeką Manycz Zachodni; następnie Obniżeniem Kumsko-Manyckim do środkowego odcinka rzeki Kumy; potem dolnym jej biegiem w kierunku wschodnim aż do ujścia do Morza Kaspijskiego (na mapie wariant B); dalej północno-zachodnim i północnym brzegiem tego zbiornika wodnego do (sezonowego) ujścia rzeki Emby; następnie w górę Emby w kierunku północno-wschodnim aż do jej źródeł w Mugodżarach; dalej prostopadle na północ do miejsca, w którym rzeka Ural ostro skręca ku zachodowi i górnym biegiem tej rzeki na północ aż do podnóża Uralu (jak na mapie; taki przebieg granicy najczęściej podawany jest przez polskich geografów); wreszcie wschodnim podnóżem gór w kierunku północnym aż do rzeki Bajdaraty, z której biegiem skręca na północny wschód do jej ujścia do Zatoki Bajdarackiej na Morzu Karskim (Ocean Arktyczny).

zielona - Europa; różowa/szara - Azja; A/B/C - różne warianty przebiegu granicy

Inne warianty przebiegu granicy:

• granica wschodnia:
  • wzdłuż grzbietu Uralu (działem wód), a nie wschodnim podnóżem tych gór, i na północy bezpośrednio do morza Karskiego; względnie skręca na zachód, grzbietem gór Paj Choj aż do przylądka Jugorskij Szar i dalej wschodnim wybrzeżem wysp Wajgacz i Nowej Ziemi;
  • zamiast rzeką Embą, bezpośrednio w dół rzeki Ural aż do Morza Kaspijskiego (wariant A na mapie);
  • zamiast rzekami na południe od Uralu - wzdłuż zachodniej granicy między Kazachstanem a Rosją;

• granica południowa:
  • szczytami Wielkiego Kaukazu, od Półwyspu Apszerońskiego na południe (lub na północ) od Baku, po Cieśninę Kerczeńską (wariant C na mapie, ten wariant jest najpowszechniej przyjmowany w krajach anglosaskich);
  • wzdłuż południowych podnóży Kaukazu
  • obniżeniem tektonicznym między Wielkim i Małym Kaukazem - czyli wzdłuż rzek Rioni i Kura, przez środek Gruzji i Azerbejdżanu - główna granica pokazana na mapie;
  • wzdłuż grzbietu Małego Kaukazu (Gruzja, Armenia) i dalej wzdłuż rzek Araks i Kura;
  • wzdłuż dawnej południowej granicy ZSRR, czyli obecnej granicy politycznej między Turcją i Iranem a Gruzją, Armenią i Azerbejdżanem.

Szczególnie ten ostatni odcinek - linia podziału między Morzem Czarnym a Kaspijskim - budzi największe kontrowersje i jest źródłem największych rozbieżności.

Problematyczny jest także przebieg tej granicy na Morzu Egejskim - najpowszechniej przyjmuje się, że przebiega ona wzdłuż granicy politycznej między Grecją a Turcją, ale istnieją też koncepcje, że przebiega środkiem Morza Egejskiego (taki przebieg jest najczęściej podawny przez polskich geografów), lub jego wschodnim brzegiem (odcinając Anatolię od morza i wszelkich na nim wysp).