Gmina żydowska w Raciborzu
Z Wikipedii
Żydzi w Raciborzu - ludność żydowska pojawiła się w mieście około XI wieku, a podczas II wojny światowej nieliczni wyemigrowali, a reszta znalazła się w obozach koncentracyjnych, który przetrwali tylko nieliczni. Po wojnie prawie nikt nie zdecydował się na powrót do Raciborza
Spis treści |
[edytuj] Historia
Prawdopodobnie, bowiem tak mówią podania ludowe na miejscu obecnego kościoła św. Mikołaja istniała bożnica, dlatego pierwsze wzmianki o istnieniu Żydów w mieście pochodzą z XI wieku. Wczesne średniowiecze to okres tolerancji i dla ludności wyznania mojżeszowego, która panowała także w Raciborzu, a dopiero w XI wieku, kiedy to odbyły się krucjaty zaczął się pojawiać antysemistyzm do ludności żydowskiej.
Następnie byli oskarżani o profanowanie świętości chrześcijańskich, zatruwanie studni, sprowadzanie klęsk żywiołowych, a także porywanie i rytualne mordy na katolickich dzieciach. Większość suchownych i magnatów nie przepadało za nimi, ponieważ uprawiali lichwę. Warto tutaj dodać, że podczas najazdu Mongołów, w połowie XIII wieku winą o to wydarzenie zostali obarczeni Żydzi. Właśnie te prześladowania ludności żydowskiej doprowadziły do separacji ich od innych mieszkańców, tworzyły się getta, a poźniej zostali zmuszeni do noszenia wyróżniającego stroju.
Książęta raciborscy, dla których Żydzi byli funduszem zaspokajającym ich potrzeby mimo wielu przywilejów i praw nadanych m.in. przez Bolesława Pobożnego w 1264 roku, nie otrzymali ich. Według historycznych źródeł w 1379 roku na zachodzie od rynku mieszkała grupa Żydów, a ich wspólnota szybko się rozrastała, ponieważ miasto w tamtych czasach było wielkim ośrodkiem handlowo-rzemieślniczym.
W 1 stycznia 1510 roku przywilej wydany przez księcia Walentego spowodował, że ludność żydowska musiała opuścić mury miasta i nie mogła stosować lichwy. Powrócili oni do miasta w XVII wieku z Białej, a od 1713 roku czuli się bezpiecznie w mieście.
W 1743 roku Żydzi płacili zwykłe podatki, chyba, że nie mieli domostwa, to wtedy płacili podwojony podatek. W 1796 roku w mieście mieszkało około 30 żydowskich rodzin oraz w tym okresie, dokładnie od 1803 roku istniał Königliches Juden-Tolernaz-Amt, czyli Królewski Urząd Tolerancji Żydów. 11 marca 1812 roku, kiedy król Fryderyk Wilhelm III wydał edykt emacypacyjny, zostali uznani za równoprawnych raciborzan.
W latach trzydziestych XX wieku nielicznym udało się bezpiecznie wyemigrować. W czasach hitlerowskich, kiedy wprowadzono ustawy norymberdzkie Żydzi nie mogli się żenić z innymi rasami. ograniczono ich prawa, a w 1938 roku cakowicie zakazano im handlu, mogli pracować jedynie fizycznie oraz pozbawiono ich majątków. Ci, którzy przeżyli pierwszą falę terroru podczas II wojny światowej, trafili do obozów koncentracyjnych na terenie ziem polskich. Nieliczni przeżyli tę gehennę, prawie nikt nie zdecydował się po wojnie na powrót na stałe do Raciborza.
[edytuj] Statystyki
- 1832 rok - 376 członków,
- 1847 rok - 777 członków,
- 1872 rok - 1200 członków,
- koniec XIX wieku - ok. 1500 członków,
- 2002 rok - ok. 570 członków.
[edytuj] Kirkut
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Cmentarz żydowski w Raciborzu.
[edytuj] Synagoga
-
Zobacz więcej w osobnym artykule: Synagoga w Raciborzu.
