Cyrkon (minerał)

Z Wikipedii

Cyrkon - to pospolity minerał z grupy krzemianów.
Nazwa nawiązuje do składu chemicznego minerału, pochodzi od perskiego zargun (zar = złoto, gun = barwa) = złocisty.

Spis treści 1 Właściwości 2 Występowanie: 3 Zastosowanie: 4 Zobacz też: 5 Bibliografia:

[edytuj] Właściwości

• Chemizm: ZrSiO₄ (ortokrzemian cyrkonu)
• Układ krystalograficzny - tetragonalny
• Twardość w skali Mohsa - 7,5
• Łupliwość - niewyraźna
• Rysa - biała
• Przełam - muszlowy
• Gęstość – 4,67 do 4,7 g/cm³
• Barwa - bezbarwny, różne barwy
• Połysk - szklisty, diamentowy
  

Tworzy kryształy izometryczne, słupkowe, igiełkowe. Występuje w skupieniach ziarnistych, zbitych, ziemistych lub promienistych, w formie okrągłych ziarn i otoczaków w osadach aluwialnych. Jest izostrukturalny z thorytem, coffinitem, hafnonem, ksenotymem.

Jest kruchy, przezroczysty.

Ma różne barwy: złocistobrunatną, jasnożółtą, słomkowożółtą ( jargon), jaskrawożółtą (melichrysos), różową, czerwoną, czerwonopomarańczową (hiacynt), zieloną (beccaryt), fioletową, niebieską (starlit), niebieskozieloną, brunatną, czarną; bywa też bezbarwny (sparklit). Niekiedy wykazuje efekt kociego oka.

Często zawiera pewne ilości : uranu, toru ( malakon), hafnu (alvit), niobu, tantalu, itru i innych ziem rzadkich oraz wody (cyrtolit).

[edytuj] Występowanie:

Stanowi rozpowszechniony składnik skał magmowych (granity, gnejsy, syenity} oraz osadowych (piaski cyrkonowe, żwiry). Współwystępuje z biotytem, kwarcem, skaleniami, granatami, monocytem, ksenotymem.

Miejsca występowania: Sri Lanka, Indie, Kambodża, Australia, Rosja, USA, Kanada, Brazylia, Francja, Norwegia.

W Polsce występuje w okolicach Szklarskiej Poręby, nad rzeką Kwisą i Izerą. Znaczne ilości występują w piaskach plażowych nad Bałtykiem.

[edytuj] Zastosowanie:

• ważne źródło otrzymywania pierwiastka cyrkonu, także toru, hafnu, itru i niobu,
• jest stosowany do produkcji materiałów żaroodpornych i ognioodpornych,
• do produkcji ceramiki i szkliw,
• do produkcji materiałów ściernych i włókien
• wykorzystywany w przemyśle chemicznym
• stosuje się go również do produkcji farb i pigmentów
• w reaktorach nuklearnych,
• służy do oznaczania wieku bezwzględnego skał metodami radiometrycznymi,
• należy do bardzo cenionych kamieni kolekcjonerskich i jubilerskich.

W jubilerstwie prawidłowo oszlifowane cyrkony dzięki bardzo dużej dyspersji są konkurencją dla diamentów. Trudność w uzyskaniu właściwego szlifu sprawia duża kruchość minerału. Tym należy tłumaczyć obserwowane często lekkie zaokrąglenie rondysty kamieni oszlifowanych. Cyrkony o zabarwieniu niebieskim lub złotym uzyskuje się przez obróbkę cieplną ciemnoczerwonych okazów z Tajlandii.

[edytuj] Zobacz też:

Cyrkon (pierwiastek), hiacynt (minerał), Jöns Jacob Berzelius, przegląd zagadnień z zakresu jubilerstwa.

[edytuj] Bibliografia:

• Leksykon Przyrodniczy Minerały i kamienie szlachetne, Horyzont”, 2002 r.
• K. Maślankiewicz, Kamienie szlachetne, Wyd. Geologiczne, 1982 r.
• N.Sobczak, Mała encyklopedia kamieni szlachetnych i ozdobnych, Wyd. Alfa, 1986 r.
• C.Hall, Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. Wiedza i Życie, 1996 r.
• W.Schuman, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma –Press”, 2004 r.
• G.G.Gormaz , J.J.Casanovas, Atlas mineralogii, „Wiedza i życie”, 1992 r.