Challenger 1
Z Wikipedii
| Challenger | |
 |
|
| Challenger Mk I (eksponat muzeum w Bovington) | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Wielka Brytania |
| Producent | Vickers Defence Systems |
| Trakcja | gąsienicowa |
| Typ | czołg podstawowy III generacji |
| Załoga | 4 osoby |
| Lata produkcji | 1983 - 1990 |
| Wyprodukowano | 420 egz. |
| Dane techniczne | |
| Silnik | 1200 KM |
| Moc jedn. | 19,35 KM/t |
| Wymiary | |
| Długość maksymalna | 11,56 m (całkowita) 8,33 m (kadłuba) |
| Szerokość | 3,52 m |
| Wysokość | 2,5 m (do stropu wieży) |
| Prześwit | 0,5 m |
| Masa | |
| Masa własna | 60 000 kg |
| Masa bojowa | 62 000 kg |
| Opancerzenie | |
| Osiągi | |
| Prędkości maksymalne | |
| Na drodze | 56 km/h |
| Zdolność pokonywania przeszkód | |
| Dane operacyjne | |
| Uzbrojenie | |
| Artyleryjskie | 1 x armata czołgowa L11A5 kalibru 120 mm (64 naboje) |
| Strzeleckie | 1 x sprzężony km L94A1 kalibru 7,62 1 x przeciwlotniczy L8A1 kalibru 7,62 mm |
| Użytkownicy | |
| Wielka Brytania, Oman | |
Challenger 1 - brytyjski czołg podstawowy III generacji.
W 1972 roku rozpoczęto prace niemiecki-brytyjskie nad czołgiem który miał sta się podstawowym czołgiem wojsk lądowych państw NATO. Firmy brytyjskie były odpowiedzialne za skonstruowanie wieży z armatą, niemieckie miały skonstruować podwozie i silnik. Postępy wspólnych prac były niewielkie i ostatecznie oba kraje postanowiły przerwać współpracę.
Po zakończeniu wspólnych prac Brytyjczycy postanowili oprzeć konstrukcję nowego czołgu armii brytyjskiej na konstrukcji czołgu Shir-2 (FV-1030/3). Był to prototypowy czołg oparty na konstrukcji czołgu Chieftain, opracowany na zlecenie armii Iranu. Produkcji seryjnej tego pojazdu nie podjęto ponieważ po upadku szacha Rezy Pahlawiego kontrakt na dostawę 1225 tych czołgów zerwano. Oparcie się na starszej konstrukcji umożliwiło szybsze rozpoczęcie produkcji nowego czołgu, ale jednocześnie spowodowało że wiele zastosowanych w nim rozwiązań jest identycznych jak w czołgach II generacji.
Największym postępem było zastosowanie nowoczesnego pancerza warstwowego typu Chobham. Składa się on z kilkunastu warstw stali pancernej, płytek ceramicznych i płyt ze stopów lekkich. Jego odporność na przebicie pociskami pociskami kumulacyjnymi jest około 2,5 razy większa niż jednolitego pancerza stalowego. Do momentu wprowadzenia do uzbrojenia czołgów M1A2 Abrams i Leopard 2A5 Challenger był najsilniej opancerzonym czołgiem NATO.
Czołg uzbrojono w armatę L11A5. Była to zmodernizowana wersja armaty montowanej w czołgach Chieftain. W odróżnieniu od innych współczesnych armat czołgowych jest to armata gwintowana. Uzbrojenie uzupełniają dwa karabiny maszynowe kalibru 7,62 mm (sprzężony z armatą oraz przeciwlotniczy).
Do napędu czołgu użyto silnika Condor o mocy 1200 KM. Podobnie jak armata został on przejęty z czołgu Chieftain. Silnik ten jest zbyt słaby aby zapewnić odpowiedni współczynnik mocy jednostkowej co skutkuje niską prędkością i manewrowością Challengera.
Pierwsze oceny Challengera były bardzo krytyczne. Uznano że ma on zbyt duże wymiary i masę, a manewrowość jest zbyt niska. Krytyka stała się szczególnie ostra po zawodach czołgowych Canadian Army Trophy w 1987 roku w czasie których Challengery okazały się gorsze od czołgów M1, Leclerc i Leopardów 2. Za podstawowe przyczyny porażki uznano w Wielkiej Brytanii braki organizacyjne i w wyszkoleniu załóg, ale jasne było że także pod względem konstrukcyjnym Challenger ustępuje konkurentom.
W tym czasie w Vickers Defence Systems były prowadzone prace nad czołgiem Challenger 2 będącym rozwinięciem Challengera 1, ale coraz więcej było głosów że następca Chieftaina powinien być wyłoniony w międzynarodowym konkursie. Wśród proponowanych konstrukcji znajdował się Abrams i Leclerc. Opracowano także prototypowy czołg Vickers Mk.7 oparty na podwoziu czołgu Leopard-2. Ostatecznie uznano że przyjęcie do uzbrojenia konstrukcji zagranicznej spowoduje upadek brytyjskiego przemysłu czołgowego i rozmowy z zagranicznymi producentami czołgów przerwano.
W 1990 roku wybuchła wojna w Zatoce Perskiej. 2 sierpnia tego roku armia Iraku wtargnęła na terytorium Kuwejtu i po pokonaniu oporu armii kuwejckiej rozpoczęła jego okupację. Po nieudanych próbach pokojowego rozwiązania konfliktu rozpoczęto operację Pustynna burza której celem było zapobieżenie atakowi na dalsze kraje Półwyspu Arabskiego (Pustynna tarcza), oraz wyzwolenie Kuwejtu.
24 lutego 1991 roku rozpoczęła się operacja Pustynny miecz której celem było opanowanie terytorium Kuwejtu przez wojska sprzymierzone. Wśród jednostek zaangażowanych w tą operację była brytyjska 1 Dywizja Pancerna na której uzbrojeniu znajdowało się około 180 czołgów Challenger 1. Nad ranem 25 lutego po 30-minutowym przygotowaniu artyleryjskim 1 DPanc uderzyła na oddziały irackiej 48 Dywizji Piechoty. Do 27 lutego brytyjska jednostka rozbiła iracką 48 Dywizje Piechoty oraz 52 Dywizję Pancerną. W trakcie działań bojowych Challengery zniszczyły blisko 300 irackich pojazdów pancernych. Nie utracono żadnego czołgu (jeden Challenger został uszkodzony).
Działania bojowe wykazały że Challengery 1 dzięki skutecznemu opancerzeniu są odporne na ogień dział czołgowych i ppk. Bardzo skuteczne okazało się także uzbrojenie i system kierowania ogniem (udokumentowano przypadek trafienia i zniszczenia irackiego czołgu pociskiem wystrzelonym z odległości 5100 m).
Po rozpoczęciu w połowie 90. XX wieku dostaw czołgów Challenger 2 rozpoczęto wycofywanie czołgów Challenger 1 z uzbrojenia armii brytyjskiej. Wycofane z uzbrojenia egzemplarze znalazły się na uzbrojeniu armii Omanu.
[edytuj] Bibliografia
- Igor Witkowski, 1994, Czołgi'94, Warszawa, WiS, ISBN 83-86028-03-3.
- Jerzy Biziewski, 1994, Pustynna burza cz. 2, Warszawa, Altair, ISBN 83-86217-08-1
| Brytyjskie pojazdy wojskowe z okresu po 1945 roku | |
| Czołgi | |
| Conqueror • Chieftain • Vickers • Challenger 1 • Challenger 2 | |
| Działa samobieżne | |
| Abbot • AS 90 | |
| Transportery opancerzone | Bojowe wozy piechoty |
| Saracen • Saxon • Trojan | Warrior |
| Pojazdy rozpoznawcze | Ciagniki artyleryjskie i inne pojazdy |
| Fox • Scorpion • Saladin • Ferret | |
