Baptysterium
Z Wikipedii
Baptysterium – budowla wznoszona przez chrześcijan, przeznaczona do ceremonii chrztu przez zanurzenie. Była wznoszona w okresie wczesnochrześcijańskim.
Głównym elementem w budynku była piscina, zbiornik na wodę. Wg. przepisów prawa starochrześcijańskiego w dzień chrztu do basenu nalewano wodę, kapłan w białej szacie święcił ją, a potem dokonywał sakramentu chrztu przez zanurzenie neofity.[1] Ściany często były dzielone arkadami, zdobione freskami, dach w kształcie kopuły. Pierwsze budynki baptysterium powstały w IV w. Z czasem rozbudowano je o dodatkowe pomieszczenia przeznaczone na przedsionek, sacrarium (pomieszczenie do przechowywania sprzętu liturgicznego), apsydę z ołtarzem.
Baptysteria budowano najczęściej w pobliżu dużych kościołów, jako obiekty do nich przylegające lub wolno stojące. Jednym z najstarszych jest wzniesione już w latach 314 – 320 baptysterium San Giovani in Fonte na Lateranie. W starożytności w tym miejscu znajdowały się termy Domu Faustyny, które wykorzystano stawiając budowlę w kształcie rotundy z dużym basenem osłoniętym baldachimem. W V wieku baptysterium zostało przebudowane i uzyskało kształt na planie ośmiokąta z obejściem wokół basenu i dachem w kształcie kopuły. Stosowanie planów wielobocznych i owalnych, oprócz kolistych jest charakterystyczne dla budowli na planie centralnym z końca IV i V wieku. Rozwiązania te pojawiają się nie tylko w baptysteriach i mauzoleach ale i w kościołach. Ponadto stosowane są rozwiązania o bardziej złożonej architekturze, np. plan czteroliścia[2]
W Polsce baptysteria nie były nigdy budowane. W Poznaniu, w Wiślicy odkryto prymitywne sadzawki chrzcielne: okrągłe misy z zaprawy wapiennej otoczone zasłonami , ze stojącym pośrodku słupem. Ceremonie masowych chrztów misyjnych opisane są w Żywotach św. Ottona z Bambergu. Podobne musiały mieć miejsce w Polsce. Po masowym obrzędzie chrztu, w miejscu prowizorycznego baptystrerium wznoszono następnie kościół. [3]
[edytuj] Bibliografia:
- ↑ Karol Estreicher, "Historia sztuki w zarysie", PWN Warszawa 1984
- ↑ sztuka wczesnochrześcijańska
- ↑ Teresa Mroczko, "Polska sztuka przedromańska i romańska", Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe. Warszawa 1978
