Akademia Lubrańskiego

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Budynek Akademii Lubrańskiego

Akademia Lubrańskiego (Collegium Lubranscianum) w Poznaniu - szkoła wyższa założona w 1518 przez bp. Jana Lubrańskiego.

Spis treści

1 Historia
2 Znani studenci
3 Budynek
4 Bibliografia

[edytuj] Historia

Pierwszym rektorem był Jan ze Stobnicy, ceniony podówczas teolog i geograf, ale szybko zastąpił go pochodzący z Poznania teolog-humanista Tomasz Bederman, autor Antiquissimi graeci poetae z 1505 i Cicero de eloquentia z 1513. Wykładowcami natomiast byli Jan Kruk z Gniezna (również teolog) oraz prawnicy Mateusz i Grzegorz z Szamotuł oraz Jakub Skrzetuski.

Akademia posiadała dwa wydziały: teologiczny i humanistyczny, nie miała jednak prawa nadawania tytułów naukowych, dla których uzyskania studenci udawali się na Uniwersytet Jagielloński lub któryś z uniwersytetów europejskich. Nauki humanistyczne wykładali poza Bedermanem również Antoni Feliks Gall i Antoni Niger. Prawdziwy rozkwit uczelni rozpoczął się z przybyciem nowego dziekana wydziału humanistycznego, pochodzącego z Lipska Krzysztofa Hegendorfera, który stworzył statut szkoły, wprowadził nowe rewolucyjne metody nauczania - prowadzono dyskusje, pisano rozprawy, dyktanda, mowy i wiersze. W 1535 opuścił on Poznań za sprawą nowego rektora Grzegorza Snopka z Szamotuł - scholastyka związanego z Akademią Krakowską, który oskarżył go (słusznie zresztą, gdyż Hegendorfer sprzyjał reformacji) o herezję, czyli szerzenie tez niezgodnych z nauczaniem Kościoła Katolickiego.

Za czasów Hegendorfera niższy wydział - humanistyczny dzielił się na szkoły - odpowiedniki klas (licząc od najniższej):

szkoła gramatyczna - nauka podstaw gramatyki, stylistyki, etymologii łacińskiej i greckiej (była to jedyna szkoła ucząca wówczas w Polsce greki, uznawanej za wstęp do czytania pism heretyckich)
szkoła retoryczna - retoryka, historia powszechna i geografia
szkoła matematyczna - arytmetyka, astronomia, astrologia, objaśnianie kalendarza, muzyka i śpiew
szkoła filozofii
szkoła logiki
szkoła jurystyczna - prawo rzymskie i kościelne

Następnie kandydaci do stanu duchownego przechodzili na wydział wyższy - teologiczny.

Po odejściu Hegendorfera poziom szkoły obniżył się pod wpływem scholastyków z Uniwersytetu Jagiellońskiego, którzy metody renesansowe zastąpili średniowiecznymi, stosowanymi wówczas w Krakowie. Drugi rozkwit Akademia przeżyła w latach 1562-1570 za sprawą wykładowców związanych z kontrreformacją sprowadzonych przez biskupa Andrzeja Czarnkowskiego - Benedykta Herbesta z Krakowa i jego braci. Szkole pomogły też nowe legaty, podkomorzy poznański Jan Konarski przeznaczył na placówkę 2000, a szlachcic z Niepartu Jan Rożnowski 3667 zł. W latach 70. XVI wieku szkoła znów podupadła, głównie za sprawą silnej konkurencji nowego Kolegium Jezuickiego, które cieszyło się większą przychylnością biskupa Łukasza Kościeleckiego. W 1613 ponownie podwyższono poziom szkoły, głównie dzięki biskupowi wrocławskiemu Hieronimowi Rozdrażewskiemu który zapisał Akademii fundusze na remont i utrzymanie. W 1619 nadano szkole statut oparty na tym napisanym przez K. Hegendorfera. Akademia przetrwała do 1773, kiedy to Komisja Edukacji Narodowej połączyła ją z Kolegium Jezuickim w Wojewódzką Szkołę Wydziałową.

[edytuj] Znani studenci

Józef Struś - lekarz, naukowiec, burmistrz Poznania
Klemens Janicki - poeta
Kasper Goski
Andrzej I Górka
Krzysztof Opaliński
Łukasz Opaliński
Rafał Leszczyński
Jan Śniadecki

[edytuj] Budynek

Gmach Akademii, jedna z pierwszych renesansowych budowli Poznania, to trzykondygnacyjny budynek podparty w narożnikach masywnymi skarpami, zbudowany w latach 1518 - 1530, a przebudowany w XVII i XVIII wieku. Obecnie znajduje się tu Archiwum Archidiecezjalne.