Święto sed

Z Wikipedii

Sed (egip. heb–sed) - "rytuał trzydziestolecia"; święto odrodzenia i odnowienia władzy królewskiej obchodzone w 30 rocznicę koronacji władcy. Miało na celu symboliczne "odmłodzenie" władcy i potwierdzenie jego fizycznej sprawności, która stanowiła legitymizację jego władzy, oraz potwierdzenia lojalności poddanych wzgędem panującego. Było też powtarzane później co kilka lat, zazwyczaj co 3-4 lata.

Pochodzenie nazwy święta jest niepewne. Mogła ona pochodzić od byczego ogonu, mogła się też wywodzić od boga Seda.

Nie znamy też rodowodu święta. Rytuał wywodzi się prawdopodobnie z prehistorycznych obrzędów, kiedy to fizyczna sprawność wodza miała wielkie znaczenie. Pierwsze przedstawienia święta sed wywodzą się z czasów Dena. Pierwsza dokładna data obchodzenia tego święta pochodzi z czasów Pepiego I; wiadomo, że obchodził je w 18 roku swojego panowania.

Ceremonie święta odbywały się w specjalnie wzniesionym kompleksie budowli, w obecności zgromadzonych dostojników państwowych.

Ceremoniał obejmował kilkanaście obrzędów, w tym:

• intronizację króla, wyrażającą się ponownym przyjęciem koron i insygniów władzy w dwóch oddzielnych pawilonach, jednym Górnego, a drugim – Dolnego Egiptu
• hołd dostojników
• bieg władcy z insygniami władzy lub innymi symbolicznymi przedmiotami, między również symbolicznymi punktami granicznymi Ziemi i Nieba, co miało potwierdzać jego władzę nad obiema tymi sferami
• procesje z władcą w lektyce, odwiedzającym bóstwa w ich kaplicach, co było połączone ze składaniem im ofiar, co miało skutkować obdarzeniem faraona prze te bóstwa swoją mocą,
• zapaleniu "nowego ognia" zapewniającego Egiptowi światło i życie
• w późniejszych czasach - wypuszczenie przez władcę 4 strzał w 4 strony świata dla odpędzenia sił Ciemności i podkreślenia prawa swojego do panowania nad całym Egiptem oraz prawa Egiptu do panowania nad całym światem

Faktycznie ceremoniał był odprawiany najczęściej o wiele wcześniej. Znamy tylko dwóch faraonów, którzy regularnie odprawiali to święto: Amenhotepa III, który uczestniczył w nich w 30, 34 i 37 roku panowania, oraz Ramzesa II, który je obchodził 14 razy między 30 i 66 rokiem swego panowania. To właśnie Amenhotep nakazał kapłanom przetrząsnąć archiwa świątynne w celu odtworzenia najdawniejszych rytuałów święta sed i wprowadził jego reformę. Faraon oprócz tego, że miał odzyskać siły, miał się stać teraz ucieleśnieniem boga Re.

Oficjalnym ceremoniom towarzyszyły najprawdopodobniej wystawne uczty połączone z tańcem i muzyką. Z okazji tej ceremonii były wytwarzane również pamiątkowe przedmioty; u pierwszych władców były to kamienne naczynia z tytulaturą króla, które są współcześnie źródłem wiele cennych informacji dla egiptologów.