Śródbłonek
Z Wikipedii
Śródbłonek (łac. endothelium) jest wysoce wyspecjalizowaną wyściółką naczyń krwionośnych i limfatycznych, utworzoną z jednej warstwy płaskich komórek o niewielkim jądrze. W naczyniach krwionośnych komórki śródbłonka są ze sobą dość ściśle połączone przy pomocy tzw. obwódek zwierających (łac. zonula occludens) i spoczywają na kolagenowej błonie podstawnej, tworząc wraz z nią błonę wewnętrzną (łac. tunica intima) - wewnętrzną warstwę tych naczyń. Śródbłonki naczyń chłonnych leżą na nieciągłej błonie podstawnej i mają znacznie lużniejszą strukturę (są przepuszczalne nawet dla dużych cząsteczek chemicznych).
Środbłonki naczyń krwionośnych są komórkami aktywnymi fizjologicznie, biorą udział w "aktywnym" transporcie substancji chemicznych (pinocytoza) oraz wydzielają szereg substancji aktywnych biologicznie. Do najważniejszych należą:
- prostacyklina - rozszerza naczynia, hamuje agregację płytek krwi,
- monotlenek azotu (NO) - rozszerza naczynia, hamuje agregację płytek krwi,
- czynnik VIII krzepnięcia von Willebranda - pobudza agregację płytek krwi,
- trombomodulinę - aktywuje krzepnięcie krwi,
- sekretyna P (zawarta w ciałkach Weibela-Pallade) - aktywuje przyleganie granulocytów obojętnochłonnych
- i inne.
Aktywacja komórek śródbłonka następuje pod wpływem czynników zapaleniotwórczych, zmian ciśnienia krwi, spadku stężenia tlenu.
Śródbłonki są tradycyjnie, choć nie w pełni ściśle zaliczane do nabłonków płaskich jednowarstwowych - w odróżnieniu do innych nabłonków pochodzenia endo- lub ektodermalnego, śródbłonek ma pochodzenie mezenchymalne i nie wykazuje ekspresji większości cytokeratyn (białek cytoplazmatycznych charaktystycznych dla nabłonków).
