Geologia

Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.

Geologia (dau grègo γη- (ge-, "la tèrra") e λογος (logos, "paraula", "rason")) es la sciéncia e l'estudi de la Tèrra, sa composicien, son estructura, sei proprietats fisicas, son istòria, e lei procès qu'aquò recuerbe. Es una dei sciéncias de la Tèrra.

Lei geològs an poscut establir l'atge de la Tèrra devèrs aperaquí 4,5 miliards (4,5x10⁹) d'ans ; an determinat que la litosfèra terrenala, qu'inclutz la crosta geologica, es morcelada en placas tectonicas que bolegon en dessota dau mantèu geologic per de procès conoissuts emé lo nom de tectonica dei placas. Lei geològs ajudon a localizar e esplechar lei ressorças naturalas de la Tèrra, coma lo petròli o lo carbon, tant coma de metaus coma l'acier, lo coire, o l'urani. D'interès economics addicionaus vènon apondre soventei fes d'autrei mineraus.

L'astrogeologia es caracterizada per l'aplicacien dei principis geologics a d'autrei còrs dau sistèma solar. Pasmens, si pòu emplegar de tèrmes coma selenologia (estudi de la Luna), areologia (de Mars), eca.

Lo mòt geologia foguèt emplegat premier per Jean-André Deluc dins l'an 1778 puei foguèt considerat coma fixat emé Horace-Bénédict de Saussure dins l'an 1779.

Compren  :

• la geoquimia, qu'estudia la quimia de la Tèrra ;
• la geofisica, qu'agropa lei domenis d'estudi de la Tèrra emé d'aisinas de fisica (mecanica dei ròcas, mecanica dei fluides geologics, gravimetria, sismologia...) ;
• l'idrogeologia, qu'estudia leis escolaments sosterranhs. La natura dau sota-sòu atraversat influença directament la quantitat e la qualitat de l'aiga emergent a la fònt o extracha dau traucament ;
• la mineralogia, qu'estudia la natura, la composicien e lei proprietats fisicas dei mineraus que compauson lei ròcas ;
• la paleontologia, qu'estudia leis organismes dau passat gràcias a la descripcien e a l'analisi dei sobras fossilas ;
• la micropaleontologia, qu'estudia lei fossiles microscopics contenguts dins leis assolums ;
• la petrologia, qu'estudia la natura dei ròcas e lei mecanismes que manejon la genèsi e la mudason dei ròcas ;
• la sedimentologia qu'estudia lei ròcas e lei formaciens deis assolums ; dins aquest encastre, si parla tanben d'estratigrafia, qu'estudia la successien dei diferentei taulas geologicas ;
• la sismologia, qu'estudia lei tèrratrémols e l'espandiment deis ondas sismicas ;
• la volcanologia, qu'analisa e assaja de preveire lei fenomènes volcanics, qu'estudia la composicien quimica e mineralogica e lei procès de messa en plaça dei produchs volcanics ;
• la geologia estructurala es l'estudi dei mecanismes president a la desformacien dei ròcas a totei lei escalas. A escala granda, si parla de tectonica ;
• la metallogenia, qu'estudia lei mecanismes de formacien dei jaç metalins e si prepausa de definir d'aisinas metodologicas e d'ajudas de prospeccien de bòn emplegar per leis explorators e prospectors meniers ;
• la geoarqueologia, qu'estudia leis assolums arqueologics e lei depaus d'epòca qüaternària.