Gunnar Ekelöf

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Gunnar Ekelöf (fødd 15. september 1907 i Stockholm, død 16. mars 1968) var ein svensk forfattar, omsetjar og medlem av Svenska Akademien (frå 1958).

Då faren var fondsmeklar og mora frå ein adleg familie, var Ekelöf velsituert nok til å kunne studera ute i Europa, der han førte eit vilt liv. I børskrakket i 1929 og ettervirkningane av det mista han det meste av midla sine, og det var grunnen til at han eigna seg til diktinga meir yrkesmessig og den første store diktsamlinga kom same år som Kreugerkrakket, 1932.

Han vert sett på som den fyrste surrealisten i Sverige. Under ei vitjing i Frankrike kom Ekelöf i kontakt med strauminga gjennom verk av Stravinskij, Brancusi, og den tidlege Robert Desnot, noko som har sett tydelege spor i det tidlege forfattarskapet.

Gjennombrotet kom i 1941 med diktsamlinga Färjesång og kortprosasamlinga Promenader. I og med desse vert ein ny periode i skrivinga markert, meir intellektuellt og resonerande. Absurdismen i førsta diktsamlinga aukar, og når ein peripeti med Strountes, men gjennomsyrer heile forfattarskapet. Med den merklege En Mölna-elegi viskast genre- och språkgrensene ut på eit postmoderne vis. Den siste fasen av diktinga er under sterk påverknad av orientalisme. Ekelöfs gode ven Olof Lagercrantz skriv i sin biografi at Ekelöf somme tider kom til han midt på natta utkledd på orientalsk vis.

Det er ikkje berre som poet Ekelöf vert hugsa, men kanskje snarare for den livsfilosofi og dei personliga ståstadane som dikta hans uttrykkjer. Dikta er tydleg proklamerande (Jag tror på den ensamma människan), politiske pamflettar (Jag är främmande i detta land), og berre sjeldan sentrallyriske, dei seinare svært angstfylde. Eit fåtal dikt er skrevne som magiske påkallingar (Sång för att döva smärtan), tenkte å gje lesaren ro, eit stilgrep som Ekelöf har henta frå trollformelen, men som er ny i lyrikken.

Ekelöf vert av mange halden for å vera Sveriges viktigaste poet og ein av dei viktigare kulturpersonlegdomane i samtida si. Han er omsett til fleire språk. Olof Lagercrantz biografi «Jag bor i en annan värld men du bor ju i samma» (1994) vart mykje omtalt då han kom ut.