Historia Regum Britanniae
Dhiworth Wikipedia, an godhoniador rydh
Historia Regum Britanniae yw istori hengovek a Ynys Vreten Veur skrifys yn 1133 gans Jeffri a Venow. Herwydh Jeffri, an lyver yw treylyans a lyver pur goth yn yeth vrythonek. Yma an Historia ow terivas dalleth tarosvannus an dus vrythonek y'n Troys, omladh Karasek erbynn an Romanyon, ha hwedhlow an Myghtern Arthur. Yma'n istori ow turya bys an Sowson dhe drygha Ynys Breten y'n 7ves kansblydhen.
Yn mysk lies rewler kyhwedhlys y'n istori, an moyha notyadow yw:-
- Brutus Vreten – fondyas an drevesigeth Troyek yn Breten Veur hag a ros y hanow dhe'n ynys
- Lyr – aswonnys der wari Shakespeare, King Lear
- Kaswallon – myghtern an Vrythonyon pan dryghas Iulius Caesar
- Luk – an kynsa myghtern kristyon yn Breten
- Koel Hen – aswonnys der rim floghva sowsnek
- Kostennin Veur – an kynsa Emperour Kristyon a Rom
- Vortygernus – an myghtern a dhynnerghis Hengest hag Hors yn Breten
- Arthur – an myghtern a voyha bri oll
Dres lies kansblydhen, nyns o disputys gwiryonedh an Historia, devedhys skon. Istori Jeffri yw garow ha digyfyans, mes yma hi ow tyghtya sel rag leun a lyenn sowsnek ha kembrek. Dallethvos an istori yw skrifennow Nennius ha Gildas warbarth gans brutyow kembrek ha mammskrif gellys. Yma istorioryon arnowydh ow krysi, dre vras, bos Historia fugieth kemmyskys gans nebes elvennow a wirder. Yn The Age of Arthur, y skrif John Morris unnweyth hy bos mynnys avel ges.
