გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი

ვიკიპედიიდან

გაიუს სვეტონიუს ტრანკვილუსი (დაახლოვებით 75 - 140-ს შემდეგ). რომაელი ენციკლოპედისტი და ბიოგრაფი.

სექციების სია 1 ბიოგრაფია 2 შემოქმედება 2.1 12 კეისარის ცხოვრება 2.2 სხვა ნაშრომები 2.2.1 ფრაგმენტულად შემონახული 2.2.2 დაკარგული 3 რესურსები ინტერნეტში

[რედაქტირება] ბიოგრაფია

სვეტონიუსის დაბადების ზუსტი ადგილი და თარიღი უცნობია. ცნობილია რომ მისი მამა სვეტონიუს ლეტუსი მონაწილეობას იღებდა ოტონის ბრძოლაში ვიტელიუსის წინააღმდეგ. როგორც ჩანს იგი მხედართა კლასს მიეკუთხვნებოდა. მისი ბაბუა კი იკავებდა რაღაც მცირე პოსტს ტიბერიუსის და კალიგულას კარებზე. ახალგაზრდობაში გაიუსმა მიიღო შესაფერისი განათლება, შემდეგ იგი დაუმეგობრდა გავლენიან სენატორს და ისტორიკოსს პლინიუს უმცროსს. გაიუსის შემდგომი ბიოგრაფია სწორედ მათი მიმოწერიდანაა ცნობილი, რომელმაც დღემდე ფრაგმენტულად მოაღწია.

პლინიუს უმცროსის დახმარებით გაიუსმა აიცილა სამხედრო სამსახური ტრაიანეს დროს და დაინიშნა ტრიბუნად. პლინიუსი ასევე დაეხმარა მას რომის მახლობლად ვილის ყიდვაში. ხოლო იმპერატორ ადრეანეს კანცელარიაში მოეწყო ბიბლიოთეკების ზედამხედველად და შემდეგ "მიმოწერის მრჩევლის" პოსტიც მიიღო, მაგრამ 122 წელს იმპერატორის ბრძანებით იგი დაითხოვეს.

ამის შემდეგ მისი ცხოვრების შესახებ არანაერი ინფორმაცია არ არის. ზოგი ვერსიით იგი ისევ დაუბრუნდა კანცელარიაში სამსახურს, სხვა ვერსიებით კი ცხოვრების ბოლომდე იგი მხოლოდ მწერლობით იყო დაკავებული.

პლინიუსი თავის მიმოწერაში სვეტონიუსს ახასიათებს როგორც არაპრაქტიკულ, დინჯ და ძალიან განათლებულ ადამიანს, რომლისთვისაც ყველაზე მნიშვნელოვანია სიმშვიდეში წიგნებთან მუშაობა. მის მიერ დაწერილი ნაშრომების რაოდენობით თუ ვიმსჯელებთ მან დიდხანს იცხოვრა, ალბათ 140 - 150 წლებამდე.

[რედაქტირება] შემოქმედება

სვეტონიუსის ნაწარმოებებიდან შედარებით სრულად ჩვენამდე მხოლოდ 12 კეისარის ცხოვრებამ მოაღწია. ამ ნაშრომზე ძალიან დიდი დავა იყო წამოწეული, ბევრი მიიჩნევს რომ, როგორც ისტორიკოსი პუბლიუს კორნელიუს ტაციტუსი მასზე უკეთესია, ხოლო როგორც ბიოგრაფი პლუტარქე.

პლუტარქე ფილოსოფოსი და ფსიქოლოგია, ამრიგად იგი თავის ბიოგრაფიებში ცდილობს ჩაწვდეს პიროვნების არსს და მისი ქმედებები ფსიქოლოგიიდან გამომდინარე ახსნას. ტაციტუსი კი ისტორიკოსია, იგი წერს ისტორიულ მოვლენებზე და მხოლოდ ამ მოვლენების კონტექსტში განიხილავს პიროვნებებს. სვეტონიუსი კი იღებს ცალკეულ პიროვნებას, ისტორიული კონტექსტისგან დამოუკიდებლად და ცალცალკე აფასებს მის ყველა თვისებას და საქმიანობას.

სვეტონიუსი როგორც ესეთი ისტორიკოსი არ იყო, მისი ჩვენამდე არ მოღწეული ნაწარმოებების ჩამონათვალით შეგვიძლია ვიმსჯელოთ რომ მას ენციკლოპედიური ხასიათის ინტერესები ჰქონდა და ისტორიის გარდა კიდევ უამრავ თემაზე წერდა, ამრიგად მისი მიზანი იყო არა ზოგადად ისტორიული მოვლენების ასახვა, არამედ კონკრეტული მოვლენების ვიწროდ გაშუქება.

[რედაქტირება] 12 კეისარის ცხოვრება

12 კეისარის ცხოვრება არის ჩვენამდე ყველაზე სრულად მოღწეული ნაშრომი. ამ წიგნში აღწერილია იულიუს კეისარიდან დომიციანემდე ყველა იმპერატორის ბიოგრაფია. ხელნაწერის დასაწყისი სამწუხაროდ დაკარგულია, სადაც აღწერილია კეისარის წარმოსვება და დაბადება. სვეტონიუსი თავის ნაშრომში არ იცავს ქრონოლოგიას. ყველა ბიოგრაფია დაყოფილია ოთხ ნაწილად: ძალაუფლების მიღწევამდე, მმართველობა, პირადი ცხოვრება, სიკვდილი და დასაფლავება. პირველ და უკანასკნელ ნაწილში იგი ასე თუ ისე იცავს ქრონოლოგიას, ხოლო მმართველობასა და [პირად ცხოვრებაში იგი მხოლოდ ფაქტების ჩამონათვალს გვაძლევს, რომლებიც მოცემულ პირივნებას ჯერ დადებითან შემდეგ კი უარყოფითად ახასიათებს. იგი არ ცდილობს გააკეთოს ანალიზი, განსჯა მკითხველისთვის არის მინდობილი.

[რედაქტირება] სხვა ნაშრომები

არსებობს კიდევ რიგი ნაშრომებისა რომლებიც ჩვენამდე მხოლოდ მცირე ფრაგმენტების სახით არის შემონახული, ხოლო დაკარგული ნაშრომების შესახებ სხვადასხვა ხსენებებიდან არის ცნობილი. მაგალითად ბიზანტიის ბიბლიოთეკურ ჩამონათვალსი "სუდაში" ჩამოთვლილია ის ნაწარმოებები რამაც ჩვენამდე ვერ მოაღწია.

[რედაქტირება] ფრაგმენტულად შემონახული

• De Viris Illustribus ("ცნობილი ადამიანების შესახებ" - ლიტერატურის დარგში) ამას ეკუთვნის:
  • De Illustribus Grammaticis ("გრამატიკოსების ცხოვრება")
  • De Claris Rhetoribus ("რიტორიკოსების ცხოვრება")
  • პოეტების ცხოვრება

[რედაქტირება] დაკარგული

• ცნობილი გეტერების ცხოვრება
• მეფეთა ბიოგრაფიები
• Roma ("რომის შესახებ"), ოთხი ნაწილი:
  • რომაელები და მათი წესჩვეულებები
  • რომაული წელი
  • რომაული სანახაობები
  • რომაული ჩაცმულობა
• ბერძნული თამაშები
• საჯარო თანამდებობების შესახებ
• ციცერონის რესპუბლიკის შესახებ
• ადამიანთა ფიზიკური ნაკლები
• დროის გამოთვლის მეთოდები
• ტრაქტატი ბუნების შესახებ
• ბერძნული სალანძღავი სიტყვები
• გრამატიკული პრობლემები
• წიგნებში კრიტიკული შენიშვნები

[რედაქტირება] რესურსები ინტერნეტში

• სვეტონიუსის ნაშრომები (რუსულად)
• სვეტონიუსის ნაშრომები (ლათინურად და ინგლისურად)
• სვეტონიუსის ნაშრომები (ლათინურად)