Freyja

Úr Wikipediu, frjálsa alfræðiritinu

Hluti af greinaflokknum Norræn goðafræði

Helstu goð

Æsir: Óðinn, Þór, Baldur, Loki, Höður, Bragi, Mímir Ásynjur: Frigg, Iðunn, Sif Vanir: Njörður, Freyja, Freyr

Aðrir

Jötnar: Ýmir, Bor, Bestla, Angurboða, Skaði, Hel Skepnur: Auðhumla, Fenrisúlfur, Sleipnir, Miðgarðsormur, Huginn og Muninn Aðrir: Askur og Embla; Urður, Verðandi og Skuld; Dvergar, Álfar

Staðir

Ásgarður, Miðgarður, Útgarður, Niflheimur, Hel, Bifröst, Askur Yggdrasils

Rit

Sæmundaredda, Snorra-Edda, Heimskringla, Gesta Danorum

Trúfélög

Íslenska ásatrúarfélagið, Danska ásatrúarfélagið, Ásatrúarfélagið Bifröst

„Freyja“ getur einnig átt við kvenmannsnafnið Freyju.

Freyja er gyðja ástar og frjósemi í norrænni goðafræði. Nafn hennar merkir „frú“. Freyja er af ætt vana en bjó ásamt bróður sínum Frey og föður sínum Nirði í Ásgarði en þangað voru þau send sem gíslar og vináttuvottur eftir stríð þessara tveggja ætta goða. Freyja var valdamikið gyðja og mikið dýrkuð af konum en einnig af konungum og hetjum. Hún jók frjósemd lands og sjávar og veitti hjálp í hjónabandi og við fæðingar. Verandi ástargyðja er hún sögð hafa átt marga ástmenn bæði goð og konunga sem hún studdi svo í valdatíð þeirra.

[breyta] Fjölskylduhagir og heimili

Freyja er systir frjósemisguðsins Freys og dóttir sjávarguðsins Njarðar. Bóndi hennar er nefndur Óttar eða Óður. Hann þurfti oft að fara í langferðir og þegar hann var í burtu grét tárum úr skíragulli af söknuði. Dætur þeirra eru Hnoss og Gersemi. Bær Freyju hét Fólkvangur þar sem salurinn Sessrúmnir en hann var bæði rúmgóður og lofthreinn. Þangað voru allir velkomnir.

[breyta] Dýrgripir Freyju

Freyja ferðaðist í vagni sem tveir kettir drógu. Hún átti einnig valsham sem var þeim eiginleikum búinn að er hún klæddist honum breyttist hún í fugl og gat flogið hvert sem hún vildi. Þessi valshamur kemur mikið fyrir í goðsögunum og oft vegna þess að Loki stelst til að nota hann. Freyja hafði miklar mætur á dýrum djásnum og átti hálsmen nokkuð sem var kallað Brísingamen kallað eftir dvergaætt þeirri, Brísingum, sem það höfðu smíðað. Freyja sá dýrgripinn hjá dvergunum og fékk mikla ágirnd á því. Þeir sögu að hún mætti fá það ef hún eyddi einni nótt með hverjum þeirra og hún samþykti það. Þegar Óðinn frétti af þessu sem skipaði hann Loka að ræna meninu af Freyju. Loki breytti sér þá fló meðan Freyja svaf og beit hana í kinnina svo að hún velti sér á magann. Þá gat hann opnað lásinn og tekið menið. Þegar Freyja uppgvötaði að menið var horfið grunaði hana að Óðinn hefði tekið það og heimtaði að hann skilaði því. Óðinn gerði það en fyrst þurfti Freyja að koma af stað vígum milli tveggja konunga, en víg þessi þróuðust yfir í eina af helstu hetjusögnum víkingatímans.

[breyta] Heimildir

• Cottrell, Arthur. 1997. Norse Mythology. Ultimate Editions, London.
• Brian Branston. Goð og garpar úr norrænum sögnum. 1979. Bókaforlagið Saga, Reykjavík .
• Roy Willis. Goðsagnir heimsins. 1998. Mál og menning, Reykjavík.