Wikipedia:Ողջույն, նորեկներ
From Wikipedia
Այս էջով մենք՝ Հայերեն Վիքիփեդիայի մասնակիցներս, ողջունում ենք ձեզ այս կայքում։ Այստեղ կփորձենք մի քանի խոսքով նկարագրել թե ինչ է իրենից ներկայացնում Վիքիփեդիան, ինչպես սրանից օգտվել և ինչպես դուք կարող ենք ինքներդ աջակցել կայքին, դառնալով նախագծի մասնակից։ Խնդռում ենք ի նկատի ունենալ, որ Վիքիփեդիան (և առավել ևս Հայերեն Վիքիփեդիան) անընդհատ գտնվում է զարգացման վիճակում, ինչի պատճառով նյութերի բացակայությունը պետք է ընդունվի ոչ թե ոռպես թերիություն այլ որպես զարգացման խրախուսանք և նախագծին ձեր աջակցության կոչ։ Միացե՜ք մեզ, և եկեք կառուցենք հայալեզու հանրամատչելի հանրագիտարան միասնական ուժերով։
Վիքիփեդիան հանրագիտարան է, որն գրվում է միասնական ուժերով իր կարդացողների կողմից։ Այն օգտագործում է ցանցային կայքի հատուկ ձև, ոռն կոչվում է վիքի՝ համահեղինակության գործը հեշտացնելու համար։ Բազմաթիվ մարդիկ անընդհատ բարելավում են Վիքիփեդիան կատարելով նորանոր խմբագրումներ, որոնք բոլորն էլ հաշվառվում են էջի փոփոխությունների պատմության մեջ և վերջին փոփոխությունների մատյանում։ Անվայել խմբագրումները սովորաբար շատ կարճ ժամանակում հեռացվում են, իսկ կրկնակի չարաշահողները կարող են արգելափակվել կայքում խմբագրումներ կատարելուց։
Նկատու՞մ եք այս էջի վերնամսում գտնվող «խմբագրել» կոճակը։ Վիքիփեդիայում դուք կարող եք էջեռը խմբագրել նույնիսկ առանց գրանցվելու։ Այս նախագծում խրախուսվում է համարձակությունը հոդվածները խմբագրելիս, ուստի կոչ ենք անում ձեզ առանց կանկաշդվածության փոփոխել կամայական հոդված այնպես ինչպես հարկ եք համարում ընդհանուր որակի բարելավվման համար։ Ստորև կբացատրենք թե ինչպես կատարել խմբագրումներ Վիքիփեդիայում։
Contents |
[խմբագրել] Գրանցվել կայքում. ինչու՞ և ինչպե՞ս
Կայքում գրանցվելով դուք կունենաք էլ ավելի բազմազան հնարավորություններ նախագծին մասնակցելու համար։ Օրինակ չարաշահումների կանխման համար էջերի վերանվանումը թույլատրվում է միայն գրանցված մասնակիցներին, ինչպես նաև նկարների բեռնավորումը։ Ունենալով ձեր կեղծանունը նաև կօգնի այլ մասնակիցներին ձեզ ճանաչելու համար և ձեզ նաև կտա այլ մասնակիցների հետ խորհրդակցելու հնարավուրություն և նախագծի սահմաններում տեղի ունեցող քվեարկություններին մասնակցելու իրավունք։
Գրանցվելու համար սեղմեք էկրանի վերևի աջ մասում գտնվող "Create an account, or login" կոճակը, այստեղ պետք է մուտքագրեք`
- Your user name - Ձեր նիքը (մականունը)
- Your password - Ձեր գաղտնագիրը
- Retype password - Կրկնեք Ձեր գաղտնագիրը
- Your email - Ձեր էլ-փոստի հասցեն
Սյս ամենն անելուց հետո սեղմեք "Create a new account" կոճակը, որը ձեզ կգրանցի սայթում Ձեր նիքով և գաղտնագրով: Ամեն անգամ գրանցվելուց հետո մտնելուց կարող եք մտնել նույն էջը և գրելով Ձեր նիքն ու գաղտնագիրը սեղմել "Login" կոճակը, որը Ձեզ` արդեն գրանցված անդամին, կճանաչի, կամ նշելով "Remember" նշանաթուփը կազատվեք ամեն ագամ մտնելու և գրանցվելու անհրաժեշտությունից, քանի որ ամեն անգամ մտնելով սայթ` ավտոմատ կերպ կգրանցվեք:
[խմբագրել] Ինչ կոդավորմամբ գրել հայերենը
Կայքի ծրագրային պահանջներով, հայերենը անհրաժեշտ է մուտքագրել նշանատառերի Յունիկոդ (Unicode) կոդավորմամբ։ Իհարկե տարբեր Օպերացիոն Համակարգերում ստեղնաշարային մուտքագրումը կատարվում է տարբեր մեխանիզմներով, այս պատճառով ձեր յուրահատուկ դեպքում հայերեն գրոլու ձևերին ծանոթանալու համար այցելեք հայերենի մուտքագրման ձեռնարկ։
[խմբագրել] Լրացում
Հայերէն գրելու լաւագոյն ձևը Windows-2000—ի, կամ Windows-XP—ի բազմալեզուեան սպասարկումը գործարկելն է։ Այցելէք http://www.armunicode.org/en/, http://www.armunicode.org/ru/ կամ http://www.armtown.com/writearmenian.php, որպէսզի ստանաք ցուցումներ (անգլերէնով կամ ռուսերէնով) թէ ինչպէս անել դա։
[խմբագրել] Արևելահայերեն թե Արևմտահայերեն
Ցավոք սրտի պատմական իրադարձությունների հետևվանքով արդի հայերենը ճյուղավորված է Արևելահայերենի և Արևմտահայերենի, որոնցից յուրաքանչյուրը համարվում է գրական լեզու աշխարհով մեկ ցրված տարբեր հայ համայնքներում։ Իրավիճակը էլ ավելի է բարդեցված 20րդ դարի սկզբում Խորհրդային Հայաստանում կատարված հայերեն լեզվի ուղղագրության բարեփոխումների հետևանքով, որն մինչ ներկայիս չի ընդունվել սփյուռքում։ Եվ չնայած հայերեն Վիքիփեդիայի մասնակիցների նպատակն է նպաստել բոլոր հայերենին տիրապետող անձանց համար հանրագիտարանի ստեղծմանը, լեզվի այս ճյուղավորումները բազմաթիվ անբավարարվածությունների տեղիք կառող են հանդիսանալ։ Այսօրվա դրությամբ հայերեն Վիքիփեդիան մեծամասնորեն գրված է ներկայիս Հայաստանի Հանրապետությունում գրական համարվող հայերենով (Արևելահայերեն, ուղղագրական բարեփոխումներով) սրան տիրապետող ակտիվ մասնակիցների մեծամասնության պատճառով։ Սակայն, եթե դուք տիրապետում եք արևմտահայերենին կամ արևելահայերենի նախաբարեփոխման ուղղագրությանը, ապա կոչ ենք անում ձեզ ամեն դեպքում մասնակցել նախագծին և նույնիսկ նպաստել այս հարցի լուծմանը։
[խմբագրել] Ինչպես հոդված մուտքագրել օնլայն կամ օֆլայն ռեժիմներով.
Բացատրեմ օրինակի վրա: Ձեր առջև հայերեն Վիքիփեդիայի գլխավոր էջն է, որտեղ գրված է "Ողջույն...և այլն, և այլն", փոքր ինչ իջնելով կտեսնեք "Հանրագիտարան" բառը, որի տակ գտնվում է սայթում բոլոր հայերեն հոդվածները, այնտեղ հոդվածները բաժանված են խմբերի` Տրանսպորտ, Խոհարարություն, Բժշկություն և այլն: Մտնելով որևիցէ խումբ ձեր առջև բացվում է այդ խմբում եղած բաժինների կամ հոդվածների ցանկը, եթե այդպիսիք կան, այստեղ դուք ինքներդ կարող եք ավելացնել հոդված կամ բաժին, օրինակ` "Երաժշտություն" խմբում դուք ավելացնում եք "Դասական" անունով բաժին, եթե այդպիսին չկա, որում տեղադրում եք "Արամ Խաչատրյան" անունով հոդվածը, որի մեջ տեղադրում եք արդեն հդվածի տեքստը: Իսկ հիմա նույնը քայլ առ քայլ - սեղմեք այն խումբը, որում ուզում եք հոդված, կամ բաժին կառուցել, բաժնի էջը բացվելուց հետո գտեք էջի վերևի մասում "edit" կոճակը, որը ձեզ կտանի այդ եջի ձևափոխման ռեժիմ: Ձևափոխման ռեժիմի էջում դուք կտեսնեք մուտքագրման պատուհան իր գործիքներով, պատուհանում կարող եք ավելացնել հոդված կամ բաժին: Բաժին ավելացնելու համար պատուհանում գրեք ձեր բաժնի անունը, բայց քանի-որ պետք է այնպես կառուցել բաժինը, որպեսզի այն "քլիք" անելուց մուտք գործի մի այլ պատուհան, բաժնի անվան աջ և ձախ մասերում պետք է ավելացնել սիմվոլներ, որոնք տեսնելու համար սեղմեք այս էջի edit կոճակը, և տեսեք թե ինչպես է գրված "Դասական Երաժշտություն" կոճակը`
Դասական Երաժշտություն
իսկ գրվում է սա "edit"-ի մեջ այսպես`
[[Դասական Երաժշտություն]]
"edit" էջի ներքևի մասում կան երկու կոճակներ առաջինը` "Save page", երկրորդը` "Show preview": "Save page" կոճակը պահպանում է արդեն ձեր կոմից մուտքագրված տեքստը և աշխատեցնում իրական սայթում, իսկ "Show preview" կոճակը ցույց է տալիս ձեր կողմից կառուցված հոդվածի կամ կոճակի պատրաստի տեսքը, որպեսզի դուք պահպանելուց և աշխատացնելուց առաջ տեսնեք այն իրական սայթի պայմաններում և ուղղեք կամ փոփոխեք այն նախքան save անելը, մի խոսքով ցանկացած նյութ մուտքագրելուց հետո պետք է save արվի "Save page" կոճակով: Այսպիսով դուք կկառուցեք "Դասական Երաժշտություն " կոճակ, որին սեղմելով, այցելուն կմտնի տվյալ բաժնի էջը: Այնուհետեվ ձեզ հնարավոր է պետք է նաև hint այսինքն բացատրական տեքստ այդ կոճակի համար, օրինակ երբ մկնիկը կանգնեցնում եք կոճակի վրա, բայց չեք սեղմում, ապա առաջանում է մի փոքրիկ պատուհան, որի մեջ գրված է ինչ-որ բացատրական տեքստ այդ կոճակի վերաբերյալ, մի խոսքով hint-ը կառուցվում է այսպես`
Դասական Երաժշտություն
իսկ գրվում է սա "edit"-ի մեջ այսպես`
[[բնութագրող տեքստ, այսինքն hint| Դասական Երաժշտություն]]
Ինչևէ այն բոլոր համակարգիչները, որոնց վրա դրված չե Windows XP MUI (Multilingual), չեն կարողանա այդ բացատրական տեքստը նորմալ հայերեն տառերով ցույց տալ, այլ կերևա սիմվոլների քաոտիկ շարան, այնպես որ հաճախ կամ բաց են տողնում hint գրելը թողնելով միայն հասարակ կոճակը, ինչպես արդեն ցույց տվեցի, կամ ել գրում են բացատրական տեքստը անգլերենով:
Բաժնում կարող եք արդեն նույն սկզբունքով ավելացնել հոդվածի անունը, օրինակ` "Երաժշտություն" խմբի "Դասական Երաժշտություն" բաժնում նույնատիպ "edit" կոճակի օգնությամբ ձևափոխման էջի պատուհանում գրելով "Արամ Խաչատրյան" հոդվածի անունը.
իսկ գրվում է սա "edit"-ի մեջ այսպես`
[[Արամ Խաչատրյան]]
այնուհետև մտնելով նույն կերպ "Արամ Խաչատրյան"-ի մեջ գրել կամ արդեն գրված հոդվածը paste անել պատուհանում:
[խմբագրել] Հոդվածի ձևավորումը
Սկսենք հոդվածի անունից, այն պետք է լինի տեղեկատվական տեքստի տառերից ավելի մեծ և մուգ, օրինակ`
Այս "ֆոկուս"-ը հասկանալու համար տեսեք ինչպես է գրված "Արամ Խաչատրյանը"`
==Արամ Խաչատրյան==
Այն հավասարի նշանները, որոնք "Արամ Խաչատրյան" բառի աջ և ձախ մասերում են, տալիս են այդ բառին վերոհիշյալ տեսքը, իսկ անվանումից հետո գրվում է առանց որևէ նշանի և տվյալ հոդվածի ինֆորմացիոն տեքստը մնում է հասարակ, նորմալ տեսքով, ահա և վերջ, ունենք հաստ տառերով հոդվածի անուն:
Կա նաև այսպիսի ֆոկուս, որը նկատելի, բայց ոչ հոդվածի անվան նման հաստեցնում է տեքստի մեջ ինչ-որ բառ, ասենք ուզում ենք հոդվածի մեջ գրված ինչ, որ մարդու անունը հաստացնենք, օրինակ`
Առնո Բաբաջանյանը
գրվում է ահա այսպես`
'''Առնո Բաբաջանյանը'''
[խմբագրել] Ինչպես նկարներ մուտքագրել հոդվածի մեջ
Նկարներ և ձայնային ֆայլեր մուտքագրելու համար դուք պետք է լինեք սայթի գրանցված անդամ, դրա համար պետք է գրանցվել: Նկարներ և ձայներ մուտքագրելու համար "log in" լինելուց հետո, նայեք եկրանի ձախ մասում գտնվող գործողությունների ցանկի ամենաներքևի մասում տեղադրված "toolbox" բաժնում "upload file" կոճակը: Սեղմելով այն ձեր առջև կբացվի ֆայլ "upload" անելու այսինքն ֆայլ մտցնելու համար պատուհանը: "Browse" կոճակը սեղմելով դուք կկարողանաք ձեր համակաչգչի միջից գտնելով ձեր նախնտրած նկարը ընտրել այն և "ok" սեղմելով այն մուտքագրել, չմոռանաք նաև նշել "I affirm that the copyright holder of this file agrees to license it under the terms of the Wikipedia Copyright" հարցումը, որից հետո միայն սեղմել ներքևի "Upload file" կոճակը, որը վերջնականապես կուգհարկի ձեր ընտրած նկարը սայթի բազա: Հիմա մենք ունենք նկար սայթի բազայում, որը պետք է տեղադրենք մեր արդեն պատրաստի հոդվածի մեջ, դրա համար հոդվածի "edit" ռեժիմի մեջ մենք պետք է գրենք հրաման որը մեր "wwd.jpg" նկարը (wwd-ն իմ նկարի անունն է, ձեր նկարների անունները հենց այդ ֆայլերի անուններն են) տեղադրում է այս հոդվածի մեջ, ահա այսպես`
[[Image:wwd.jpg|70px]]
Նկարները կարող են լինել "thumb", այսինքն կոճակ նկարներ, որոնց սեղմելիս բացվում է նկարի մեծ տեսակը, կամ ոչ "thumb" նկարներ, որոնք կոճակ չեն հանդիսանում: Նկարը "thumb" կառուցելու համար անում ենք այսպես`
[[Image:wwd.jpg|thumb|70px]]
Իսկ հիմա ուզում ենք փոխել նկարի չափը, որը կատարվում է այսպես`
[[Image:wwd.jpg|70px]]
[[Image:wwd.jpg|100px]]
տեսեք հրամանների տարբերությունը, որտեղ մեկ նկարի համար գրված է 70px, իսկ մյուսը, որը բնականաբար ավելի մեծ է. գրված է 100px:
Հիմա տեսնենք թե ինչպես պետք է տեղադրել նկարը էջի աջ, ձախ, կամ կենտրոնական մասերում`
[[Image:wwd.jpg|70px|left]]
[[Image:wwd.jpg|70px|center]]
[[Image:wwd.jpg|70px|right]]
ահա և վերջ, ունենք բազային գիտելիքներ նկարը հոդվածի մեջ տեղադրելու գործում:
Հոդվածներ մշակելու մասին ավելի խորը, մանրամասն տեղեկության համար տես այստեղ:
