Mosteiro de Samos
Na Galipedia, a wikipedia en galego.
O mosteiro de San Xulián de Samos, fundando no VI, pertence á orde dos beneditinos e está no concello do mesmo nome.
A fundación atribúeselle a San Martiño Dumiense. Sábese que foi renovado por San Frutuoso no século VII, mais o primeiro escrito que o menciona é do ano 665: unha inscrición nos muros do claustro da portaría que di que foi reconstruído polo bispo de Lugo Ermefredo. Despois desta restauración foi abandonado coa invasión musulmana, até a reconquista do rei Fruela I das Asturias (arredor do 760). Cando, anos máis tarde, este foi asasinado, atoparon refuxio nel a súa viúva e o seu fillo, o futuro Afonso II, o Casto. Gañou con isto a protección real, comezando polas propiedades en media milla á redonda, que propiciaría o seu crecimento. A comezos do século X, o bispo de Lugo, don Ero, tentou facerse co seu control e expulsou aos monxes. No mesmo século foi reocupado a instancias do rei Ordoño II e desde 960 a comunidade viviu baixo a regra de San Bieito, ainda que no século XII sumouse á reforma cluniacense co bispo don Xoán. O mosteiro de Samos desfrutou de grande importancia durante a Idade Media, o que se reflexa en que posuía duascentas vilas e quiñentos lugares. En 1558, incorporado xa a San Benito El Real de Valladolid, sufriu un incendio que obrigou á súa total reedificacion. A comunidade foi exclaustrada en 1835, ainda que os monxes beneditinos regresaron en 1880. Sufriu outro incendio en 1951, tras o que foi reconstruído.
Atópanse tres estilos arquitectónicos, o gótico tardío, o renacentista e o barroco. Conta con dous claustros. O Claustro Grande foi construído entre 1685 e 1689 e ten 3.000m2 (54m. de lado), polo que é o maior de España. Coñécese como "do padre Feijoo", por ter tomado este o hábito beneditino neste mosteiro en 1690, e está presidido por unha estatua súa, obra de Asorey. O estilo é unha combinación austera e sinxela de clasicismo e herrerianismo: nove arcos de medio punto por cada lado na planta baixa, columnas dóricas nas dúas primeiras plantas e xónicas nos ventanais da terceira. Os muros do piso superior foron decorados con cenas da vida de San Bieito e son obra de Enrique Navarro, Celia Cortés e Xosé Luís Rodríguez.
O Claustro Pequeno ou "das Nereidas", foi construído entre 1539 e 1582 polo monfortino Pedro Rodríguez, cuxo nome aparece nunha das claves da banda sudoeste. Imita o estilo gótico e conta con curiosos motivos de decoración, como a inscrición humorosa "¿Qué miras, bobo?" nunha clave. O centro do claustro ocúpao da fonte barroca das Nereidas, de comezos do XVIII.
A igrexa, barroca, foi construída entre 1734 e 1748. Ten planta de cruz latina e tres naves. O interior é luminoso e solemne. A bóveda está iluminada por oito óculos e as pinturas dos catro doutores marianos beneditinos (Anselmo, Bernardo, Ildefonso e Ruperto. O retábulo maior tamén é clasicista e ten unha imaxe do patrón do mosteiro, San Xulián, obra de Xosé Ferreiro. A fachada, barroca, vai precedida dunha escalinata en forma de lazo que recorda á do Obradoiro. Está dividida en dous corpos, cunha portea flanqueada por catro columnas de orde dórica sobre pedestais, que se repiten no corpo superior flanqueando o óculo. A sancristía, de finais do XVIII, consiste nunha bóveda de planta octogonal apoiada en arcos de medio punto. A biblioteca, de 31 m. de longo, conta cun fondo de 25.000 volumes.
O mosteiro foi colexio de Teoloxía e Filosofía e é parada importante do Camiño de Santiago, xa que conta cunha hospedaría.
