Circus Maximus
Ón Vicipéid, an chiclipéid shaor.
Is é An Circus Maximus (sa laidin ciallaíonn sé an tsorcas is fearr, Iodáilis: Circo Massimo) ait simasaíocht ollmhór sa Róimh, a d'úsáid na sean Rómhánaigh.
Tá sé suite sa ghleann idir an Aventine agus Cnoic Palatine. Na chead a daoine a d'úsáid an ait mar ait siamsaíochta ná na Ríthe Etruscaigh na Róime. Go cinnte, chuir Tarquinius Priscus (céad Rí Etruscach na Róimhe) céad cliuchí an Ludi Romani (cliuchí Rómánch) ar siúl san ait. Tamaill ina dhiadh sin, bhí an Circus mar suíomh do na cliuchí poiblí agus féiltí sa 2ú aois RC. Le iarracht solthair do eileamh muintir na Róimhe (a bhí ag iarraidh siamsaíocht poiblí ollmhór)rinne Julius Caesar an Circus níos mó timpeall 50 RC. Tar eis seo bhí sé timpeall 600m (1,968 cs) ar leithead agus, 80 m (387 cs) ar fad, bhí sé in ann 250,000 daoine a chuir i suíocháin (bhí níos mó in ann seasamh nó féachaint óna chnoic timpeall ar an ait).
Sa bhliain 81, thóg an Seanad airse in onóir do Titus ar an taobh dúnta ó thoir den staid.
Ceangail an impire Domitian a pálás nua ar an Palatine go dtí an Circus ionas go bhféadfadh sé na rasanna a fhéiceál níos easca. Chuir an impire Trajan 5000 suíocháin eile le sei agus rinne sé ait shuíocháin an impire níos mó ionas go mbeidh muintir na Róimhe in ann é féin a fhéicéal níos fearr.
Bhí rasaíocht carbad an comortas is tabhachtach. Bhí raon an rás in ann 12 carbad a thógáil agus bhí dhá taobh an raon scoilte le rud airdithe darbh ainm an spina. Bhí an spina ag claonú beagán. Chuireadh dealbh difriúla suas ar an spina, agus thóg Augustus obelisk Eigipteach air freisin. Bhí ionaid le casadh timpeall ag deireadh dha taobh na spina, an meta, rinne na crabaid casadh dainséireach timpeall orthu ag luas an ard. Ag bar an spina, bhí deilfeanna a iompaigh thart ag comhaireamh na curaiteanna timpeall an raon. Bhí rasaíocht carbaid sport an-dainséireach, agus go minic bhí tuairteanna iontach agus gach seans go marófar duine nó beirt. Bhí críoch amhain níos faide ar ais ná an ceann eile, le seans a thabhairt do na carbaid scuaine a dhéanamh chun an rás a thosnú. Anseo bhí na geataí tosaigh nó carceres, a chintigh gur ndeachaigh na crabaid an fad céanna, go dtí an céad casadh. Chuaigh an rás ar aigheadh ar feadh fad 6.5 cileméadar (4 míle).
Tá sé fós mar an chéad Circus agus an ceann is mó sa Róimh, ach ní hé an t-aon sampla. I measc cinn eile ná an Circus Flaminius (ait a chuireadh Ludi Plebeii ar siúl), An Circus de Maxentius agus Circus Nero.
Tá sé fós in úsáid sa lá atá inniú ann; toisc gur pháirc mór, lárnach é, úsáidtear é i gcomhair cruinniú agus ceolchoirm, mar shampla ceolchoirm Live 8 sa Róimhe (2 Iúil 2005), nó nuair a tháining 700,000 daoine le ceiliriú bhua Corn an Domhain 2006.
