ساز
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
- این مقاله در مورد مفهوم ساز است، برای فهرست سازهای موسیقی به رده:سازهای موسیقی مراجعه شود.
ساز به وسایل نواختن موسیقی گفته می‌شود.
اگرچه هر وسیله‌ای را که صدا بدهد می‌توان ساز دانست ولی در این مقاله منظور از ساز وسائلی است که صرفاً برای اجرای موسیقی ساخته شده است.
احتمالاً قدیمی‌ترین وسیله تولید موسیقی صدای انسانی است. بعد از آن شاید انواع سازهای کوبه‌ای و پس از آن سازهای بادی قدمت بیشتری دارند. یک قطعه استخوان سوراخ شده مربوط به دوره انسان نئاندرتال را قدیمی‌ترین ساز بادی کشف شده می‌دانند.
سازهای زهی نیز در فرهنگ‌های مختلف بشری بکار می‌رفته و در تماس‌های بین فرهنگ‌ها انواع آن متحول شده و بسیاری از اینگونه سازهای در نقاط مختلف جهان دیده می‌شود که در عین تفاوت جنبه‌های مشترک بسیاری دارند.
فن تولید ساز به‌ویژه پس از انقلاب صنعتی در اروپا پیشرفت بسیار کرد و انواع سازهای پیچیده و زیبا با توانایی صدادهی عالی در اروپا تولید شده و می‌شود. در قرن بیستم ژاپن و اخیرا چین نیز سازهایی با کیفیت بسیار خوب تولید کرده‌اند.
همچنین پیشرفت فناوری الکترونیک عرصه وسیعی را برای سازهای الکترونیک باز کرد و بویژه کاربرد رایانه در تولید موسیقی نمای تازه‌ای از مفهوم ساز را در برابر موسیقی‌دانان گسترده است.
بررسی و طبقه‌بندی و شناخت سازها را «سازشناسی» یا «ارگانولوژی» می‌نامند. سازها را به صورت‌های مختلف دسته بندی کرده‌اند ولی معمول‌ترین (و نه لزوما دقیق‌ترین) دسته‌بندی سازها تقسیم آن‌ها به سازهای زهی، سازهای بادی، سازهای کوبه‌ای، سازهای صفحه‌کلیددار، سازهای الکترونیک و صدای انسانی است.
