ترجمه ماشینی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
ترجمه ماشینی ترجمه‌ای است که توسط کامپیوتر و بدون دخالت فرد انجام می‌شود.
سابقه ترجمه ماشینی به حدود نیم قرن پیش بر می‌گردد. نخستین ترجمه‌ای که بطور کامل توسط کامپیوتر انجام شد، ترجمه متنی از زبان انگلیسی به زبان روسی بود. گر چه از آن زمان تا کنون ترجمه ماشینی رشد زیادی داشته‌است، هنوز هم نقص‌های فراوانی دارد. اصولا چون کامپیوترها نمی‌توانند مانند انسان هوشمند باشند، ترجمه‌ای هم که توسط آنها انجام می‌شود، ترجمه کاملی نخواهد بود. نمی‌توان انتظار داشت که با استفاده از یک نرم‌افزار مترجم، هر متنی به آسانی ترجمه شود. نرم افزارهای مترجم، در بهترین حالت، عمل ترجمه را با دقتی در حدود ۷۰ درصد انجام می‌دهند. برای به دست آوردن نتیجه بهتر، لازم است قبل و بعد از ترجمه، مقداری ویرایش روی متن انجام شود.
در طی چند دهه اخیر و هم‌زمان با گسترش و پیشرفت زبان‌شناسی رایانه‌ای، در بسیاری از کشورهای پیشرفته، تلاشهای همه‌جانبه و پیگیر در جهت ترجمه متون از طریق کامپیوتر انجام گرفته و حاصل کار با توجه به تنگناها و مسائل خاص ترجمه درخور توجه بوده است. این‌حقیقت را باید پذیرفت که ترجمه متون از طریق کامپیوتر محدودیت‌های خاص خودداشته است. در بعضی از زمینه‌ها حاصل کارکرد واقعا رضایت‌بخش است ولی در بعضی‌موارد نتایج به دست آمده را علیرغم قابل فهم بودن، باید ویراستاری کرد. طبیعتا نوع متن و میزان پیچیدگی آن اهمیت زیادی در نتیجه کار دارد.
ترجمه متون علمی به این علت که از وضوح بیشتر و ابهام کمتری برخوردارند به سهولت از طریق کامپیوتر انجام می‌گیرد، ولی ترجمه متون ادبی که از دیدگاه علمی در حیطه ترجمه فرهنگی قرار دارد، اگر غیر ممکن نباشد، چندان ساده نخواهدبود. براساس پیش‌بینی‌های اهل فن بدون شک طی چند سال آتی نتایج حاصل از ترجمه متون ادبی از طریق کامپیوتر با نتایج فعلی آن کاملاً متفاوت خواهدبود.
در ترجمه ماشینی ویژگیهائی وجود دارد که نه تنها از نظر جذبه و کشش علمی بلکه از دیدگاه اقتصادی و دیگر ضرورت‌ها و اقتضاهای عصر، انجام آن را کاملاً توجیه می‌کند. به عنوان مثال در مقر سازمان ناتو در بروکسل و جامعه اروپا علیرغم آنکه حدود ۱۲۰۰ مترجم ورزیده به کار اشتغال دارند، در حال حاضر از ترجمه ماشینی نیز استفاده می‌شود. دلیل این امر سرعت و هزینه است. میزان کاری که مترجمی ورزیده در خلال چندین روز انجام می‌دهد، توسط کامپیوتر در عرض چند دقیقه انجام می‌شود. حتی اگر کیفیت و دقت ترجمه ماشینی کمتر از حاصل کار مترجم باشد، باز هم از جهات مختلف اهمیت و ارزش خاص آن چشمگیر است.
[ویرایش] ارزیابی ترجمهٔ ماشینی
یکی از مسائلی که همواره در زمینه ترجمهٔ ماشینی مورد توجه بوده‌است، روشها و پارامترهای ارزیابی نتایج ترجمه است. ارزیابی یک سیستم ترجمه ماشینی با دادن یک یا چند جمله و مقایسه آن با ترجمه انسانی، ارزیابی دقیقی نیست. امروزه روشهای مختلفی برای ارزیابی و مقایسه ترجمه ماشینی و انسانی ارائه شده‌اند که هر کدام به نوبه خود ارزیابی نسبتاً مناسبی ارائه می‌‌نمایند. یکی از روشهای معروف BLEU است. این روش توسط محققان در شرکت آی‌بی‌ام توسعه داده شده است. جدیدا دانشگاه بارسلون سیستمی را برای ارزیابی سیستم‌های ترجمه ماشینی ارائه داده است که بر اساس چندین روش می‌‌تواند ارزابی را انجام دهد. این سیستم با نام IQ شناخته شده است. این سیستم ارزیابی بصورت منبع باز بوده و هر کسی می‌‌تواند بر اساس نیاز خودش آنرا تنظیم نموده و استفاده نماید.
