Χούγκο Μπαλ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

O Χούγκο Μπαλ (Hugo Ball, 22 Φεβρουαρίου 1886 - 14 Σεπτεμβρίου 1927) ήταν Γερμανός καλλιτέχνης και ποιητής. Αποτέλεσε έναν από τους ιδρυτές του ντανταϊστικού κινήματος στη Ζυρίχη.

Πίνακας περιεχομένων

1 Βιογραφία
2 Έργα
3 Βιβλιογραφία
4 Αναφορές
5 Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία] Βιογραφία

Γεννήθηκε στη γερμανική πόλη Pirmasens και ανήκε σε μία Καθολική οικογένεια με έξι παιδιά. Σπούδασε κοινωνιολογία και φιλοσοφία στα πανεπιστήμια του Μονάχου και της Χαϊδελβέργης (1906-1907), ενώ το 1910 εγκαταστάθηκε στο Βερολίνο προκειμένου να ασχοληθεί με την ηθοποιΐα και παρακολούθησε μαθήματα στη δραματική σχολή του Max Reinhardt. Αργότερα εργάστηκε ως βοηθός του Reinhardt στη σκηνοθεσία θεατρικών παραστάσεων ενώ το 1913 ανέλαβε ο ίδιος σκηνοθέτης σε θέατρο του Μονάχου. Στο Μόναχο γνώρισε και την ποιήτρια Έμμυ Χένινγκς, την οποία παντρεύτηκε.

Το 1915 και κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου πολέμου, εγκαταστάθηκε στην ουδέτερη Ζυρίχη και όπως χαρακτηριστικά έγραψε ο Χανς Ρίχτερ: "[...] οδηγημένος και βασανισμένος, ίσως από τη συνείδησή του, έγινε ο καταλύτης που συνένωσε γύρω του όσα στοιχεία έμελλαν τελικά να γεννήσουν το Νταντά"^[1]. Το 1916 εγκαινίασε το Καμπαρέ Βολταίρ, έναν χώρο αφιερωμένο στην καλλιτεχνική ψυχαγωγία αλλά και τόπο δημιουργίας της πρώτης ντανταϊστικής ομάδας στη Ζυρίχη.

Σε ότι αφορά στο προσωπικό, καλλιτεχνικό του έργο, ο Μπαλ είναι περισσότερο γνωστός ως ο δημιουργός μίας νέας μορφής τέχνης, αυτής των ηχητικών ποιημάτων αλλά και εν γένει για την συνεισφορά του στο είδος της αφηρημένης ποίησης. Τα ηχητικά ποιήματα αποτελούσαν ουσιαστικά έργα που συνδύαζαν την ποιητική με τη μουσική σύνθεση, περιλαμβάνοντας όμως στίχους χωρίς πραγματικές λέξεις ή νόημα και προορισμένα κυρίως να απαγγέλονται δημόσια. Ο ίδιος ο Μπαλ στήριζε την σύλληψή του στην ιδέα πως "το επόμενο βήμα για την ποίηση είναι να αποβάλλει τη γλώσσα, όπως η ζωγραφική απέβαλε το αντικείμενο". Τα αφηρημένα ηχητικά ποιήματα του Μπαλ βρήκαν αργότερα μιμητές και συνεχιστές, ενώ κατά τη δεκαετία του 1940 εξελίχθηκαν στον γαλλικό λετρισμό. Από το συγγραφικό του έργο ξεχωρίζουν ακόμα τo βιβλίo του Κριτική της γερμανικής διανόησης (Zur Kritik der deutschen Intelligenz), όπου αναλύει το πνευματικό κλίμα στη Γερμανία την εποχή εκείνη, καθώς και η βιογραφία του για τον Έρμαν Έσσε (Herman Hesse: Sein Leben und sein Werk).

Η συμμετοχή του Μπαλ στο ντανταϊστικό κίνημα διήρκεσε περίπου δύο χρόνια και θεωρείται πιθανό πως διαφωνούσε με την τροπή που έπαιρνε η ομάδα των ντανταϊστών υπό την καθοδήγηση του Τριστάν Τζαρά. Ο ίδιος σημείωνε σχετικά με αυτό στα ημερολόγια του: "Εξέτασα τον εαυτό μου και δεν θα μπορούσα να καλωσορίσω το χάος". Εργάστηκε για ένα διάστημα στη Βέρνη ως δημοσιογράφος στην Freie Zeitung αλλά στη συνέχεια αποσύρθηκε στο καντόνι του Τιτσίνο στην Ελβετία, όπου έζησε μία θρησκευτική και φτωχική ζωή, έχοντας αποκηρύξει τη δράση των νεανικών του χρόνων.

Πέθανε το 1927 στο χωριό Σαν Αμπόντιο του Τιτσίνο. Μετά το θάνατό του, δημοσιεύτηκαν τα ημερολόγιά του με τον τίτλο Flucht aus der Zeit (Φυγή από το χρόνο), τα οποία καλύπτουν χρονικά την περίοδο της ζωής του από το 1913 ως το 1921 και το τέλος της ανάμιξης του με το ντανταϊσμό.