Ποντιακή διάλεκτος
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
| Ποντιακά | |
|---|---|
| Ομιλείται σε: | Αζερμπαϊτζάν, Γεωργία, Ελλάδα, ΗΠΑ, Καζακστάν, Καναδάς, Ουκρανία, Ρωσία, Τουρκία, κ.α. |
| Oμιλητές: | 324.535 |
| Κατάταξη: | Δεν συγκαταλέγεται στις πρώτες 100 |
| Ταξινόμηση: | Ινδοευρωπαϊκές Γλώσσες Ελληνικά Αττικά Ποντιακά |
| Kατάσταση | |
| Επίσημη γλώσσα: | σε καμία χώρα |
| Ρυθμιστής: | |
| Κώδικες γλώσσας | |
| ISO 639-1 | |
| ISO 639-2/Β | ine |
| ISO 639-3 | pnt |
| SIL | PNT |
Η γλώσσα των Ελλήνων (Πόντιοι) που κατοικούσαν στις νότιες-νοτιοανατολικές ακτές της Μαύρης Θάλασσας.
Πίνακας περιεχομένων |
[Επεξεργασία] Ταξινόμηση
Είναι μία Ινδο-Ευρωπαϊκή, Ελληνική γλώσσα που προήλθε από την Ελληνιστική κοινή γλώσσα, όπως και η επίσημη Ελληνική γλώσσα. Το λεξιλόγιό της έχει επηρεαστεί από την Τουρκική , την Περσική και από γλώσσες του Καυκάσου. Το λεξιλόγιο αλλά και η γραμματική της διατηρεί αρκετούς αρχαϊσμούς που έχουν χαθεί από την επίσημη Ελληνική.
[Επεξεργασία] Γεωγραφική εξάπλωση
| Ιστορία της Ελληνικής γλώσσας (βλ. επίσης Ελληνικό αλφάβητο) |
| Πρωτοελληνική (περ. 2000 π.Χ.)
|
| Μυκηναϊκή (περ. 1600–1200 π.Χ.) |
| Αρχαία ελληνική (περ. 800–300 π.Χ.) Διάλεκτοι: Αιολική, Αρκαδοκυπριακή, Αττική-Ιωνική, Δωρική, Παμφυλιακή; Ομηρική. πιθανή διάλεκτος: Μακεδονική. |
| Ελληνιστική Κοινή (από περ. 300 π.Χ.) |
| Μεσαιωνική ελληνική (περ. 330–1453) |
| Νέα ελληνική γλώσσα (από το 1453) Διάλεκτοι: Καππαδοκική, Κυπριακή, Κατωιταλική , Κρητική Ποντιακή, Τσακωνική, Ρωμανιώτικη, βλ. επίσης Δημοτική, Καθαρεύουσα |
Ήταν αρχικά η γλώσσα των Ελλήνων (Πόντιοι) που κατοικούσαν στις νότιες ακτές της Μαύρης Θάλασσας, κυρίως στην σημερινή Τουρκία αλλά και στην Αρμενία, την Γεωργία κ.α.. Μετά τη Συνθήκη της Λωζάνης οι Έλληνες των ακτών της Τουρκίας μετανάστευσαν κυρίως στην Ελλάδα, αλλά και σε χώρες της Σοβιετικής Ένωσης ή της Δυτική Ευρώπης. Υπάρχουν ανεπίσημες αναφορές για την ύπαρξη ομάδων που παρέμειναν στην Τουρκία και ακόμα μιλάνε την Ποντιακή γλώσσα.
Στην Ελλάδα μιλιέται σήμερα σε διάφορες περιοχές, σε μεγαλύτερο βαθμό στην Μακεδονία (π.χ. Θεσσαλονίκη, Κιλκίς, Δράμα, Πτολεμαϊδα).
[Επεξεργασία] Oι Πόντιοι στον κόσμο
Σύμφωνα με εκτιμήσεις και το βιβλίο της Ποντιακής Διασποράς 2000:
- Ελλάδα: πάνω από 2 - 3.000.000 άτομα
- Γερμανία: 150.000 άτομα
- Ουκρανία: 120.000 άτομα
- ΗΠΑ: 80.000 άτομα
- Αυστραλία: 56.000 άτομα
- Γεωργία: 50.000 άτομα
- Καζακστάν: 25.000 άτομα
- Καναδάς: 20.000 άτομα
- Ουζμπεκιστάν: 11.000 άτομα
- Αρμενία: 2.000 άτομα
- Ρωσία και πρώην ΕΣΣΔ: πάνω από 500.000 άτομα
- Τουρκία: Σύμφωνα με το Ομέρ Ασάν πάνω από 300.000 άτομα, περισσότεροι μουσουλμάνοι ή κρυπτοχριστιανοί. Σύμφωνα με εκτίμηση του 1965, 4,535 (1965 Mackridge).
Μετά το κύμα μετανάστευσης από τις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης προς την Ελλάδα κατά την Δεκαετία του 90 ο αριθμός των ομιλητών έχει αυξηθεί στην Ελλάδα, ενώ μειώθηκε στις χώρες προέλευσης των μεταναστών.
Μιλιέται συνήθως σαν μητρική ή δεύτερη γλώσσα παράλληλα με την εκάστοτε επίσημη γλώσσα κάθε χώρας. Στον ελλαδικό χώρο ο αριθμός των ομιλητών βρίσκεται σε μείωση κάτω από την πίεση της επίσημης Ελληνικής .
[Επεξεργασία] Η Ποντιακή γλώσσα στη σημερινή Τουρκία
Υπάρχουν αναφορές, όπως η πρόσφατη (1996) του Τούρκου συγγραφέα Ομέρ Ασάν, σχετικά με την ύπαρξη σημαντικού αριθμού μουσουλμάνων ομιλητών της γλώσσας στον σύγχρονο Πόντο.
Σύμφωνα με τον παραπάνω συγγραφέα, ο οποίος είναι επίσης ομιλητής της Ποντιακής, σήμερα στον Πόντο η γλώσσα μιλιέται από τουλάχιστον 300.000 άτομα σε 60 περίπου χωριά της περιοχής της Τραπεζούντας, αλλά και αλλού, από εσωτερικούς μετανάστες της Τουρκίας.
[Επεξεργασία] Επίσημη κατάσταση της γλώσσας
Δεν είναι επίσημη γλώσσα καμίας χώρας και δεν διδάσκεται. Παρ' όλα αυτά, πολλοί Σύλλογοι και οργανώσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, διατηρούν και μεταλαμπαδεύουν την Ποντιακή Διάλεκτο μέσω μαθημάτων, βιβλίων, συνεδρίων και άλλων δραστηριοτήτων. Η πιο συνηθισμένη μέθοδος διδασκαλίας σήμερα, είναι η προφορική.
[Επεξεργασία] Γραφή
Η Ποντιακή δεν έχει κάποια επίσημη γραφή. Ανεπίσημα γράφεται με το Ελληνικό αλφάβητο, κάποιες φορές με τη προσθήκη κάποιων διακριτικών ώστε να αποδίδεται καλύτερα η προφορά της γλώσσας.
[Επεξεργασία] Βλέπε Επίσης
[Επεξεργασία] Εξωτερικές συνδέσεις
- Περιγραφή από το ethnologue.com
- Το βιβλίο Pontos Culturu του Ομέρ Ασάν online στο ptolemaida.net.
