Mongoli
Sa Wikipedije, slobodne enciklopedije
Mongoli su etnička skupina koja je nastala u oblasti koja bi danas zauzimala dijelove Mongolije, Rusije i Kine, takođe poznata kao Unutrašnja Mongolija. Danas ima oko 8,5 miliona Mongola koji govore mongolski jezik.
Sadržaj |
[izmijeni] Historija
[izmijeni] Džingis Kan
Džingis Kan (1162-1227), takođe poznat kao Džengiz ili Temudžinili Timućin , bio je mongolski osvajač i osnivač Mongolskog carstva, najvećeg kopnenog carstva u istoriji.
- Za više podataka vidi članak Džingis Kan.
[izmijeni] Mongolsko carstvo
Mongolsko carstvo, koje je trajalo od 1206–1368, bilo je najveće carstvo u povijesti svijeta koje se protezalo na neprekidnoj kopnenoj površini od nekih 35 miliona km², na kojoj je živjelo preko 100 miliona ljudi. Carstvo je osnovao Džingis Kan, 1206, nakon ujedinjavanja mongolskih plemena. Carstvo je obuhvaćalo teritorije koje su se protezale od jugoistočne Azije do srednje Europe.Tijekom svog postojanja, Mongolsko carstvo je olakšalo kulturnu i trgovinsku razmjenu između Istoka, Zapada i Bliskog Istoka.
[izmijeni] Etnička, kulturna i vjerska raznolikost
Izraz Mongol, u smislu mongolske vladavine tijekom 12. i 13. st., vjerovatno se odnosio na vojnike i zapovjednike sa Bliskog Istoka, Kine, istočne i srednje Evrope, koji su se borili pod zastavom Mongola, mada vjerovatno svi nisu bili etnički Mongoli niti su poticali sa prostora današnje Mongolije. Naziv je je vjerovatno bio više simbolički i podrazumijevao je ogromnu snagu i superiornost za one koji su odavali privrženost Mongolskom carstvu, Džingis Kanu i njegovim nasljednicima,Velikim kanovima.
Mnogi članovi mongolskog dvora bili su hrišćani Nestorijanci. Iako je dvor zvanično bio budistički, vladajuća politika je bila otvorena prema svim vjerama i religijama, naročito prema hrišćanstvu. 1235, dvor je poslušao krstaška kraljevstva u Siriji da bi napao muslimanske prestonice Bagdad i Kairo. Bagdad je zauzet i opljačkan, 1258; abasidski kalif je ubijen, dok je hrišćansko stanovništvo sačuvano. Međutim, pri vojnom pohodu na Kairo, Mongka Kan je umro, 1259, dok se dobar dio vojske vratio naza da bi izabrao novog vođu. Egipatske snage su godinu dana kasnije uzvratile napad, što je označilo krajnji doseg Mongolskog carstva u njegovom napredovanju prema Zapadu.
Kublaj Kan je naslijedio Mongka Kana, prebacujući dvor u Beijing, osnivajući Juan dinastiju, i ponovo pokrećući osvajanje Kine.
Međutim, početkom 14. vijeka, evroazijski svijet je zahvatila kuga, koja je doprinijela drušveno-političkim neredima i opadanju Mongolskog carstva.
[izmijeni] Vremenski raspored osvajanja
Procjene o broju žrtava u mongolskim pohodima:
- 1200, Sjeverna i južna Kina — nepoznato
- 1215, Yanjing Kina (današnji Beijing) — nepoznato
- 1221, Nišapur, Persija — ~1,7 miliona ubijeno u napadu
- 1221, Merv, Persijaa — ~1,4 miliona ubijeno u napadu
- 1221, Meru Čahdžan, Persija — ~1,3 miliona ubijeno u napadu
- 1221, Raj, Iran, Persija — ~1,6 miliona ubijeno u napadu
- 1236, Bilär, Bulgarski gradovi, Volga bulgarska — 150,000 ili više
- 1237-1240, Kijev — polovina stanovništva
- 1241, Batu Kan poražava Belu IV Mađarskog ~ 500,000 ljudi
- 1242 Mongoli se vraćaju da bi izabrali novog vođu
- 1258, Bagdad — ~ 800,000 ljudi
