Goldvreneli

Us der alemannische Wikipedia, der freie Dialäkt-Enzyklopedy

100 Franke Minz.

S Goldvrenili isch e bekannti Schwizer Goldminz, wu anne 1897 zum erschte Mol rüskumme isch. Uf dr Rucksitte vu däre Minz ischs e jung Fraüevolk druf, wu s Vrenili gnännt wird.

Zwische 1897 un 1949 sin in dr Schwiz fascht 60 Millione 20-Franke-Stickli in Gold prägt wore. Diä Minze enthalte 5,8064 Gramm reins Gold (dr Goldateil vum Gsamtgewicht lit phäb an 22 Karat oder 900/1000). Drnäbe sin aü 10- un 100-Frankestickli mit em Vreneli druf rüskumme - aber in gleinerer Zahl.

Des Gäldstickli isch giltigs Zahlungsmittel, aber wu 1936 dr Schwizer Franke abgwärtet wore isch, isch zum Biispiil d 20-Franke-Minz uf eimol 28 Franke wärt gsii. Siter dert wird si gsammlet un as Wärtalag agsähne. Si isch hit iber 150 Franke wärt.

D Goldfranke, wu zwische 1945 un 1947 prägt wore sin, hän d Johrszahl "L 1935" - des het mer gmacht, zum üsdrucke, ass do no dr alt Goldghalt drin isch, wu vor 1936 vorgschriibe gsii isch.

Diä Goldminze zeige uf dr Rucksitte d Helvetia. Des Portrait vun ere junge Fraü isch vum Kinschtler Fritz Ulysse Landry (1842 - 1927) vu Neueburg gschaffe wore. Er het sich aber am e Minzentwurf kenne oriäntiäre, wu scho si Unkel Ami Jean Jacques Landry bin ere friähjere Glägeheit emol iibrocht gha het, wu aber abglähnt wore isch. Modäll fir des erscht Portrait isch d Verena Leu gstande, wu in dr 1850-Johr e arg erfolgrichi Helvetia-Darstelleri bi dr Fäschtspiil vu Zug gsii isch.
Im Fritz Ulysse si Entwurf isch zwar vorne im Ränne gsii, dr isch aber änewäg uf Gritik gstoße - mer het gmeint, d Schwiz ka nit vum e junge Wiibervolk repräsentiärt wäre. Aü wäge dr Darstellig vu dr Bärg im Hintergrund het mer gfercht, do solle d Schwizer uf e Hirtevolk reduziärt wäre. Dr Kinschtler het wäge däm si Entwurf eweng "nochbessere" miäße. Aber s Schwizervolk het diä Minz mit däre aü im zweite Entwurf alliwiil no junge Fraü liäb gwunne un het si s Goldvrenili gnännt.