Syudad han Tacloban

Tikang ha Wikipedia

**Syudad han Tacloban**
Nahamutangan
Mapa han Leyte nga nagpapakita kon hain nahimutang an Syudad han Tacloban.
Gobyerno
Rehiyon	Sinirangan nga Kabisay-an (Rehiyon VIII)
Probinsya	Leyte
Distrito	syahan nga distrito han Leyte
Mga Baranggay	138
Income Class:	syahan nga klase nga syudad
Alkalde/Mayor	Alfredo Romualdez
Kahimo nga Syudad	Hunyo 12, 1953
Pisikal nga mga karakteristika
Populasyon Total (2000) Densidad	178,639 1,769/km²

An Syudad han Tacloban usa nga syahan nga klase nga syudad ha Sinirangan nga Kabisay-an. Ini amo an kapital han lalawigan han Leyte. Ha amihanan han syudad an bungto han Babatngon, ha salatan o habagatan an bungto han Palo. Ha katundan han syudad mabibilngan an bungto han Alangalang. An Tacloban nahamutangan ha Baybayon han Kankabatok (o Kankabatok Bay) ngan Baybayon han Panalaron ha Estrecho han San Juanico o San Juanico Strait. Ha sidlangan han syudad, tabok han Estrecho de San Juanico, mabibilngan an isla o puro han Samar. Iton mga bungto han Samar nga tabok han Tacloban, amo an Basay ngan Santa Rita.

Sumala han 2000 census, an Tacloban mayda populasyon nga 178,639 ka tawo ha 34,758 nga panimalay.

[igliwat] Yinaknan

Binisaya nga Winaray an lumad nga yinaknan han Tacloban.

[igliwat] Ekonomiya

Ha ekonomiya, iton Tacloban usa han mga pinakamalaksi nga natubo nga mga syudad ha Pilipinas. Dinhi nahamutangan an gidako-i nga aeropuerto han rehiyon ngan mayda nahasalipdan nga duruungan o puerto hin mga barko. An produkto nga dako ha pag-export amo an lugit o kopra. Nagtukod an gobyerno hin zona ekonomika (economic zone), an Eastern Visayas Regional Growth Center (EVRGC) agod makuha an kadam-an hin mga katpong ug edukado nga mga trabahante. Iton mga investor ha EVRGC gintataga-an hin mga tax exemption ug incentive, ug iba pa nga mga pribilehiyo, tikang han mga gobyerno nasyonal ug lokal.

An usa liwat nga naka-upay hini para hiton mga investor amo an paggamit hin elektrika koryente han syudad tikang han dako nga Tongonan Geothermal Power Plant, nga damo iton nakukuha nga koryente nga diri gud duro naapektohan han mga presyo han lana ha kalibutan. Damo gihapon iton katigayunan hin tubig (water resources). An Tacloban amo liwat an ganghaan ngadto han Leyte Industrial Development Estate ha Isabel, nga didto nahimutangan an Philippine Phosphate Fertilizer Plant, an gidako-i nga factory hin fertilizer ha Asia, ug an Philippine Associated Smelter and Refining Company, an gidako-i nga copper procesing plant ngan nasod.

[igliwat] Edukasyon

Dida hit syudad nahamutangan in mga dagko nga mga institusyon hin pag-aram (educational institution) nga ginpapaluyo han gobyerno sugad hiton University of the Philippines Tacloban, an Leyte Normal University, an Eastern Visayas State University (nga han una amo an Leyte Institute of Technology), ug an Leyte National High School (nga gin-agnayan nga Leyte High). An National Maritime Polytechnic, kilalado komo usa han mga nangunguna ha teknolohiya nga mga iskwehan nga maritime ha Asia adto liwat ha Tacloban, nahamutangan ha Baranggay Cabalawan, sapit la hiton Tulay San Juanico. Harani liwat an UP School of Health Sciences (nga nahamutangan ha Palo, Leyte). Ha mga pribado nga iskwelahan nga adto o harani ha Tacloban, lakip hini an RTR Foundation (an gidako-i nga medical school han rehiyon), an Asian Development College, an Holy Infant College, an Leyte Colleges, an St. Paul's Business Schools (adto liwat ha Palo, usa han mga gidako-i, kon ha populasyon han mga istudyante, nga mga business schools ha gawas hit Manila), an AMA Computer School, STI, an St. Scholastica's College, an Alpha-Omega Learning Center, ug an UCFLP Pre-elementary School.

[igliwat] Turismo

An Tulay San Juanico, amo an gihalaba-i nga tulay ha Pilipinas ngan nadugtong ini hiton Tacloban ngadto hit ika-tulo nga gidako-i nga isla han Pilipinas, an isla han Samar. An Tulay San Juanico 2.1 ka kilometero, nahamutangan ha Baranggay Cabalawan ug usa han mga dagko nga kiritaon han mga turista dinhi nga syudad. Ha syudad gihapon nahimutangan an Price Mansion ug an Redoña Residence nga amo an mga gin-ukyan nira General Douglas MacArthur ug Presidente Sergio Osmeña han pagbalik han mga Americano ha Pilipinas dida han Ika-Duha nga Gyera Pangkalibotan. Iba nga mga kiritaon nga hagrani amo an Katedral han Palo (nahamutangan ini Palo, Leyte mga 11 ka kilometros tikang ha Tacloban); an mansyon ni Imelda Marcos nga baga hin sugad han Versailles; an MacArthur National Park (nahamutangan ini ha Baranggay Candahug ha Palo, Leyte mga 6-7 ka kilometros tikang ha Tacloban), mga World War II nga site ug memorial, ngan mga pipira nga mga baybayon o beaches nga napalibot hit syudad ug mga hagrani nga mga bungto.

[igliwat] Mga Baranggay

An Tacloban mayda usa ka gatos katloan kag walo (138) nga baranggay.

Barangay 2
Nula-tula (Bgys. 3 & 3A)
Libertad (Barangays 1 & 4)
Barangay 5
Barangay 6
Barangay 6-A
Barangay 7
Barangay 8
Barangay 100 (San Roque)
Barangay 101 (New Kawayan)
Barangay 102 (Old Kawayan)
Barangay 103 (Palanog)
Barangay 103-A (San Paglaum)
Barangay 104 (Salvacion)
Barangay 105 (Suhi)
Barangay 106 (Santo Niño)
Barangay 107 (Santa Elena)
Barangay 108 (Tagapuro)
Barangay 12
Barangay 13
Barangay 14
Barangay 15
Barangay 16
Barangay 17
Barangay 18
Barangay 19
Barangay 20
Barangay 21
Barangay 21-A
Barangay 22
Barangay 23
Barangay 24
Barangay 25
Barangay 26
Barangay 27

Barangay 28
Barangay 29
Barangay 30
Barangay 31
Barangay 32
Barangay 33
Barangay 34
Barangay 35
Barangay 35-A
Barangay 36
Barangay 37
Barangay 37-A
Barangay 38
Barangay 39
Barangay 40
Barangay 41
Barangay 42
Barangay 43
Barangay 43-A
Barangay 43-B
Barangay 44
Barangay 44-A
Barangay 45
Barangay 46
Barangay 47
Barangay 48
Barangay 49
Barangay 50
Barangay 50-A
Barangay 50-B
Barangay 51
Barangay 52
Barangay 53
Barangay 54
El Reposo (Barangays 55 & 55

Barangay 56
Barangay 57
Barangay 58
Barangay 59
Barangay 60
Barangay 60-A
Barangay 61
Barangay 62
Barangay 63
Barangay 64
Barangay 65
Barangay 66
Barangay 66-A
Barangay 67
Barangay 68
Barangay 69
Barangay 70
Barangay 71
Barangay 72
Barangay 73
Barangay 74
Barangay 75
Barangay 76
Barangay 77
Barangay 78 (Marasbaras)
Barangay 79 (Marasbaras)
Barangay 80 (Marasbaras)
Barangay 81 (Marasbaras)
Barangay 82 (Marasbaras)
Barangay 83 (San Jose)
Barangay 83-A (San Jose)
Barangay 84 (San Jose)
Barangay 85 (San Jose)
Barangay 86
Barangay 87

Barangay 88
Barangay 89
Barangay 90 (San Jose)
Barangay 91 (Abucay)
Barangay 92 (Apitong)
Barangay 93 (Bagacay)
Barangay 94 (Tigbao)
Barangay 95 (Caibaan)
Barangay 96 (Calanipawan)
Barangay 97 (Cabalawan)
Barangay 98 (Camansinay)
Barangay 99 (Diit)
Barangay 109 (V & G Subd.)
Barangay 109-A
Barangay 110 (Utap)
Barangay 5-A
Barangay 36-A
Barangay 42-A
Barangay 48-A
Barangay 48-B
Barangay 51-A
Barangay 54-A
Barangay 56-A
Barangay 59-A
Barangay 59-B
Barangay 62-A
Barangay 62-B
Barangay 83-B
Barangay 83-C (San Jose)
Barangay 95-A (Caibaan)
Barangay 8-A
Barangay 23-A
Barangay 94-A

[igliwat] Kasaysayan

Ha pagtikang, an ngaran han lugar nga kabahin han Tacloban ginngaranan nga Kankabatok (ha lain nga kasurat: Cancabato, Kankabato). Hi Kabatok (o Kabato) kuno amo an syahan nga nag-ukoy ha lugar. An mga sinmunod nga kinmada ngan nag-ukoy hira Gumoda, Huraw ngan iba pa.

Mayda lain nga teoriya hi Dr. Rolando Borrinaga mahitungod han ngaran nga Kabatok. Siring niya, nga an Tacloban, amo an resulta tikang han pag-usa hin duduha nga mga baranggay, an baranggay Kankabatok (nga ha pagtikang dida hiton Baranggay San Fernando yana) ngan an baranggay Kanhuraw (an baranggay nga diin nahimutang an City Hall). Ha Binisaya nga Winaray, iton "kabatok" (o 'kapatok') nangangahulogan nga kaaway, amo nga an literal nga kahulogan han "Kankabatok" "an gintatag-iyahan han kaaway". Siring ni Dr. Borinaga, an baranggay Kanhuraw, kabahin han ginhadi-an ni Kandaya nga naglalakip hin mga bahin ha Leyte ngan Samar. An mga baranggay nga kaaway han Kanhuraw ngan Kandaya amo an Kankabatok. (Dugang pa ni Dr. Borrinaga, amo kuno ini an rason nga mayda mga hagrani nga baranggay nga baga sugad liwat it ngaran sugad han Campetic (o Kan Pitik) nga nangangahulogan gintatag-iyahan ni Pitik ngan Candahug (o Kan Dahog) nga karugsidngon gintatag-iyahan ni Dahog).

Subay hini nga mga ngaran, mayda mga nasiring nga makikit-an an pamahungpahong (sensibility) han katilingban diin ini nga mga lugar hikakagian. Sugad han pulong nga "pitik," pananglitan. Ini nga pulong nangangahulogan nga "latik" (to click a finger). Ha konteksto han pag-awayan (battle),aton nakikita an opensiba nga personalidad ni Pitik. Sugad gihapon ini hi Dahug. An pulong nga "dahog" nangangahulogan hin "pagpaol-ol,o sobra pa." Nahimamaol-ol an hin-o man nga magtatalapas han nasabi nga dapit--Candahug, kun sugad.An istorya han ngaran nga "Kankabatok" in pwede kitaon hin sugad nga paglantaw.

An Kankabatok nagtikang komo usa nga barrio han Basay, Samar. Nahibulag ini nga nahimo nga lain nga bungto.

An ngaran nga Tacloban nakuha daw tikang hin usa nga pamaagi hin pangisda o panagat nga masurong han una dida hini nga bungto nga tinatawag panaklob. An ngaran nga Tacloban nangangahulogan nga diin nananaklob.

Han pag-abot han mga Americano, an Tacloban amo an gingamit nga base of operations han mga Americano han ira mga opensiba-militar ha Samar dida han Panahon han Gyera nga Pilipinhon-Americano. An Camp Bumpus nga yana dida nahimutang an Leyte Park Hotel amo an campo militar han mga Americano. (Ginkuha an ngaran han campo tikang hin sundalo nga hi Bumpus nga usa han namatay dida han Nahinabo ha Balangiga o Balangiga Incident).

Ha panahon han Ika-Duha nga Pankalibutan nga Gyera, an Tacloban amo an naging kapital han Commonwealth han Pilipinas ha pagbalik han mga Americano tikang 1944 hangtod 1945 nga nahibalik an kapital ha Manila.

Ha 12 han Hunyo 1953, an Tacloban nahimo nga syudad katapos han pagpirma ni Presidente Elpidio Quirino han balaod nga nagbalhin han Tacloban tikang hin bungto ngadto hin syudad. An syahan nga alkalde han syudad hi Ildefonso Cinco.

[igliwat] Kitaa Gihapon

Lista han mga alkalde han Tacloban

[igliwat] Mga Dugang nga Barasahon

http://www.geocities.com/rolborr/tacsoc.html
Mga Barasahon mahitungod han Tacloban ni Dr. Rolando Borrinaga

[igliwat] Mga Sumpay ha Gawas


	Mga Syudad ngan Bungto ha Leyte
	Mga Syudad:	Ormoc \| Tacloban
	Mga Bungto:	Abuyog \| Alangalang \| Albuera \| Babatngon \| Barugo \| Bato \| Baybay \| Burauen \| Calubian \| Capoocan \| Carigara \| Dagami \| Dulag \| Hilongos \| Hindang \| Inopacan \| Isabel \| Jaro \| Javier \| Julita \| Kananga \| La Paz \| Leyte \| Macarthur \| Mahaplag \| Matag-ob \| Matalom \| Mayorga \| Merida \| Palo \| Palompon \| Pastrana \| San Isidro \| San Miguel \| Santa Fe \| Tabango \| Tabontabon \| Tanauan \| Tolosa \| Tunga \| Villaba