Lê Uy Mục

Bách khoa toàn thư mở Wikipedia

Lê Uy Mục (chữ Hán: 黎威穆；1488–1509) tên huý là Lê Tuấn (黎濬), sinh ngày 5 tháng 5 năm 1488. Ông là con vua Lê Hiến Tông và mẹ là Chiêu Nhân Hoàng Thái hậu Nguyễn Thị Cận, người làng Phù Chẩn, huyện Đông Ngàn, Bắc Giang.

Lê Uy Mục lên ngôi ngày 22 tháng 1 năm 1505, sau khi em trai là vua Lê Túc Tông mất.

Vua Uy Mục ăn chơi vô độ, ham rượu chè, gái đẹp, tàn bạo giết hại nhiều người vô tội. Uy Mục mới lên làm vua thì giết tổ mẫu là bà Thái hoàng Thái hậu (tức Trường Lạc hoàng hậu của vua Lê Thánh Tông trước đây), giết quan Lễ bộ Thượng thư là Đàm Văn Lễ và quan Đô ngự sử là Nguyễn Quang Bật, vì lẽ rằng khi vua Hiến Tông mất, bà Thái hậu và hai người này có ý không chịu lập Uy Mục.

Uy Mục còn ra lệnh cho giết hết những người Chiêm bị bắt làm gia nô trong các điền trang của các thế gia, công thần. Vua Uy Mục đêm nào cũng cùng với cung nhân uống rượu, rồi đến khi say thì giết đi. Sứ thần Trung Quốc sang làm thơ gọi Uy Mục là Quỉ vương.

Sự tàn bạo quá đáng của Uy Mục đã gây nên một làn sóng bất bình trong dân chúng và trong hàng ngũ quan lại, dòng dõi họ Lê. Quyền hành trong triều rơi vào tay họ ngoại của vua. Nhiều công thần trước đây bị đuổi.

Giản Tu Công Lê Oanh (vua Lê Tương Dực sau này) khi đó bị bắt giam, đút tiền cho người canh ngục mới được ra, trốn về Tây Đô (Thanh Hoá), được một công thần bị đuổi là Nguyễn Văn Lang^[1] lập làm minh chủ nổi dậy chống lại Uy Mục đế. Tháng 11 năm 1509, Giản Tu Công giả xưng là Cẩm Giang Vương^[2] ở Tây Đô đưa quân về Đông Kinh (Hà Nội). Vua Uy Mục bèn bắt giết Cẩm Giang vương và mẹ của Lê Oanh. Lê Oanh vào chiếm kinh thành bắt được và bức Lê Uy Mục tự tử tháng 12 năm Kỷ Tỵ 1509.

Ban đầu Lê Oanh giết vua và giáng xuống làm Mẫn Lệ công. Sau Lê Chiêu Tông lên ngôi mới đặt tên thụy cho ông là Uy Mục đế.

Lê Uy Mục ở ngôi được 4 năm, thọ 21 tuổi.

[sửa] Chú giải

1. ▲ Văn Lang cùng họ với Nguyễn Đức Trung, Đức Trung là cha Trường Lạc hoàng hậu tức là bà thái hoàng thái hậu bị vua Uy Mục giết, do đó giữa Uy Mục và Văn Lang có hiềm khích
2. ▲ Cẩm Giang vương Lê Sùng là con cả của Kiến vương Lê Tân và là anh của Lê Oanh. Xem thêm về các con vua Lê Thánh Tông