San Donà di Piave
Da Wikipedia, ła ençiclopedia libara.
San Donà di Piave l'è un comune de circa 38.000 abitanti int'ea provincia de Venezsia.
[modifica] Storia
A cità 'a se trova intel bas corso del fiume Piave, a 45 km da Venezia, 'a é 'na cità moderna parchè 'a é stata ricostruia dopo che 'a é stata distruta int'e'a Prima Guera Mondiae, co 'a se trovea sul fronte tra Italiani e Austriaci ('e bataje del Piave e del Solstizio), e i bombardamenti de'a II Guera Mondiae. El paese l'è nat int'el Medioevo (l'origine del nome el vien da'a ceseta de San Donato, che però 'a é restada da'a parte del Musil), int'e 'na posizion strategica tra 'a Marca de Treviso e el Dogado che'l dipendea diretamente da Venezia. Fin all'Otozento a jera 'na zona paeudosa e maearica; ma poc pi vanti, col Novezento, l'é nat el Consorzio de Bonifica del Baso Piave, che'l jera un vanto par tuta l'Italia (el Baso Piave el jera ciamà "a picoea Olanda d'Italia").
[modifica] Come che la é ancuo
Ades San Donà 'a se trova int'e 'na zona nevralgica tra'l Veneto Oriental e el Friuli, vizin de'e aree de cresita de'a Marca e 'e zone turistiche del mar de Jesoeo (Cavazuccherina), Caorle e Eraclea (Grisoera); ultimamente 'a s'à candidà come capoluogo de'a nuova provincia de'a Venezia Oriental, che a dovarie nasar stacandose da Venezia, condividendo el ruoeo insieme a Portogruaro (Porto). 'E atività comerciai e quee produtive le è drio sviuparse int'e 'na maniera cusì granda che tanta zente 'a é drio vegner a vivar qua, sopratuto da a zona central dea provincia de Venezia (visto che 'a cità 'a è comoda par vivarghe e far el pendoeare co Mestre, Venezia, Padova e Treviso), tanto che 'a cità 'a'à un taso de cresita tra i pì alti de tut el Veneto (quasi mi'e abitanti l'ano).
[modifica] El diaeto sandonatese
El diaet de San Donà l'e particoare par via de'a posizion de'a cità, che 'a se trova equidistante da a laguna de Venezia, el mar, 'a cità de Treviso (San Donà 'a é dentro 'a sò diocesi) e el fato che 'a se trova longo 'a Piave (é de'e carateristiche de'a lengua che se trova longo tut el canal de'a Piave). El sostrato de'a lengua l'é Veneto Trevisan, parchè i primi abitanti de'a cità i vegnea da'a Marca, però l'e tante influenze dal Venezian, e 'na carateristica del diaet de San Donà 'a é de cavar da'a fine de'e paroe (quasi sempre) 'e voca'i, e questa 'a é 'na carateristica che 'a se ritrova longo tuta l'asta dea Piave, da Beun zo fin Feltre, Conejan... N'altra carateristica importante 'a é l'uso de'a "Zeta" al posto de'a "Ese", che 'a se usa sol che qua e int'e'a provincia de Rovigo, e 'a é carateristica de'e zone agrico'e del Veneto; ogni tant i sandonatesi 'i é tolti in giro par sto motivo qua, ma tanti ghe ne fa 'na question de orgojo. 'Na curiosità: esiste de'e locutzion (lampidéa, tonidéa...) che se dise solche a San Donà e anca nei dia'eti veneti de l'Istria (a Pirano e Rovigno), l'e de'e paroe che deriva diretamente dal venezian antico e che l'e é restae int'e 'a parlata odierna.