Orhan Gencebay
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| Orhan Gencebay | |
|---|---|
 |
|
| Doğum tarihi | 4 Ağustos 1944 |
| Doğum yeri | Türkiye Samsun |
| Mesleği | Müzisyen |
Orhan Gencebay, (d. 4 Ağustos 1944, Samsun). Ses sanatçısı, bestekâr, şair, enstrümanist, aranjör, müzik yapımcısı, müzik direktörü.
Eski soyadı Kencebay olan sanatçı, 1968 yılında Gencebay soyadını almıştır.
Konu başlıkları |
[değiştir] Yaşamı
Müziğe 6 yaşında klasik batı müzikçi Emin Tarakçı Hoca'dan keman ve mandolin dersleri alarak başladı. 7 yaşında bağlama ve Türk Halk Müziği dersleri almaya başladı. 10 yaşında ilk beste çalışması olan Kara Kaşlı Esmerdi Kim Bilir Kimi Sevdi isimli eseri yaptı.
13 yaşında Türk Sanat Müziği ve tambur eğitimi almaya başladı. Ortaokul ve lise yıllarında Samsun, Edirne ve İstanbul musiki cemiyetlerinde yaylı tambur, THM cemiyetlerinde ise bağlama çaldı. Samsun ve İstanbul'da halk evlerinin kuruculuğunu yaptı. Kendi açtığı müzik dershanelerinde öğretmenlik yaptı.
İlk profosyonel bestesi Ruhumda Titreyen Sonsuz Bir Alevsin'i 14 yaşında yaptı.
16 yaşından itibaren jazz ve rock müziği ile ilgilenmeye başladı, batı nefesli sazlardan oluşan orkestralarda tenor sax çalarak görev yaptı. Istanbul'a gelerek konservatuar sınavlarına girdi ve kazandı. İcra heyetinde 4 yıl görev yaptıktan sonra konservatuardan ayrıldı. Vatani görevini bahriyeli olarak sürdürdüğü yıllarda bandoda saksafon çalmaya devam etti.
20 yaşında TRT Ankara, 22 yaşında TRT İstanbul radyosu sınavlarına girdi. Ankara radyosundan İstanbul radyosuna geçerek 10 ay çalıştı, kendi isteği ile ayrıldı.
1966'da Türkiye çapında yapılan bağlama çalma yarışmasında Arif Sağ ve Çinuçen Tanrıkorur ile birlikte derece aldı.
Arif Sağ ile birlikte 1966-1968 arası dönemde Muzaffer Akgün, Yıldız Tezcan, Ahmet Sezgin, Şükran Ay, Sabahat Akkiraz, Nuri Sesigüzel gibi birçok sanatçıya bağlama çaldı. Bu dönem içinde Kızılırmak Karakoyun, Ana, Kuyu gibi Türk filmlerinin müzik direktörlüğünü yaptı. İstanbul'daki halk evlerinde Abdullah Nail Bayşu, İsmet Sıral, Burhan Tonguç, Erkin Koray, Ömer Faruk Tekbilek, Vedat Yıldırımbora, Özer Şenay, Neşet Ertaş gibi sanatçılarla sık sık bir araya gelip müzik yaparak gelecekte kendi ortaya koyacağı müziksel sentezin ilk meyvelerini verdi. Ağlıyorum Yana Yana, Gönül bağları, Yıldız Akşamdan Doğarsın, Neredesin Leylâ'm gibi türkü plakları çıkardı. Sevemedim Karagözlüm, Sabır Taşı, Koca Dünya gibi besteleri çeşitli sanatçılar tarafından okunmaya, sanat dünyasında adı besteci ve bağlama virtüözü olarak duyulmaya başlandı.
Türkü plâklarından sonra, 1968 yılında ilk serbest çalışmalar plâğı Sensiz Bahar Geçmiyor/Başa Gelen Çekilirmiş'i çıkardı. Bundan sonra Topkapı Plak ve İstanbul Plak'tan seri olarak plaklar çıkarmaya devam etti. 1969 yılında çıkardığı Bir Teselli Ver/Yorgun Gözler 45'liği ile Türkiye çapında ün yaptı. Bestekâr ve enstrümanist kimliğinin yanı sıra, yorumcu kimliği ile ön plana çıkmaya başladı. Ben Eski Halimle Daha Mesuttum, Hor Görme Garibi, Severek Ayrılalım, Ümit Şarkısı, Sevenler Mesut Olmaz gibi plaklara imza attı.
1972 yılında Yaşar Kekeva ile birlikte Kervan Plak şirketini kurdu, şirketin yöneticisi oldu. Kervan Plak, Türkiye'nin ilk yerli sermayeli plak şirketiydi. Bünyesine Erkin Koray, Ajda Pekkan, Muazzez Abacı, Mustafa Sağyaşar, Ahmet Özhan, Kamuran Akkor, Semiha Yankı, Samime Sanay, Neşe Karaböcek, Bedia Akartürk, Nil Burak, Ziya Taşkent, Semiramis Pekkan, Ferdi Özbeğen gibi starları alan Kervan Plak, dönemin plak piyasasının en güçlü şirketlerinden biri oldu.
Orhan Gencebay, bugüne kadar 36 sinema filminde başrol oynadı, 90'a yakın filmde müzik direktörlüğü yaptı.
1000'den fazla bestesi bulunan Orhan Gencebay, bunların 400'e yakınını kendisi seslendirdi.
Orhan Gencebay'ın yaptığı çalışmalara TRT denetleme kurulunca arabesk dendiyse de, Orhan Gencebay bu değerlendirmeyi "yanlıştır ve eksiktir" diyerek kabul etmedi.
Yasal olarak 60 milyon civarı plak ve kaset tirajı olan Orhan Gencebay'ın, korsan üretimlerin yasal üretimlerden 2 kat fazla olduğu düşünülürse, yasal olmayan üretimlerle birlikte 200 milyon civarı tirajı olduğu tahmin ediliyor. Bu da, dünyanın sayılı tiraj rakamlarındandır.
Beyaz Kelebekler grubunun da eski solisti olan ses sanatçısı Azize Gencebay'dan boşanan Orhan Gencebay'ın Sevim Emre ile 30 yılı aşkın bir süredir resmî birlikteliği devam etmektedir. Oğlu Altan Gencebay halen Kervan Plak prodüktörlüğünü yürütmektedir.
[değiştir] Albümleri
Kaset&CD:
- Musalla Taşı (1968-1969 derleme)
- Kaderimin Oyunu (1968-1969 derleme)
- Bir Teselli Ver (1968-1970 derleme)
- Batsın Bu Dünya (1974)
- Hatasız Kul Olmaz (1975)
- Sarhoşun Biri (1976)
- Benim Dertlerim (1978)
- Yarabbim (1979)
- Aşkı Ben Yaratmadım (1980)
- Ben Topraktan Bir Canım (1981)
- Kördüğüm (1981)
- Bir Damla Mutluluk (1982)
- Leyla ile Mecnun (1983)
- Dil Yarası (1984)
- Beni Biraz Anlasaydın (1986)
- Cennet Gözlüm (1987)
- Akma Gözlerimden (1987)
- Emrin Olur (1988)
- Ya Evde Yoksan (1989)
- Utan-Dokunma (1990)
- Hasret Rüzgarı (1991)
- Sen de Haklısın (1992)
- Hayat Devam Ediyor (1993)
- Yalnız Değilsin (1994)
- Gönül Dostu (1995)
- Kiralık Dünya (1996)
- Orhan Gencebay Klasikleri-1 (1998)
- Cevap Ver (1999)
- Orhan Gencebay Klasikler-2 (2001)
- İdeal Aşk (2003)
- Yürekten Olsun (2004)
Taş Plâk/78'lik:
Columbia
- Meğer Sevmek Pek Yalanmış/Metelik Oyun Havası (1963?)
- Yare Pazen Seçemedim/Yeni Yolun Düzleri (1964?)
- Ağla Sazım Ağla/Gurbet Elde (?1960lar)
45'lik:
Columbia
- Yare Pazen Seçemedim/Yeni Yolun Düzleri (1964?)
- Neredesin Leylam/Felek Gurbete Attın (1966?)
Ergas
- Fidayda-Mor Koyun/Topaloğlu-Şekeroğlan (1967?)
Başak Plak
- Fidayda-Mor Koyun/Topaloğlu-Şekeroğlan (1967?)
Türkofon
- Gönül Bağları/Ağlıyorum Yana Yana (1968?)
- Yıldız Akşamdan Doğarsın/Urfa Karşılama Havası (1968?)
Bozkurt Plak
- Kars Oyun Havası/Karşılama (Arif Sağ ile) (1967?)
Bayşu Plak
- Süpürgesi Yoncadan/Kars Oyun Havası (Arif Sağ ile) (1967?)
Topkapı Plak
- Selma/Derdim Dünyadan Büyük (1968)
- Bana Öyle Bakma/Dertlerimi Senden Aldım (1968)
Moda Plak
- Başa Gelen Çekilirmiş/Sensiz Bahar Geçmiyor (1968)
İstanbul Plak
- Başa Gelen Çekilirmiş/Sensiz Bahar Geçmiyor (1968)
- Her Cefa Beni Buldu/Bağrıma Taş Basım (1969)
- Sevenler Mesut Olmaz/Beni de Allah Yarattı(1969)
- Vicdan Azabı/Ümitsiz Aşk(1969)
- Bir Teselli Ver/Yorgun Gözler (1969)
- Ben Eski Halimle Daha Mesuttum/Hor Görme Garibi (1970)
- Gönül Fırtınası Severek Ayrılalım (1970)
- Kaderimin Oyunu/Efkar Bastı Gönlümü (1970)
- Ben Sevdim de Ne Oldu/Kabahat Seni Sevende (1971)
- Aşk Pınarı/Hayat Kavgası (1972)
- Sen de Bizdensin/Sev Dedi Gözlerim (1972)
Kervan Plak
- Sen de Bizdensin/Sev Dedi Gözlerim (1972)
- Aşk Pınarı/Hayat Kavgası (1972)
- Benim Dünyam/Sevmiyorum Deme (1973)
- Sen Hayatsın Ben Ömür/Ben Doğarken Ölmüşüm (1974)
- Dertler Benim Olsun/Gönül (1974)
- Boynu Bükük Sevgililer/Uğrunda Bir Ölmek Kaldı (1974)
- Duyun Beni/Aşkımızın Duası (1975)
- Kimi Sarsın Ellerim/Bir Araya Gelemeyiz (1975)
- Batsın Bu Dünya/Sevmenin Zamanı Yok (1975)
- Hatasız Kul Olmaz/Kara Çalı (1976)
- Yaşamak Bu Değil/Beni Böyle Sev (1976)
- Sarhoşun Biri/Kader Diye Diye (1976)
- Bırakın da Yaşayalım/Geri Dön (1977)
- Çikekeş/Doğan Bir Pişman (1978)
EP/MiniLP:
Topkapı Plak
- Meyhaneci Sırdaşım-Gece Mehtabımsın/Felek Ele Geçmiyor Ki-Kollarında Uyut Beni (1968)
Uzunçalar(LP)/33'lük:
İstanbul Plak
- Orhan Gencebay (1971)
- Orhan Gencebay (1974)
Kervan Plak
- Orhan Gencebay (1974)
- Batsın Bu Dünya (1975)
- Sarhoşun Biri (1976)
- Benim Dertlerim (1978)
- Yarabbim (1979)
- Aşkı Ben Yaratmadım (1980)
- Ben Topraktan Bir Canım (1981)
- Leylâ ile Mecnun (1983)
- Dil Yarası (1984)
- Beni Biraz Anlasaydın (1986)
- Cennet Gözlüm (1987)
- Akma Gözlerimden (1987)
- Emrin Olur (1988)
Yer Aldığı Diğer Kayıtlar:
- Mihrican Bahar: Muhammedin Mezarını Kazan Kimdir
- 45lik, Türkofon, 1970
- Konuşan Sanatçı Orhan Gencebay
- Altın Sesler
- Uzunçalar(LP)/33'lük, Kervan, 1973
- Kervan Plak Sanatçıları Karma Albüm
- Yıldızlar Kervanı
- Kaset, Kervan, 1988
- Kervan Plak Sanatçıları Karma Albüm
- Kaset&CD, Dublemoon, 2005
- Belgesel Soundtrack
[değiştir] Almış olduğu ödüllerden bazıları
- 1968-1972 arası her 45liği için Altın Plak ödülleri
- 1972 SES dergisi Yılın Sanatçısı ödülü
- İstanbul Plak tarafından, yüksek tiraj başarısından olayı verilen Altın Taç Ödülü (1970)
- Tercüman Gazetesi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü (1984)
- Merhaba Dergisi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü (1984)
- Ses Dergisi tarafından verilen Yılın Sanatçısı Ödülü (1985)
- MÜYAP tarafından Dokunma adlı albümünün göstermiş olduğu yüksek satış başarısından dolayı verilen Yüksek Tiraj Ödülü (1990)
- ABD-Mısır-İsrail'in önde gelen üniversiteleriyle, Hacettepe Üniversitesi'nin ortaklaşa vermiş olduğu Montu Merit Doktorası (Fahri Müzik Doktoru) Ödülü (1990)
- Mehmetçik Vakfı tarafından verilen Altın Madalya Ödülü (1995)
- İntermedia Ekonomi Dergisi tarafından verilen EkonomideYılın Yıldızları Ödülü (1998)
- Kültür Bakanlığı'nca verilen Devlet Sanatçısı unvanı (1998)
- Cumhurbaşkanlığı tarafından, Türk Milli Eğitimine katkılarından dolayı verilen Onur Ödülü (2000)
- Mehmetçik Vakfı, Polis Vakfı, Lösemili Çocuklar Derneği, birçok kuruluş ve üniversite tarafından verilen sayısız Onur ve Şükran Plaketleri
[değiştir] Hakkında Yazılmış Bilimsel Çalışmalar
- Popüler Kültür ve Orhan Gencebay Arabeski (Doktora Tezi)- Meral Özbek- İletişim Yayınevi-
