Müstecib Ülküsal

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Müstecib Ülküsal

15 Şubat 1899 - 10 Ocak 1996

Emel Dergisi'nin ve Emel Vakfı'nın kurucusu, Emel Dergisi'nin baş yazarı ve Kırım Millî Merkezi başkanı.

Kırım Türklerinin Millî İstiklâl Mücadelesi'nin büyük yolbaşçısı Av. Müstecib Ülküsal, Vatan Kırım'ı terketmek zorunda kalan binlerce Kırım Tatar ailesinden birinin çocuğu olarak Romanya'nın Mangalya kasabası Azaplar köyünde 15 Şubat 1899'da doğdu. 1862 yılında Vatan Kırım'ın Canköy civarından göç eden Abdurrahman'ın oğlu Hacı Fazıl ile, Kerç şehri Kazantüp köyünden göç eden Vefa efendinin kızı Şerife'nin evladı olarak dünyaya gelen Müstecib Ülküsal, bir asra yakın ömrünü Kırım'ın İstiklali, Kırım Türklerinin ve bu meyanda bütün esir Türklerin hürriyetleri uğrunda şerefli bir mücadeleye adamış, bir vatansever, milliyetçi realist bir yazar, hukukçu, bir fikir adamı ve yorulmak, yılmak nedir bilmeyen bir millet hadimi idi.

Kırım Türklerinin 1917'de Kırım'da İstiklallerini ilan ederek Kırım Türk Cumhuriyeti 'ni kurmaları üzerine, 1918 yılında Kırım'a bir gemiyle gizlice giderek, Kırım Türklerinin Milli Mücadelesine fiili olârak katılan Müstecib Ülküsal, Akyar (Sevastopol)da tutuklanmış, Kurultay Hükümeti yetkililerince kurtarıldıktan sonra iki yıl, önce Kaytmaz Ağa sonra Fotisala köylerinde öğretmenlik yaptı. 1920 yılında Bolşeviklerin Kırım'ı işgal etmeleri üzerine Kırım'ı terketmek zorunda kaldı.

Lise tahsilini İstanbul'da tamamladıktan sonra Romanya'ya dönmüş 1926 yılında Bükreş'te Hukuk Fakültesini bitirmiştir. Talebeliği zamanında Ramanya'da çıkan Türkçe gazetelere makaleler yazarak Türklere milliyetçi bir ruh verme çabalarını, arkadaşlarıyla birlikte kurduğu "Tonguç" cemiyetinin faaliyetleriyle bu çabalarını yaygınlaştırmaya gayret etti. 1 Ocak 1930 yılında Hacıoğlu Pazarcık'ta 10 idealist arkadaşıyla, Emel Dergisi'ni neşretmeye başladı. Kırım Kurultay hükümeti Dışişleri bakanı ve Kırım Millî Merkezi başkanı Cafer Seydahmet Kırımer'in isteğiyle Kırım İstiklal Davasının resmi yayın organı olan Emel Dergisini 1941 yılında, Almanların Dobruca'ya gelmeleri üzerinde kapatmak zorunda kalmış ve Türkiye'ye göç etmiştir.

II. Dünya Savaşı esnasında Kırım Milli Merkezi'nin kararıyla, arkadaşı Edige Kırımal ile birlikte, Almanlara esir düşen soydaşlarına yardımcı olmak, Sovyet işgalinden kurtulan Alman işgali altına giren Kırım'da Kırım Türklerinin bir devlet kurabilmesi imkanlarını araştırmak üzere Almanya'ya gitmiştir. 1942 yılında Türkiye'ye dönerek, 1976 yılına kadar fiili olarak avukatlık yaparak geçimini temin etmiştir.

Cafer Seydahmet Kırımer'in rahatsızlığı sebebiyle Kırım Milli Merkezi'nin başkanlığını 1955 yılından itibaren vekâleten, 1960 yılında Kırımer'in ölümüyle bilfiil yürütmeye başladı.

1960 yılından sonra Türkiye'de yeniden yayınlanmaya başlayan Emel Dergisi'nin başyazarlığını gözlerinin rahatsızlandığı 1986 yılına kadar yürüten Müstecib Ülküsal, arkadaşlarıyla birlikte 1986 yılında Emel Kırım Türk Kültürünü Araştırma ve Tanıtma Vakfı'nı kurdu. Ölümünden önce bütün kitaplarını bu vakfa bağışladı.

Bir asra yakın ömrünün 70 yılını bilfiil Kırım Türklerinin İstiklal Mücadelesine ve Türk Dünyasına hizmet etmekle geçiren Müstecib Ülküsal, Timur, Noyan ve Ülkü adında üç çocuk babası idi. 1993 Kasımında çok sevdiği, iyi eğitim görmüş, mücadelesinde hep yanında olmuş, Kırım'da doğan eşi Emine Ülküsal'ı kaybeden Müstecib Ülküsal, iyi derecede Romence ve Fransızca biliyordu.

Müstecib Ülküsal'ın kitapları:

Dobruca ve Türkler
Kırım Türk Tatarları
II. Dünya Savaşında 1941-42 Berlin Hatıraları ve Kırım'ın Kurtuluş Davası
Dobruca'daki Kırım Türklerinde Atasözleri ve Deyimler
Kırım Yolunda Bir Ömür, Hatıralar (Kırım Türkleri Kültür ve Yardımlaşma Derneği Yayınları, Ankara, 1999)

Tercümeleri: