Vikipedi:Kişisel saldırılar yasaktır
Vikipedi, özgür ansiklopedi
 |
Bu sayfa Vikipedi'nin resmi politikalarından biridir. Sayfanın içeriği, uygulanması gereken bir standart olarak Vikipedistler tarafından benimsenmektedir. Sayfada değişiklik yapmadan önce, bu değişikliklerin Vikipedistler'den onay aldığına emin olun. Uygun görmediğiniz bir madde varsa, tartışma sayfasında sebepleri ile açıkça belirtin. |
Vikipedi'de hiçbir yerde kişisel saldırıda bulunmayınız. İçerik üzerine yorum yapınız, katılımcı üzerine değil. Kişisel saldırılar sizin bir noktayı dile getirmenize nadiren yardımcı olacaktır; Vikipedi topluluğuna zarar verecek ve kullanıcıları iyi bir ansiklopedi yaratmak için çaba harcamaktan caydıracaktırlar.
Konu başlıkları |
[değiştir] Kişisel Saldırıda Bulunmayınız
Diğer katılımcılara kişisel saldırıda bulunmanın hiçbir geçerli nedeni olamaz. Kişisel saldırıda bulunmayın!
[değiştir] Kişisel Saldırının Sonuçları
Tartışma sayfalarındaki münakaşalar Internetteki herkese tarafından görülebilir. Vikipedi'de kendinizi ifade ediş tarzınız, davranışlarınız, hem Vikipedi'yi hem de kendinizi yansıtır.
Çoğu Vikipedist dahil olmadığı bir tartışmada kişisel saldırı gördüğünde, yazının saldırı kısmını siler. Her ne kadar bu bir kural değilse de saldırı kısmını silmek, aşırılık gösteren saldırı durumlarında, Vikipedi açısından olumlu bir davranış olarak nitelendirilir.
Kişiler, ısrarla kişisel saldırı yaptıkları için engellenebilirler.
Tartışma sayfalarına ek olarak, madde değişikliklerinin özet kısmında kullanılan küfürlü ifadeler de zararlı kabul edilmektedir.
[değiştir] Makul Olmak
Farklı katılımcılar, bir madde üzerinde anlaşamayabilir. Karşıt görüşlere sahip üyeler makul ve mantıklı bir şekilde görüşlerini açıklamalıdır. Bu görüşlerin sentezlenmesi ile tek bir madde oluşturulması, tarafsız bakış açısı sağlanması içinde çok daha iyi olacaktır. Unutmayınız ki, biz Vikipedistler olarak "Hepimiz aynı topluluğun bir parçasıyız."
[değiştir] Kişisel Saldırıya Örnekler
Kişisel saldırılara verilebilecek özel örneklerden bazıları şu şekildedir, fakat kişisel saldırılar bu örneklerle sınırlı değildir:
- İtham içeren yorumlar. Örneğin "Renegade bir troll'dur" veya "Renegade kötü bir yazardır" ifadeleri, eğer sıkça tekrar ediliyorsa, kötü niyet veya nefret belirten anlamlarda kullanılıyorsa, kişisel saldırı olarak düşünülebilir.
- Olumsuz kişisel yorumlar. "Ben, senden daha iyiyim" gibi ve saldırılar "Sen, yaşamamalısın" gibi.
- Bir başka katılımcıya, ırkçı, cinsel, homofobik, dini veya etnik sıfat ve yakıştırmalar yöneltmek. (Din, ırk, cinsel tercih veya etnik ithamlar üzerine kurulmuş anlaşmazlıklara yasalarda izin vermez.)
- Üyelerden herhangi birinin, diğer üyelerin gözünde itibar kaybetmesine yol açabilecek veya bu ortamdan gitmesi gerektiğini kasteden ifadeler kullanılması. (Adı geçen üyeler ne kadar çizgi dışı veya ana çizgide olursa olsun.)
- Başka katılımcılar tarafından kutsal görülen şeylere karşı saldırılar.
- Yasal tehditler. Vikipedi:Yasal tehditler yasak
- Ölüm tehditi, şiddet ve zorbalık içeren tehditler.
- Diğer Vikipedi yazarlarının politik, ırk veya kanuni durumlarını, işverenlerini veya başka bilgilerini açıklamakla ilgili tehdit ve hareketler. Bu kuralı bozanlar belli bir süre için engellenebilir, böyle bir durumu farkeden yönetici eylemi yapan kullanıcının erişimini anında engellemelidir.
[değiştir] Kişisel Saldırı Sayılmayan Örnekler
Vikipedistlerin müzakerelerde bulunması, Vikipedi kültürünün başlıca parçalarından biridir. Durum anlaşmazlık halini aldığında kişiselleştirmeden kaçınmalı ve gereksiz düşmanca yorumları minimize etme yolu denenmelidir; Nezaketli olmalı ve Vikipedi etiğine uygun davranılmalıdır. Anlaşmazlıklar diğer yazarlar ile kişisel saldırılara başvurmadan tartışılmalıdır. İçerik ve hareketlerde, işi şahsiyete döken yorumlar olmaması çok önemlidir, fakat kişisel saldırı sayılan yorumlar yapmamak da aynı derecede önemlidir.
Kişisel saldırı içermeyen örnek yorumlar aşağıda verilmiştir, fakat bu tür yorumlar aşağıda verilen örneklerle sınırlı değildir:
- İçerik hakkındaki anlaşmazlıklar ; " 'X' hakkındaki ifaden yanlıştır" veya " İfadende belirttiğin nokta gerçek değildir." gibi.
- Bir yazarın hareketlerini tanımlamak için uygar bir dil kullanılmadığında ve bu saldırı ifadeleri yazarın kişilik veya karakterini olaya dahil etmeden yapıldığında, bu kişisel saldırı olarak yorumlanmamalıdır. Örneğin; "İfaden kişisel bir saldırıdır..." ifadesi, tek başına bir kişisel saldırı değildir. Yazarın hareketi hakkında bir ifadedir, yazar hakkında değil. "Sen bir troll'sun" ve "Bir troll gibi davranıyorsun" ifadeleri arasında fark vardır, fakat "Kişileri provoke eden ifadeler kullanıyor gibi görünüyorsun" demek daha iyidir, bu da aynı anlama gelir. Benzer olarak, değişiklik özeti veya mesaj sayfasında " 'Renegade' tarafından yapılan kötü niyetli olma ithamına cevap" gibi bir yorum, kullanıcı "Renegade"e karşı bir kişisel saldırı değildir.
- Değişiklik geçmişinde kullanılan , "vandalizm geri alındı" gibi bir ifade, kişisel saldırı değildir. Bununla beraber, bu gibi bir yorum yapıldığında, iyi niyetli olduğunu farzetmek de çok önemlidir. (Eğer geri alınmış olan değişiklik iyi niyetli olarak yorumlanabiliyorsa, daha sonra vandalizm olarak etiketlemeyiniz.)
[değiştir] Saldırmadan Tartışmak
- Gerçeği, olguyu, bilgiyi ve onların nasıl ifade edileceğini tartışın. Diğer kullanıcının nasıl tartıştığını değil. Onunla aynı fikirde olmanız gerekmez ama olayı sadece fikir uyuşmazlığı olarak ele alın. Kişisel uyuşmazlık olarak değil.
- Bir görüşün yanlışlığını, o görüşü savunan kişiyi sebep göstererek, ispatlamaya çalışmayın.
- Eğer tartışma kişiselleşme eğilimi gösterirse, tartışmayı e-posta gibi daha az katılımlı bir platformda sürdürün.
[değiştir] Telafisi
Kişisel saldırıya uğradığınızda sizi taciz eden kullanıcıları uyarıp bu yönergeden bahsedin. Buna rağmen yaptıklarında ısrarcı davranacak olurlarsa aşağıda bahsi geçen uzlaşma sürecini başlatmayı gözönüne alın. Yapılabilecek bir başka şey de bariz kişisel saldırıları tartışma sayfalarından (Kişisel Saldırıların Silinmesi yönergesine bağlantı eklenmeli WP:RPA) silmek olacaktır. Ancak, "kişisel saldırı" tanımının kapsamını çok genişletmemeye ve çok sık kullanmamaya da dikkat etmelisiniz. İngilizce Vikipedi'de yakın geçmişte yer alan bir arabuluculuk komitesinin saptamasına göre:
- Kişisel saldırıları silme yönergesi (ve dolayısıyla uygulaması) ihtilaflı bir konudur. Kötü niyetlilerce istismar edildiği gibi topluluğun oybirliğiyle desteğinden de yoksundur. Yorumlarken esnek davranmamalı ve uygulamasından olabildiğince kaçınılmalıdır.
Bu çözüm yolunu sık kullandığınızı farkedecek olursanız "kişisel saldırı" tanımınızı yeniden gözden geçirmenizi tavsiye ederiz. Emin olmadığınızda uzlaşma sürecini izlemek daha doğru olacaktır.
İstisnai durumlarda saldırganın erişimi (tartışmalı bir ugulama olmasına rağmen) Vikipedi'nin engelleme politikasının "Karşıtlık ve rahatsızlık vermek" maddesi uygulanarak kısıtlanabilir. Kişisel saldırılar (WP:PAIN bağlantısı eklenecek) sayfasında duyurulmalıdır. Değişiklik önerilerinizi tartışma sayfasında yapabilirsiniz.
[değiştir] Bir Yanlış Anlaşılma: "Düşene Vurun!"
Not: Bazı Vikipedistler, muhtemelen geçmişteki düşüncesizce veya tatsız davranışlarından ötürü, pek sevilmemektedir. Bu kullanıcılar, Uzlaşma komitesi tarafından disiplin uygulamasına maruz kalabilirler. Bazıları bu kullanıcılara kişisel saldırıda/eleştiride bulunmanın doğru bir hareket olduğunu düşünebilir. Bu tutum yanlıştır; insanlar hata yapabilirler, ve bundan ders alıp davranışlarını düzeltebilirler. "Kişisel saldırı yok" kuralı tüm kullanıcılar için, geçmişlerine ve diğer kullanıcıların tutumuna bakılmaksızın, geçerlidir.
[değiştir] Vikipedi Dışındaki Kişisel Saldırılar
"Kişisel saldırı yok" politikası ilgili katılımcılarca yaratılacak bir ansiklopediye vesile olması amacıyla tasarlanmıştır. Bu bağlamda, Vikipedi kullanıcılarının - bahsi geçen yönergenin bertaraf edilmesi amacıyla - başka ortamlarda (online forumlar ve kişisel web siteleri gibi) birbirlerine yapacakları kişisel saldırılar da bu yönergenin ihlali sayılacak ve "karşıtlık ve rahatsızlık vermek" (engelleme kuralları) kapsamında değerlendirilecektir. Vikipedi, interneti kişisel saldırıları saptamak ve önlemek amacıyla denetlemez ve denetlemeyi amaçlamaz. Bu yönergenin amacı Vikipedi kurallarının kapsadığı alanı genişletmek de değildir. Bu sadece kullanıcıları Vikipedi sınırları içinde sorumlu tutabilmek ve kuralların bertaraf edilmesini engellemek amaçlı bir yöntemdir.
- Eğer Vikipedi editörlerinden biriyseniz, diğer editörlere yönelik kişisel saldırılarda bulunmayınız. Bu tartışılmaz bir kuraldır.
- Kişisel saldırı nedeniyle uyarıldıysanız ya da erişiminiz engellendiyse, aynı davranışı başka bir yerde yinelemek, tüm Vikipedistlerin koruması gereken olumlu topluluk ruhunu zedeler ve güvenlerini sarsar.
- Bağlama göre değişmekle birlikte, Vikipedi editörleri hakkında bilgilerin yer aldığı ya da kişisel saldırı olan sayfalara Vikipedi'den köprü oluşturmak da kişisel saldırı gibi kural ihlali sayılır. Saldırı amacıyla oluşturulmuş sayfalara köprü vermeyiniz. Sorunu gidermek için topluluğun dikkatini çekmek ya da kanıt göstermek amaçlı olmadığı sürece bu tür bağlantılar oluşturmaktan genellikle kaçınılmalıdır ( request for comment request for arbitration).
- Bir kural olmamasına ve tartışmalı olmasına karşın, bazı Vikipedistler kişisel saldırı olan sayfalara verilen bağlantıların kaldırılmasını yerinde bir tepki olarak görürler (removing links to personal attacks).
[değiştir] Topluluk Ruhu
Vikipedi'de pozitif bir birlikteliğin sağlanması ve korunması sizlerin sorumluluğu altındadır. Bir kişi, geçmişteki davranışı nasıl olursa olsun, kişisel bir saldırı yaptığında, Vikipedi'nin beraberlik ruhunu zedeler.
