Jedi

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Jedi Ustası Qui-Gon Jinn (sağdaki) ve onun padawan'ı (çırağı) Obi-Wan Kenobi (soldaki).

Jedi, Yıldız Savaşları filmlerinde, barışın koruyucuları olarak adlandırılan hayali gruptur.

Kökenleri çok eskiye dayansa da binlerce nesilden sonra Galaktik Cumhuriyet'in koruyucu ve savaşçıları haline gelmişlerdir. Jedi'lar, Coruscant adlı Galaktik Cumhuriyet'in başkentinde yer alan Jedi Tapınağı'nda eğitilip, Güç adı verilen bir metafizik kuvveti kullanmayı öğrenirler.

[değiştir] Kelimenin kökeni

Jedi kelimesi George Lucas tarafından, Japon drama filmlerinde samuray anlamına gelen "jidaigeki" kelimesinden seriye adapte edilmiştir. Kelimenin oluşumunda Edgar Rice Burroughs tarafından yazılmış Barsoom kitaplarında bulunan "jed" (savaşçı ünvanı) kelimesinin de etkisinin olma ihtimali bulunabileceği düşünülmektedir.

[değiştir] Jedi olmak

Jedi olmak için en çok zeka ve derin bir bağlılık gereklidir. Güce duyarlı olmak için gerekli olan bir başka özellik de midi-kloryan seviyesinin yüksekliğidir. Bu konuda yetenekli olduğu keşfedilenler doğumundan hemen sonra veya doğum üzerinden fazla zaman geçmeden Coruscant'daki Konsey merkezinin bulunduğu Jedi Tapınağı'nda eğitime alınır. Jedi hayatı günümüzdeki manastır hayatına benzer olup, kişinin kendini bu amaç uğruna feda etmesi ve herşeyden vazgeçmesidir.

[değiştir] Hiyerarşik düzen yapısı

Jedi şövalyelerinin eğitim ve sınıflandırmasını oluşturan hiyerarşik yapı şu şekildedir.

[değiştir] Başlangıç/Çıraklık

Başlangıç aşamasında, (çocukluk çağında) çocuktaki "Güç" potansiyeline bakılır. Aday çok erken yaşlarda, Jedi eğitimine başlamak üzere evinden ayrılır. Eğer bu çağdaki bir çırak, 13 yaşına gelene dek bir Jedi Şövalyesi tarafından "Padawan" olarak seçilmezse, Jedi kurumu içerisinde başka bir göreve kaydırılır. Kişini yeteneğine göre bu görev araştırma, tarım, sağlık vb. görevler olabilir.

[değiştir] Padawan

Bir çırak akademideki eğitiminin ardından, bir Jedi Şövalyesi veya Ustası ile bire-bir eğitime başladığında "Padawan" olur. Geleneklere göre, Padawan Jedi Şövalyesi olana dek saçının bir bölümünü uzatır ve bu uzun örgülü kısım, Şövalye olduğunda kesilir. Bir Jedi sadece bir çırağa sahip olabilir, bu çırak terfi ettikten sonra yeni bir çırak alıp yetiştirebilir. Usta Yoda, Bölüm II'de birçok çocuğa eğitim verirken görülür, fakat burada onlar "Padawan" olarak eğitilmeden önce Jedi öğretileri ile ilgili genel eğitim almaktadırlar. Bazı Jedi ustaları bir Padawan'dan fazlasını alırlar. "Padawan" kelimesinin Edgar Rice Burroughs'un bilim-kurgu kitabı Barsoom'da geçen düşük kıdemli subaylara verilen isim olan "padwar" kelimesinin değişmiş hali olma olasılığından bahsedilmektedir.

[değiştir] Jedi Şövalyesi

Disipline edilmiş, deneyim kazanmış padawanlar "sınavlarını" başarı ile tamamladıktan sonra, tam anlamı ile Jedi halini alırlar. Bu sınavlar genellikle, yoğunlaşma testleri, fiziksel testler ve adayın seviye, bilgi ve kendini adamışlığını saptayan başka testlerdir. Bilinen sınavlar şunlardır; fakat burada belirtilerle sınırlı değildir: beden sınavı, cesaret sınavı, beceri sınavı ve yüzleşme sınavı. Usta Yoda, çırağı Luke Skywalker'a tam bir Jedi olma yolunda aldığı eğitim sırasında ikinci kez Darth Vader ile karşılaşması için eğitim vermiştir. Bazen, sıradışı bir performans gösteren (genellikle kahramanlık) Padawan öğrenci, Jedi Şövalyesi statüsü kazanır, Obi-Wan Kenobi'de olduğu gibi, eğitiminin sonuna doğru Kenobi, Naboo Savaşı'nda, Karanlık Sith Lordu Darth Maul'u yenmiştir. Jedi Şövalyesi, en genel olarak mevcut Jedi sınıfıdır, bundan dolayı, kelime sıklıkla Jedilar için genel söylem olarak da kullanılır. Ayrıca Jedi Konseyine girebilmek için en az bu mertebede olmak zorunludur.

[değiştir] Jedi Ustası

Bir Jedi Şövalyesi, "padawan" öğrenci eğitimini başarı ile tamamlayıp Şövalye statüsüne geçtikten sonra bir Usta olabilir. Yine de bu en genel yoldur, ama her durumda böyle olmaz. Eğer Konsey, bir Jedi Şövalyesi'nin "Güç" içinde disipline olduğunu, bilgeliğe ulaştığını ve çok güçlü bir hale geldiğini görürse, bir veya daha fazla Konsey üyesi tarafından sınava alınmak için aday gösterilebilir. Fakat bu durumlarda, sınavların zorluk derecesi daha yüksek olur. Qui-Gon Jinn asla Konseyin bir üyesi olmamıştır, Konsey üyesi olmak Usta olmak için bir şart değildir. Kendini ispatlayacak başarılar veya sıradışı hareketlerin (kahramanlık vb.) gerçekleştirilmesi sınıf aralıklarının tamamlanmasında ve sonraki aşamaya geçilmesinde son derece faydalı olur.

[değiştir] Jedi Konseyi üyesi

Bir Jedi Konsey üyesi yeri boşaldığında, Konsey bu boş yeri, üstün özelliklere sahip bir Jedi Ustası ile doldurmaya çalışır. Mümkün olduğu durumlarda, olası adaylar Konsey üyeleri tarafından oylama ile belirlenir. Bazı durumlarda, Konsey üyeliği ile farklı bir bakış açısı verebilecek birkaç Şövalye'ye sahip olmuştur; bununla beraber Sith'in İntikamı'ndaki gibi (Senatör Palpatine'in isteği ile Anakin'in Ustalığa yükselmeden konseyde yer alması) genel referansların gözardı edildiği olmuştur.

Jedi Konseyi içinde çok net sınıflamalar yoktur, fakat çok açık yetki merkezleri vardır. Yoda, Konsey'de kaldığı sürece Konsey'in an kıdemli üyesi ve Büyük Usta olarak saygı görmüştür, Mace Windu ise ondan sonra gelmiştir. Yeni Jedi düzeninde, Luke'un Büyük Usta olarak pozisyonu da kesindir, fakat herkes tarafından kabul görmemiştir.