Jüpiter Dolichenus
Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Iupiter Dolichenus)
Eski Roma'da bir gizem kültü tanrısı. Başlangıçta Güneydoğu Anadolu'daki Dolikhe'de (Bugünkü Dülük-Gaziantep) tapınılan yerel bir Hitit-Hurri tanrısıydı. Sonraları Sami niteliği kazandı ve Ahamenişler döneminde (İÖ 6-4. yy) Tanrı Ahuda Mazda'yla özdeşleştirilerek bir evren tanrısı durumuna geldi. Yunan kültürünün etkisiyle daha sonra Zeus Oromasdes adını aldı; bu adla bir başka Pers tanrısı olan Mitra kültüyle ilişkilendirildi. Jüpiter Dolichenus ile eşine tapınma geleneği yavaş yavaş Batı'ya, Roma'ya ve öteki askerî merkezlere kaydı. MS 2. ve 3. yüzyıllarda buralarda iyice yaygınlaştı. Roma gizem dininde yalnızca bir gökyüzü tanrısı sayılmıyor, aynı zamanda askerî başarı ve güvenliği de belirlediğine inanılıyordu.
Genellikle bir boğa üzerinde oturmuş ve kendisine özgü silahlar olan çifte balta ile yıldırımı kuşanmış biçimde betimlenirdi.