Dev köpekbalığı
Vikipedi, özgür ansiklopedi
| ?Dev köpekbalığı | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||||
| Bilimsel sınıflandırma | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
|
|
||||||||||||||
| ''Cetorhinus maximus'' (Gunnerus, 1765) |
Dev köpekbalığı (Cetorhinus maximus) dünyanın en büyük balığı olan balina köpekbalığından sonra gelen, dünyanın 2'nci büyük balığıdır. 10 metre uzunluğa ve 3 ton ağırlığa ulaşabilir. 12 ya da 15 metre uzunluğunda olan dahada büyükleri görüldüğü anlatılmıştır ama bunlar bugüne kadar kanıtlanamamıştır. 3 metreden daha küçüklerini bulmak çok zordur, ve bugüne kadar görülen en küçükleri 1,7 m 'dir.
Dev köpekbalığıda aynı balina köpekbalığı gibi sadece deniz suyundan plankton filitreliyerek beslenir, ama balina köpekbalığının yaptığı gibi aktif bir şekilde suyu kendi gücüyle içine çekip kendi gücüyle dışarıya püskürtmez; Dev köpekbalığı çok büyük olan ağızı daima açık vaziyetde dolaşarak suyu solungaçlarıyla tarar. Bu şekilde her saatde 2000 litre denizsuyunu filitrelemiş ve bu suyun içindeki küçük hayvanları toplamış olur.
Konu başlıkları |
[değiştir] Dış özellikler
Dev köpekbalığının en çok dikkati çeken dış özelliği, dev büyüklüğünün yanında birde beş adet dev solungaç aralıklarıdır. Burunu çok uzundur, ve ağızı açık gezerken yukarıya doğru dikilir.
Dev köpekbalıkları çoğunlukla tek renklilerdir. Bu renk koyu gri ya da siyah olur. Vücudunun üst kısmı alt kısmından daha koyu renklidir. Karınında lekeleri olanlarıda görülmüştür. Iki adet sırt yüzgeci vardır. Balığın karaciğeri bütün vücut ağırlığının %25ini oluşturur.
[değiştir] Yaşadığı yerler
Dev köpekbalığına dünyanın neredeyse bütün denizlerinde rastlamak mümkündür. Soğuk ve fazla ılık olmayan suyu tercih eder, ve plankton'un mevsimsel bollaştığı bölgeleri takip eder. En sık görülmüş oldukları bölgeler şunlardır:
- Atlantik okyanusu (Neufundland ile Florida arasındaki açık denizde. Brazilyanın güneyi, Arjantin, Güneyafrika, Akdeniz, Kuzey denizi, Norveç ve Islanda açıklarında.)
- Pasifik okyanusu (Japonya, Kore, Çin, Avustralyanın güneyi, Yenizellanda, Tazmaniya, Şile, Peru, Ekvador ve Kaliforniya golfu ile Alaska golfu arasındaki bölgede. - Hint okyanusunda görüldüğü hakkında belgeler yoktur.
Plymouth kentinde bulunan Marine Biological Association'in 2002 yılında başlattığı ve 3 yil süren bir bilimsel araştırmasında 21 dev köpekbalığına Uydu yardımı ile kontröl edilebilen sinyal verici cihazlar takılmıştır. Bu araştırmanın sonucunda o zamana kadar yapılmış olan birçok tahminlerin yanlış oldukları ortaya çıkmıştır; dev köpekbalıkları açık denizlerde çok büyük mesafeler kat ettiği ve eskiden düşünüldüğünden çok daha derinlere- 700 metre derinliğe kadar dalabildiği kanıtlanmıştır. Ayrıca tahmin edildiği gibi, kış uykusuna yatıp bu zamanın içersinde solungaç-filitrelerini yenilediğide yanlış çıkmıştır.
[değiştir] Üremesi ve davranışları
Yukarıda sözü edilen bilimsel araştırma, dev köpekbalıkları hakkındaki bilgilerimizin kıt olduğunu göstermektedir.
Çoğunlukla yalnız gezerler, ama bazen 100'e kadar dev köpekbalığı bir sürü içinde kıyılara yakın bölgelerde yavaş yüzerek denizi taradıklarıda görülür.
Dev köpekbalıkları canlı yavrular doğururlar. Ama bu yavrular anne karınının içinde yumurtalarda gelişirler, ve ancak yumurtadan çıktıktan sonra annelerinden doğarlar. Kaç yavru doğurduğu ve bu yavruların büyüklükleri henüz bilinmez. Erkek balıklar ancak 5 metre büyüklüğe ulaştıktan sonra üreyebilecek duruma gelmiş olurlar. Dişilerin üremek için nekadar büyük olmaları gerektikleri henüz bilinmez.
[değiştir] Ayrıca..
Dev köpekbalığının yavaş bir şekilde vücudunun sadece bazı kısımları suyun dışında gözüken bir şekilde yüzdüğünü dikkate alırsak, denizcilerin anlattıkları birçok "deniz canavarı" hikayelerinin aslında herhangi bir dev köpekbalığından kaynaklanmış olabileceğini tahmin edebiliriz.
Dev köpekbalığının anatomisi öyle bir yapıya sahibtirki, hayvan öldükten kısa zaman sonra cenesi, solungaçları ve kuyruk yüzgecinin alt uzantısı vücudundan kopar. Bu şekilde çok ilginç bir görüntüye sahib olur. Japon bilimci Zuiyo Maru'nun 1977 yılında denizde bulduğu bir "deniz canavarı"nın onyıllar sonra yapılan DNA analizi sonrası bir dev köpekbalığının leşi olduğu ortaya çıkmıştır.
Bazi ölü balıkların kafaları çürüyüp düşer, ve sadece omuriliklerinin ucunda sarkan beyinleri kalır. Bu görünümleri ile küçük kafalı ve uzun boyunlu Plesiosaurus adlı dinozor türüne benzerler. Bir Dev köpekbalığını bu hali ile bulup, yaşayan fosil bulduğunu zannedenler okadar sık olmuşturki hatta bu yanıltıcı görüntüye ayrı bir isim verilmiştir: Psoydo-Plesiosaurus.
[değiştir] Farklı adlandırmalar
- Johan Ernst Gunnerus (1765): Halsydrus maximus
- Bacri (1819): Cetorhinus rostratus
- Barrett (1933) Halsydrus maccoyi
- Siccardi (1960) Cetorhinus normani
Bugüne kadar, sadece tek bir türümü yoksa birçok yöresel ayrılan türlerimi var olduğu kesin olarak bilinmemektedir. Siccardi'nin yaptığı bir tavsiyeye göre şu şekildede ayrılabilirler:
- Kuzeyatlantik: Cetorhinus maximus
- Akdeniz: Cetorhinus rostratus
- Güney avustralya: Cetorhinus maccoyi
- Güney atlantik: Cetorhinus normani
[değiştir] Dış bağlantılar
 |
Wikimedia Commons'da Dev köpekbalığı ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur. |
