Atatürk Devrimleri
Vikipedi, özgür ansiklopedi
|
Atatürk Devrimleri |
 |
| Siyasal devrimler |
|
Saltanatın Kaldırılması |
| Toplumsal devrimler |
|
Kadınların Seçme ve Seçilme Hakkı |
| Eğitim ve kültür alanındaki devrimler |
|
Öğretimin Birleştirilmesi |
| Ekonomik devrimler |
|
Aşarın Kaldırılması |
| Hukuksal devrimler |
Atatürk Devrimleri veya diğer adıyla Atatürk İnkılapları, Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu ve ilk cumhurbaşkanı olan Mustafa Kemal Atatürk tarafından öncülük edilen, günümüzde Atatürk İlkeleri olarak bilinen ilkeler doğrultusunda, 1922 ve 1938 yılları arasında hayata geçirilen bir dizi yasal değişikliktir. Bu devrimlerin amacı, Atatürk tarafından; "Türkiye'yi gelişmiş devletler seviyesine çıkartmak" olarak beyan edilmiştir.
Atatürk Devrimleri 5 ana kategoride gruplanabilir:
Konu başlıkları |
[değiştir] Amacı
Atatürk Devrimleri'nin esas amacı, Osmanlı'nın son dönemlerinde her açıdan geri kalmış Türk toplumunu, çağdaş ve modern bir ulus haline getirmektir.
Atatürk'e göre bu devrimlerin amacı; Türk Milletinin son asırlarda geri kalmasına neden olan bütün kurumları kaldırarak yerine milletin karakterine, şartlara ve çağın gereklerine uygun ve ilerlemeyi sağlayacak yeni kurumlar kurmaktır.
Bu konuda tarihçi Toktamış Ateş, Türk Devrim Tarihi adlı eserinde şunları yazıyor:
"Kemalist Devrim'in özü, felsefe olarak Tanrı egemenliğine dayanan bir monarşiden, halk egemenliğine dayanan bir cumhuriyete geçilmesi; iç siyaset amacı olarak monarşik iktidarın 'kaderci kulları' yerine çağdaş bir cumhuriyetin 'onurlu vatandaşlarını' oluşturmak; dış siyaset amacı olarakda 'tam bağımsızlıktan kesinlikle ödün vermeden', karşılıklı çıkar temeline dayanan eşitlikçi ilişkiler kurmaktı. Tüm Kemalist devrimler aslında bu amaçlara yöneliktir." [1]
[değiştir] Özellikleri
Atatürk Devrimlerinin karakteristik özellikleri şöyle sıralanabilir.
- Devrimler; bir bağımsızlık egemenlik mücadelesidir.
- Türk Milletinin çağdaşlaşmasını sağlayan kökten, sosyal bir değişimdir.
- İlerleme ve gelişmeyi hedefleyen dinamik bir harekettir.
- Milli birlik ve beraberliğe önem verir.
- Ayrıca bu devrimler demokratik rejime yönelmiş ve onun savunucusu olmuştur.
[değiştir] Devrimlerin Yapılış Nedenleri
Atatürk Devrimlerinin yapılanmasını zorunlu, hale getiren şartları şu şekilde sıralamak mümkündür.
- Osmanlı Devletinin içte ve dışta saygınlığını yitirmiş, vatandaşın sorunlarını çözmekten uzak hale gelmiş, ekonomisi bozulmuştu. Büyük devletler, Osmanlı Devleti'ne verdikleri borçların karşılığı olarak, üretilen malların çoğuna el koymaktaydılar.
- Birbiri ardı sıra yapılan savaşlar ve ayaklanmalar halkı bezdirmiş, toplum düzeni bozulmuştur. Vergiler adaletsizdi. Kanun karşısında kimseye eşit davranılmıyor ve halk gittikçe daha da fakirleşiyordu.
- Osmanlı Devleti Birinci Dünya Savaşından da yenik çıkınca, ülke diğer devletlerce işgale uğradı. Artık Osmanlı Devleti, fiilen çökmüş, sadece ismen varlığını devam ettirmekteydi. Padişah kendi canının ve tahtının kaygısına düşmüş, işgal devletleri ile işbirliği içerisindeydi. Vatanın ve milletin kurtarılması gerekiyordu. Bu da ancak yeni bir devlet ve rejimi kurarak yapılabilirdi.
- Atatürk ve arkadaşları Türk Milletini bu durumdan kurtarmak için Kurtuluş Savaşını başlatmış, Samsun'a çıkışından sonra Erzurum ve Sivas Kongrelerini yaparak Anadolu'nun dört bir yanından gelen temsilciler ile birlikte vatanı kurtarmak için çalışmaya başlamışlardır. Sonunda 23 Nisan 1920'de Ankara'da T.B.M.M. açılmış ve yeni bir Türk Devleti, Türkiye Cumhuriyeti kurulmuş oldu. Bu yeni devlet içte padişah hükümetine, dışta işgalci düşmanlara karşı büyük bir mücadele başlattı. Vatan toprakları düşmandan temizlendi. Sonra da padişahlık yönetimi kaldırıldı. Yerine, akılcı, gerçekçi, ilerici bir yönetim kuruldu. Atatürk'ün yaptığı devrimlerle bugünkü çağdaş Türk toplum düzeni oluşmuş oldu.
[değiştir] Yapıldıkları Alanlara Göre Atatürk Devrimleri
[değiştir] Siyasal devrimler
- Saltanatın Kaldırılması (1 Kasım 1922)
- Cumhuriyetin İlanı (29 Ekim 1923)
- Halifeliğin Kaldırılması (3 Mart 1924)
[değiştir] Toplumsal devrimler
- Kadınların Erkeklerle Eşit Haklara Sahip Olması (1926 - 1934)
- Şapka ve Kıyafet Devrimi (25 Kasım 1925)
- Tekke Zâviye ve Türbelerin Kapatılması (30 Kasım 1925)
- Soyadı Kanunu (21 Haziran 1934)
- Lâkap ve Unvanların Kaldırılması (26 Kasım 1934)
- Uluslararası Saat, Takvim ve Uzunluk Ölçülerinin Kabulü (1925 - 1931)
[değiştir] Eğitim ve kültür alanındaki devrimler
- Öğretimin Birleştirilmesi (3 Mart 1924)
- Yeni Türk Harflerinin Kabulü (1 Kasım 1928)
- Türk Dil ve Tarih Kurumlarının Kurulması (1 Nisan 1931, 12 Nisan 1931)
- Üniversite Öğreniminin Düzenlenmesi (31 Mayıs 1933)
- Güzel Sanatlarda Yenilikler
[değiştir] Ekonomik devrimler
- Aşarın Vergisinin Kaldırılması (17 Şubat 1925)
- Çiftçinin Özendirilmesi
- Örnek Çiftliklerin Kurulması (1925)
- Sanayi Teşvik Kanunu (28 Mayıs 1927)
- I. ve II. Kalkınma Planları (1933, 1937)
[değiştir] Hukuksal devrimler
- Mecellenin Kaldırılması (1924 - 1937)
- Medeni Kanun ve diğer kanunların çıkarılarak laik hukuk düzenine geçilmesi (1924 - 1937)
[değiştir] Önemi
Atatürk Devrimleri büyük zorluklarla gerçekleştirilmiş dünya tarihinde bu ölçekte bir benzeri görülmemiş devrimler bütünüdür. Osmanlı Devleti’nde yapılan ıslahatlar gibi sadece aksayan taraflar düzeltilmeye çalışılmamıştır. Toplumun yapısı kökünden değiştirilmiş, bugünkü çağdaş, demokratik, laik Türk toplumunun temelleri atılmıştır. İçte refah ve özgürlük, dışta saygınlık sağlanmıştır. Türk milleti kendisine çağdaş ve aydınlık bir geleceğin kapılarını açan Atatürk Devrimlerini çok büyük oranda benimsemiş ve onlara sahip çıkmak, korumak ve geliştirmek ülküsünü edinmiştir.
[değiştir] Alıntılar
- ↑ Toktamış Ateş, Türk Devrim Tarihi, 2. Baskı, sayfa 190-191
[değiştir] Dış Kaynaklar
| Genel:doğum:Selanik - Müze Şu anda:Anıtkabir |
| Savaşlar: Çanakkale Savaşları - Kurtuluş Savaşı |
| Düşünsel: Kemalizm - Atatürk İlkeleri - Atatürk Devrimleri |
