Web - Amazon

We provide Linux to the World


We support WINRAR [What is this] - [Download .exe file(s) for Windows]

CLASSICISTRANIERI HOME PAGE - YOUTUBE CHANNEL
SITEMAP
Audiobooks by Valerio Di Stefano: Single Download - Complete Download [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Alphabetical Download  [TAR] [WIM] [ZIP] [RAR] - Download Instructions

Make a donation: IBAN: IT36M0708677020000000008016 - BIC/SWIFT:  ICRAITRRU60 - VALERIO DI STEFANO or
Privacy Policy Cookie Policy Terms and Conditions
ASEAN - Wikipedia

ASEAN

From Wikipedia

Bandeira ASEAN nian
Bandeira ASEAN nian

ASEAN - Asosiasun ba Nasaun Sudeste Aziatiku -- nian moris iha tinan 1967 liu husi chamada ida maka naran "Deklarasaun Bankoke", nebe asina iha loron 8 fulan Agostu tinan ida neba liu husi paiz fundador nain lima maka hanesan (Filipinas, Indonézia, Malázia, Singapura no Tailândia).

Mosu tiha afoin luta ba poder iha Indonézia (1965-1966) no iha plena faze ba intensifikasaun funu Vietname nian, ASEAN mosu tan hanesan aliansa polítika ida ba "Komunizmu" (liu husi konstituisaun ida "kordaun sanitáriu" haleu Vietname tomak) du ke hanesan asosiasaun ida ho pretensaun ekonómika. Maibe, Deklarasaun ne’e la husik atu sublinha katak husi nia objetivu prinsipál ida hakarak hamoris lalais nia ekonomia rai neba nian liu husi koperasaun ho paiz sira seluk.

Hahu iha tinan 1977, maka preokupasaun ekonómika sira ne’e komesa manan importánsia bo’ot ho asinatura, iha loron 24 fulan Fevereiru tinan ida ne’e, husi PTA - "Preferential Trade Agreement". Ne’e pretende sai hanesan instrumentu fundamentál husi aumentu ba troka komersial sira ho paiz organizasaun nian. Maibe, ida ne’e la pretende atu tuir pasu husi bo’ot integrasaun ekonómika nian nebe maka mai hanesan trilhadu, ho ida ne’e, Komunidade Ekonómika Europeia - CEE (agora daun-daun hakoak nasaun nain sia).

Instrumentu prinsipal ba implementasaun PTA nian, maka hanesan pratika tarifa aduaneira preferénsia ho paiz aderente ho fim hodi aumenta komérsiu internasional intra-asosiasaun. Maski asosiasaun PTA nian, paiz nebe konkorente liu ho sira maka komplementar, mantein politika defeza husi nia merkadu nasional. Tanba ne’e, impaktu ba akordu ne’e sai limitadu.

Iha tinan 1992 presiza hein tan hodi hare pasu ida tuir mai, desidi diak liu tan ho sentidu ba aumentu efektivu koperasaun ekonómika rejional nian, ho asesu nebe fasil liu ba merkadu husi paiz sira seluk. De faktu, iha Simeira Singapura nian, iha fulan Janeiru tinan neba nian, membru ASEAN sira (nain ne'en, tau tan ho Brunei Darusalám iha tinan 1984) desidi hodi halao ASEAN Free Trade Association (AFTA) ho prazu tinan 15 hahu iha loron 1 fulan Janeiru tinan 1993. Ne'e hanesan iha programa ona katak AFTA sei hahu ho efetivu iha fulan Janeiru tinan 2008, hahu husi data nebe taxa alfandegária sira iha troka komersial ho membru paiz nian tenki reduz ba intervalo ida husi 0 (zero) to'o porsentu 5 (5%) Eskema ida nebe bolu ho naran "Common Efective Preferential Tariff" (CEPT). Kondisaun esensiál maka hanesan produtu atu troka kumpri chamada regra de origem ho pelo menus porsentu 40 (40%). Ne'e hanesan pelo menus porsentu 40 (40%) husi produtu nia folin tenki iha origen ho paiz ASEAN nian.

Iha tinan 1995 desidi hodi antisipa iha tinan 5 nia laran (iha tinan 2003 no laos iha tinan 2008) hodi hatama iha vigor akordu nebe estabelese tiha ona. Maibe, paiz nebe maka sei adere tarde liu ba ASEAN (Vietname iha tinan 1995, Laos ho Birmánia iha tinan 1997 no Kamboja iha tinan 1999) iha tinan 10 nia laran atu nune'e paiz sira seluk adota tarifa aduaneira desidi ho koletiva tebes ba troka intra-ASEAN nian.

Maski husi nia objetivu prinsipál sai hanesan eliminasau kresente husi direitu alfandegáriu ba komérsiu hotu-hotu ho paiz Asosiasaun nian, rekoñese katak laos posivel hodi realiza maski paiz sira iha posibilidade hodi adapta nia ekonomia nasional ba konkorrénsia externa (rai liur) nia moris.

[edit] Komérciu externu ASEAN nian

Nune'e, de faktu estabelese ona lista produtu nian tolu kona ba sensibilidade husi setor produtivu idak-idak iha kontestu ba ekonomia reziaun nian:

  • Lista husi bens "sensível" nian ida, hanesan bens agríkula nebe la prosesu, ba sira nebe hanesan fo periodu tempu nian ida nebe naruk hodi abranja husi CEPT, tenki iha atensaun ba kazu espesifiku husi paiz no produtu idak-idak.
  • Bens ida nebe hasai ho temporária, ba buat nebe tarifa imposta ba troka intra-rejional sei reduz ba taxa ida husi porsentu 0 - 5 (0-5%), maski hetan sob protesaun tarifária, nebe hatama ona iha polítika governu husi paiz nebe importa/hatama salvaguarda interese husi produtu nasionál balu; no
  • Lista husi bens ekskluzaun efetiva nian.

Implementasaun husi eskema ida ne'e, destinadu hodi aumenta liu tan troka ho paiz rejiaun neba nian nebe produs sira nia ai-fuan. De faktu, troka hirak ne'e sei aumenta husi osan dólar amerikanu biliaun 44 iha tinan 1993 ba biliaun 95 (liu tan dobru) iha tinan 2000, hatudu husi taxa kresimentu anual nian besik porsentu 12 (12%). Resultadu ne'e hanesan katak komérsiu intra-ASEAN nebe hatudu iha tinan 2000 besik porsentu 23 (23%) husi komérsiu internasional rejiaun nian.

Maibe valor/folin ne'e konsidera ona modestu husi observadór balu, maka justifika situasaun ne'e hanesan faktu husi estrutura produtiva husi paiz oin-oin sai konkorrénsia liu tan du ke komplementar. Komplementaridade ho ekonomia nebe maka iha, no entantu, mai aumenta ba buat nebe maka fundamentál ona papel nebe maka halao ona husi empreza estranjeira (rai-liur) nian (ezemplu, hanesan ema Japaun sira) lokaliza ona iha rejiaun paiz oin-oin.

Husi ne'e rezulta katak komérsiu internasional paiz ASEAN nian kontinua dezenvolve nafatin liu-liu ho paiz eksterior (rai-liur) nian ba Asosiasaun.

La kontente ho rezultadu ne'e, no benefisiandu ho tempu nebe lao – nebe kontribui hodi diminui (hatun) sentimentu rekuza nian husi "integrasaun ekonómika" bo'ot ida prefere liu ba fomentu simples ida husi "komérsiu livre" maka iha karákter prosesu hotu-hotu – paiz ASEAN sira desidi ona iha fulan Setembru tinan 2003 iha simeira Phnom Penh (Kamboja) nian, hodi aprova aprofundamentu grau integrasaun ekonómika ho sira duni liu husi konstituisaun Komunidade Ekonómika ASEAN nia. Hanesan ida nebe refere ona iha komunikadu konjuntu nebe divulga ona, ida "maka hanesan AEC, ASEAN (iha tinan 2020) oin mai merkadu ida no baze produtiva únika ida, karakteriza ona husi sirkulasaun livre merkadoria nian, servisu, investimentu no servisu espesializadu hanesan liberdade bo'ot ida husi sirkulasaun kapitál nian".

[edit] Timór-Leste

No Timór-Leste? Oinsa atu artikula buat nebe mosu oras ne’e iha ita nia rai laran, ho ekonomia ida maka sei fraku tebes-tebes iha fatin hotu-hotu, ho movimentu kresente integrasaun ekonómika rejional ida ne'e. Timór-Leste bele hela iha ninin iha prosesu ida ne'e? Buat nebe los maka hanesan susar tebes-tebes hodi hanoin iha Timór-Leste izoladu ida husi rejiaun restu nebe maka besik "naturalmente" insere/hatama...

Maibe, karik buat ne'e los, maka pergunta sira tuir mai hanesan, pelo menus rua: bainhira realiza integrasaun? Ho kondisaun oin sa? Nota katak resposta ba questaun hirak ne'e laos independenti ho nia.

Kona ba pergunta ida uluk, sei hare hanesan quetaun ida laos deit ekonómika maibe mos ho polítika, klaru saida maka sei sai ba autoridade timoroan sira (no sira nia kontraparte husi paiz ASEAN nian) hodi difini kalendariu nebe maka diak liu maibe iha perspektiva ekonómika ida maka tenki previlejia adesaun ida ba médiu-longo prazu.

Kona ba pergunta rua tuir fali, no hatene ona katak ho integrasaun Timór-Leste nian iha ASEAN sei obriga ba redusaun taxa alfandegária no ba liberalizasaun ida husi importasaun tenki uza mekanismu ASEAN nian rasik nebe dehan ona iha leten, temporariamente hodi limita ambos husi efeitu modu nian hodi permit/hatan katak choke kona ba konta públika (redusaun husi reseita aduaneira nian) atu labele bo'ot liu no produtor nasionál sira (ka, diak liu, sira balu) laos deit manan kapasidade nebe presiza hodi rezisti importasaun ba produtu nebe baratu husi paiz sira seluk ASEAN nian maibe, mos ikus mai kapasidade hodi produs, mesak ka iha asosiasaun nia laran ho investor rai-liur nian, hodi halo luan tan fatin ekonomiku nebe maka ASEAN hari hela.

[edit] Ligasaun ba li'ur

Our "Network":

Project Gutenberg
https://gutenberg.classicistranieri.com

Encyclopaedia Britannica 1911
https://encyclopaediabritannica.classicistranieri.com

Librivox Audiobooks
https://librivox.classicistranieri.com

Linux Distributions
https://old.classicistranieri.com

Magnatune (MP3 Music)
https://magnatune.classicistranieri.com

Static Wikipedia (June 2008)
https://wikipedia.classicistranieri.com

Static Wikipedia (March 2008)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com/mar2008/

Static Wikipedia (2007)
https://wikipedia2007.classicistranieri.com

Static Wikipedia (2006)
https://wikipedia2006.classicistranieri.com

Liber Liber
https://liberliber.classicistranieri.com

ZIM Files for Kiwix
https://zim.classicistranieri.com


Other Websites:

Bach - Goldberg Variations
https://www.goldbergvariations.org

Lazarillo de Tormes
https://www.lazarillodetormes.org

Madame Bovary
https://www.madamebovary.org

Il Fu Mattia Pascal
https://www.mattiapascal.it

The Voice in the Desert
https://www.thevoiceinthedesert.org

Confessione d'un amore fascista
https://www.amorefascista.it

Malinverno
https://www.malinverno.org

Debito formativo
https://www.debitoformativo.it

Adina Spire
https://www.adinaspire.com