Układ piramidowy

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Układ piramidowy - część układu nerwowego kontrolująca ruchy dowolne i postawę ciała:

W warstwie V kory mózgu, w okolicy tzw. zakrętu przedśrodkowego, znajduje się od 30 do 34 tys. komórek nerwowych piramidalnych (olbrzymich) Betza, których aksony biegną do jąder ruchowych pnia mózgu i rdzenia kręgowego. Komórka Betza stanowi I neuron ruchowy (tzw. górny) i jest jednocześnie ogniwem w licznych łańcuchach neuronów. Neurony, pomiędzy którymi krążą impulsy nerwowe, są to zarówno neurony pośredniczące, znajdujące się w warstwie IV kory zakrętu przedśrodkowego, jak i neurony innych pól kory mózgu i ośrodków podkorowych. Aksony komórek Betza mają największą średnicę od 10 do 20 mikrometrów, stanowią jednak tylko około 1% włókien biegnących przez każdą drogę piramidową. Pozostałe 9% ma średnicę od 5 do 10 mikrometrów (najwięcej włókien), około 90%, ma jeszcze mniejszą średnicę od 1 do 4 mikrometrów.

[edytuj] Opis drogi piramidowej

Układ piramidowy składa się z dwóch neuronów: ośrodkowego i obwodowego. Ośrodkowy neuron ruchowy to duża, piramidowa komórka Betza leżąca w 4 i częściowo 6 polu kory ruchowej(wg Brodmanna). Obwodowy neuron ruchowy to komórka leżąca w rogu przednim rdzenia kręgowego lub w jądrze ruchowym nerwów czaszkowych, w zależności od tego przez jakie nerwy dany mięsień jest unerwiany. Akson komórek Betza wychodząc z pola 4 lub 6 przechodzi przez istotę białą półkuli, tworząc tzw. wieniec promienisty torebki wewnętrznej (łac. corona radiata). Dalej, aksony przekazujące sygnał w kierunku mięśni zaopatrywanych przez nerwy szkieletowe), biegną przez odnogę tylną torebki (łac. crus posterior) układając się tak, że włókna związane z wyższymi partiami ciała są bardziej z przodu. Jest to tzw. droga korowo-rdzeniowa. Aksony przekazujące sygnał w kierunku mięśni unerwianych przez nerwy czaszkowe przechodzą przez kolano torebki wewnętrznej. Jest to tzw. droga korowo-jądrowa. Dalej włókna trafiają do śródmozgowia tworząc odnogi mózgu (łac. crus cerebrii), gdzie włókna drogi drugiej układają się zewnętrznie w stosunku do włókien drogi pierwszej. Dalej trafiają one do mostu. Na tej właśnie wysokości włókna drogi korowo-jądrowej zaczynają się rozchodzić i kierują się do odpowiednich ruchowych jąder nerwów czaszkowych. Pozostałe trafiają do piramidy. Większość z nich krzyżuje się (przechodzi na drugą stronę rdzenia) na wysokości kaudalnej części rdzenia przedłużonego wnikając do sznura bocznego. Jest to tzw. skrzyżowanie piramid od którego dalej ciągnie się droga korowo-rdzeniowa (piramidowa) boczna. Reszta włókien tworzy drogę korowo-rdzeniową przednią. Przechodzą one dopiero na drugą stronę rdzenia na wysokości odpowiedniego neuromeru poprzez spoidło białe rdzenia kręgowego. W rogu przednim istoty szarej rdzenia kręgowego znajdują się ciała komórek obwodowych. Ich aksony opuszczają rdzeń przez korzeń przedni nerwu rdzeniowego i kierują się w kierunku efektora.

Uszkodzenia drogi piramidowej spowoduje stan zwany porażeniem. W zależności od miejsca uszkodzenia porażenie będzie po lewej lub prawej stronie ciała. Gdy uszkodzony zostanie neuron obwodowy brak będzie wszelkich odruchów (nawet obronnych), mięsień będzie wiotki, ze względu na zniesienie napięcia spoczynkowego (patrz budowa i funkcjonowanie mięśnia). Na wskutek takiego porażenia mięsień szybko będzie zanikał. W przypadku uszkodzenia neuronu ośrodkowego zniesione zostaną tylko odruchy zależne od naszej woli. Mięsień będzie posiadał odruch obronne, np. odruchy rozciągowe, cofanie kończyny od ognia etc. Moc takich odruchów będzie nawet większa, ze względu na brak sterowania mięśniem przez korę ruchową.

[edytuj] drogi piramidowe korowo-rdzeniowe i korowo jądrowe

Układ piramidowy unerwia RUCHOWO wszystkie mięśnie poprzecznie prążkowane w całym ustroju człowieka. Jest jednak jeden mieśień który nie jest unerwiany ruchowo przez żaden układ - mięsień strzemiączkowy - jest to zarazem najmniejszy mięsień jaki posiada człowiek, a także jedyny poprzecznie prążkowany, który nie podlega naszej woli. Układ piramidowy posiada dwie drogi unerwiające ruchowo mięśnie. Pierwsza z nich to droga korowo-jądrowa, która unerwia mięśnie twarzoczaszki, szyi a także część mięśnia czworobocznego grzbietu. Droga korowo-rdzeniowa unerwia resztę mięśni organizmu. Droga ta krzyżuje się na poziomie rdzenia przedłużonego tworząć tzw. skrzyżowanie piramid. Skrzyżowaniu ulega 80% włókien tej drogi, które przechodzą do sznura bocznego przeciwległej strony rdzenia kręgowego tworząc drogę korowo-rdzeniową boczną - manewr skrzyżowania tej drogi wyjasnia dlaczego osoby praworęczne mają lepiej rozwiniętą lewą półkulę mózgu a leworęczne prawą - właśnie za sprawą krzyżowania się drogi piramidowej. Jeżeli droga nie krzyżowała by się to osoba praworęczna miała by lepiej rozwiniętą prawą półkulę. Pozostałe 20% nieskrzyzowanych włókien tworzy drogę korowo-rdzeniową przednią biegnąca w sznurze przednim rdzenia, która oddaje stopniowo włókna do substancji szarej rdzenia kończąc się całkowice w końcowym odcinku rdzenia kręgowego szyjnego. Droga korowo-rdzeniowa boczna kończy się na odcinku L2-L3 rdzenia kręgowego, także stopniowo oddając swoje włókna. W odcinku szyjnym ta droga oddaje aż 55% wszystkich swoich włókien, w piersiowym, mimo, że bardzo długim tylko 20%, a pozostałe 25% w odcinku lędzwiowo-krzyżowym. W rogach przednich rdzenia nueron I drogi piramidowej przechodzi w neuron II. W większości źródeł autorzy znacznie uproszczają drogi piramidowe podając, że są to drogi dwuneuronowe. Jest to zbyt duże uproszczenie, gdyż drogi dwuneuronowe to zaledwie 7-15% wszystkich dróg piramidowych. W większości są to drogi wieloneuronowe. Ich liczba zwiększa się w rdzeniu kręgowym poprzez interneurony wchodzące w skład dróg piramidowych i odgrywające w nich bardzo ważną rolę.