Teoria temperamentu PEN
Z Wikipedii
Biologiczna teoria temperamentu PEN Hansa Eyesencka zalicza się do czynnikowych teorii osobowości. Zakłada biologiczne podłoże temperamentu i uniwersalność cech temperamentalnych.
Osobowość powstaje i rozwija się przez funkcjonalne współdziałanie czterech sfer: sfery poznawczej (inteligencja), woluntarnej (charakter), afektywnej (temperament) i somatycznej (konstytucja ciała). Przez osobowość Eysenck rozumie względnie trwałą organizację charakteru, temperamentu, inteligencji oraz konstytucji fizycznej, która determinuje specyficzny sposób przystosowania do otoczenia. Temperament to sposób wyrażania emocji, jest częścią składową charakteru, czyli systemu świadomych dążeń w zachowaniu.
Struktura osobowości skłąda się z trzech niezależnych czynników:
Każdy z tych czynników jest krańcem kontinuum. Biegunem przeciwnym do ekstrawersji jest introwersja, przeciwieństwo neurotyczności to równowaga emocjonalna. Psychotyczność, która została najpóźniej wprowadzona do teorii, na jednym biegunie stanowi o patologii psychicznej, na drugim o uspołecznieniu.
Pojęcie ekstrawersji-introwersji Eyesenck zapożyczył od Junga, który zupełnie inaczej rozumiał te wymiary osobowości.
Wymiary teorii PEN są możliwe do badania kwestionariuszem EPQ-R (Eysenck, Eysenck i Barrett), znormalizowanym dla uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów i osób dorosłych. Autorami polskiej adaptacji są Piotr Brzozowski, Radosław Drwal.
