SZD-9bis Bocian
Z Wikipedii
| SZD-9bis Bocian | |
 SZD-9bis Bocian-1E |
|
| Dane podstawowe | |
| Państwo | Polska |
| Wytwórnia | Szybowcowe Zakłady Doświadczalne w Bielsku-Białej |
| Typ | szybowiec |
| Konstrukcja | średniopłat konstrukcji drewnianej |
| Załoga | 2 |
| Historia | |
| Data oblotu | 1952 |
| Lata produkcji | 1953-? |
| Dane techniczne | |
| Wymiary | |
| Rozpiętość | 17,8 - 18,1 m |
| Długość | 8,21 m |
| Wysokość | 1,70 - 1,80 m |
| Powierzchnia nośna | 20 m² |
| Masa | |
| Własna | 326 - 345 kg |
| Startowa | 500 - 540 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość minimalna | 52 km/h |
| Prędkość dopuszczalna | 200 km/h |
| Prędkość min. opadania | 0,82 m/s |
| Doskonałość max. (v=85km/h) | 26 (v=80 km/h) |
| Współczynnik obciążenia konstrukcji | +6G -3G |
| Dane operacyjne | |
| Użytkownicy | |
| Polska i 27 krajów | |
SZD-9 Bocian to polski dwumiejscowy szybowiec szkolno-wyczynowy.
Skonstruowany został w zespole inż. Mariana Wasilewskiego, konstruktorami byli inż. Roman Zatwarnicki i Justyn Sandauer. Prace projektowe podjęto w 1950. Nowy szybowiec miał służyć zarówno do szkolenia jako dwuster, następca poniemieckiego SZD-C Żurawia, jak i być dwumiejscowym szybowcem wyczynowym. Pierwszy prototyp szybowca o oznaczeniu SZD-9 oblatano 10 marca 1952 (pilot A. Zientek), a 16 czerwca 1952 drugi prototyp. Na skutek prób zaszła jednak konieczność wprowadzenia wielu zmian i poprawek, przede wszystkim powiększenia steru kierunku.
Poprawioną wersję oznaczono SZD-9bis Bocian-1A (potocznie "Bocian A") i skierowano do produkcji. Wyprodukowano jej 11 egzemplarzy, z których pierwszy oblatano 13 marca 1953. W kolejnej wersji SZD-9bis Bocian-1B dokonano dalszych zmian, m.in. powiększono statecznik poziomy. Zbudowano jej 11 egzemplarzy. Pierwszą wersją zbudowaną w większej ilości była ulepszona SZD-9bis Bocian-1C z 1954, w której m.in. zmniejszono skos skrzydeł, dwudzielne usterzenie poziome zastąpiono jednodzielnym z trymerem oraz zmieniono konstrukcję tylnej płozy. Do 1958 zudowano 40 szuk tej wersji, zarówno dla polskich aeroklubów, jak i na eksport. W kwietniu 1958 oblatano kolejną nieco ulepszoną wersję SZD-9bis Bocian-1D, produkowaną następnie w stosunkowo dużych ilościach (186 sztuk). Zastosowano w niej m.in. większe koła podwozia.
W 1956 zbudowano trzy szybowce Bocian-Z (zawodniczy), dla celów Szybowcowych Mistrzostw Świata w 1956 (dwa przebudowane z Bocianów C). Przez okres produkcji podejmowano próby modernizacji i rozwinięcia szybowca pod oznaczeniami SZD 23 Bocian-2, SZD 33, SZD 34 Bocian-3, które jednak nie weszły do produkcji. Dopiero w 1967 na bazie prac nad wersją SZD-33 wprowadzono do produkcji ostatnią zmodyfikowaną wersję Bociana, SZD-9bis Bocian-1E, przystosowaną szczególnie do celów szkolnych. Zaokrąglone końcówki skrzydeł i usterzenia zmieniono w niej na proste i zastosowano dwuczęściową osłonę kabiny załogi, bez stałego wiatrochronu a także podwozie z amortyzatorami. Zbudowano jej 366 sztuki. Ogółem wyprodukowano 615 Bocianów.
Następcą Bociana miał być szybowiec SZD 35 Bekas oblatany w 1970, który jednak nie przewyższał na tyle Bociana-1E, żeby został skierowany do produkcji.
Szybowce Bocian używane były powszechnie w polskich aeroklubach regionalnych, a także eksportowane do 27 krajów świata, w tym Austrii, Australii, Belgii, Chin, Francji, Grecji, Indii, Norwegii, RFN, Szwajcarii, Tunezji, Turcji, Wenezueli, Wielkiej Brytanii, ZSRR. Bocian był uważany za udany szybowiec, mający w czasie produkcji bardzo dobre własności lotne, a przy tym dużą wytrzymałość niezbędną do szkolenia podstawowego. Część używana jest do chwili obecnej. W latach 1955 -1968 na Bocianach zdobyto 29 rekordów świata.
