Straight edge
Z Wikipedii
Straight edge, SE, sXe - ruch społeczno-kulturalny powstały w Stanach Zjednoczonych na początku lat 80. XX wieku. Jego zwolennicy, nie wyrzekając się typowej dla tych subkultur postawy buntu przeciwko społeczeństwu i prowokacyjnych zachowań, odrzucali charakterystyczny dla punków nihilizm i powszechną skłonność do nadużywania alkoholu i narkotyków, a także nieuzasadnionej przemocy. Medium służącym do rozprzestrzeniania tej idei była muzyka, głównie hardcore. Chociaż za "ojca chrzestnego" ruchu i twórców nazwy uważa się zespół Minor Threat (utwór "Straight Edge"), to jednak za pierwszy zespół straight edge uznać należy The Teen Idles.
Doktrynę ruchu określają podstawowe zasady: nie picie alkoholu, nie zażywanie narkotyków, nie palenie papierosów, oraz unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych ("no fuck, no drink, no smoke!"). Coraz powszechniej uznawana jest z przyczyn etycznych kolejna - niejedzenia mięsa (wegetarianizm, weganizm) i niekorzystania z wyrobów odzwierzęcych (np. skórzane buty, czy pasy). Ich znakiem rozpoznawczym są narysowane na zewnętrznych stronach dłoni litery X, mające na celu zamanifestowania swej ascezy. Wywodzi się ono bezpośrednio ze sposobu oznakowania nieletnich na koncertach, w celu niesprzedawania im używek. Charakterystyczne X wkrótce stało się symbolem ruchu straight edge.
Do Polski ruch sXe trafił na przełomie lat 80 i 90, wraz z powstaniem takich grup jak Cymeon X, Ustawa o Młodzieży, Inkwizycja (która wydała pierwszą w wolnej Polsce niezależną płytę pt. "Na własne podobieństwo") czy Apatia. Na samym początku sXe wywołał wielkie reakcje w ówczesnym, kształtującym się dopiero światku kultury niezależnej. Zaczęto przeciwstawiać "pozytywnych" sXe z "dekadenckimi" punx. Do tego doszła silna kontrowersja dotycząca sprawy aborcji i podejścia do jej problemu (nie tylko zresztą w Polsce). Część środowiska hc/punk nawoływała by opowiedzieć się po stronie wolności wyboru kobiety (postawa pro-choice) zaś niektórzy akcentowali prawo do życia (pro-life). Po latach tych konfliktów, przybierających czasem dziwaczne i śmieszne formy, wszelkie antagonizmy przeszły na plan dalszy (głównie przez lansowanie idei "unity!").
Rozwinięciem idei sXe była postawa hardline. Byli to weganie, straight edge'owcy, piętnujący aborcję i w pewien sposób również homoseksualizm (jako sprzeczny z naturą). Charakteryzowali się o wiele agresywniejszym podejściem do obrony swych idei, przez co zaprzeczali swym protoplastom. Dla przykładu zespoły hardline to Vegan Reich, Raid, Hardball czy polskie Healing. Niebezpieczeństwo poważnego rozbicia wewnętrznego tego środowiska, zostało w pewien sposób zatrzymane przez anarchistyczne zespoły hc/punk (w Polsce: Straddom Terror czy Sanctus Iuda), które swym przekazem sprowadziły idee hardline do poziomu anachronizmu.
Dzisiejsze zespoły odwołujące się do tradycji sXe to np. New Winds, Point Of No Return, Good Clean Fun, Liar, a w Polsce: Złodzieje Rowerów, Sunrise, czy Słowa We Krwi, Awake oraz Regres.
